Trên những vùng đất bạc màu không còn thích hợp với trồng lúa thuộc phường Hương Xuân (Thị xã Hương Trà, Thừa Thiên - Huế), một dự án chuyển đổi cây trồng gắn với sinh kế cho bà con đã được thực hiện từ 2 năm nay. Đó là chương trình đưa giống ổi Hương Xuân vào sản xuất, đem lại 3 tác dụng: Phủ xanh vùng đất bạc màu bằng màu xanh của cây ăn quả; tạo giá trị kinh tế cao cho nông dân; đồng thời xây dựng thành công sản phẩm OCOP mang giá trị cao cho địa phương.
Cách đây hơn 2 năm (giữa năm 2020), không nhiều người nghĩ rằng vùng đất ruộng bạc màu, không còn thích hợp trồng lúa cho năng suất nơi đây lại có thể đem lại lợi ích lớn cho người dân địa phương. Chính quyền địa phương phường Hương Xuân đã mạnh dạn chuyển đổi cây trồng. Giống ổi Hương Xuân nổi tiếng trái to, ngọt thơm được đưa về đây trồng theo tiêu chuẩn VietGAP.
TS Lê Khắc Phúc, Giảng viên Khoa Nông học (bìa trái), Trường Đại học Nông lâm Huế hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc ổi VietGAP cho bà con nông dân Hương Xuân. Ảnh: Xuân Trường.
Từ vài ha ban đầu, nay vùng trồng ổi Hương Xuân đã tăng lên 35ha, được trồng tại các thôn Trung Thôn, Liễu Nam, Xóm Tháp. Để giúp người dân chuyển đổi cây trồng, Đoàn Thanh niên phường Hương Xuân đã phối hợp với Hội Nông dân phường tổ chức tập huấn cho bà con nông dân phương thức trồng ổi theo hướng hữu cơ và tiêu chuẩn VietGAP.
Chị Nguyễn Thị Thịnh, Bí thư Đoàn Thanh niên phường Hương Xuân cho biết: “Quy trình trồng ổi VietGAP ở đây không sử dụng thuốc BVTV. Đó là một trong những điều kiện đầu tiên để giúp bảo vệ được đất đai, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cho trái ổi. Đồng thời, Đoàn phường cũng đã huy động lực lượng đoàn viên tham gia hướng dẫn bà con cách thức ghi chép nhật ký quy trình trồng ổi VietGAP".
Ngay sau khi được Phòng Kinh tế Thị xã Hương Trà phê duyệt, dự án trồng ổi VietGAP đã nhận được sự hỗ trợ của các cán bộ, kỹ sư thuộc Trường Đại học Nông lâm Huế (Đại học Huế). Những hướng dẫn chi tiết và kịp thời của các giảng viên Khoa Nông học đã giúp người dân trồng ổi đi đúng hướng, tạo ra sản phẩm sạch, có giá trị cạnh tranh cao.
Sự chung tay của cán bộ, kỹ sư Trường Đại học Nông lâm Huế đã giúp thương hiệu ổi Hương Xuân ngày càng khẳng định được tên tuổi. Ảnh: Xuân Trường.
TS Lê Khắc Phúc, Giảng viên Khoa Nông học (Trường Đại học Nông lâm Huế) chia sẻ: Qua thực hiện từ năm 2021 và 2022, dự án đã triển khai rất nhiều việc như khảo sát quy hoạch vùng trồng; tiến hành thử nghiệm và hoàn thiện quy trình kỹ thuật; tập huấn cho bà con vận hành quy trình kỹ thuật; xây dựng mô hình...
Tổ hợp tác sản xuất ổi Hương Xuân đã nhanh chóng được thành lập để bà con bắt tay nhanh vào chuyển đổi cây trồng theo hướng hữu cơ, bền vững. Lớp cỏ bên dưới vườn ổi được giữ lại nhằm bảo vệ cây ổi không bị côn trùng tấn công, đồng thời tạo cân bằng sinh thái trong vườn ổi.
TS Lê Khắc Phúc chia sẻ thêm: “Việc để cỏ phát triển sẽ trở thành một thảm thực vật che phủ đất, vừa chống xói mòn đất, vừa đảm bảo nhiệt độ đất; đồng thời tạo nên nơi ẩn nấp cho các loài thiên địch có lợi cho cây ổi, nâng cao đa dạng sinh học trong vườn ổi.
Chúng ta có thể tự tin đến thăm vườn, hái ổi ăn ngay tại vườn. Đó là sự thành công của dự án. Sản phẩm ổi đưa ra thị trường có thêm mã truy xuất nguồn gốc. Cùng với việc nâng cao được chất lượng sản phẩm, nâng cao giá trị sản xuất ổi cho người dân, hệ sinh thái môi trường trong canh tác cũng được phục hồi, phát triển bền vững...".
Từ vùng đất bạc màu, không thể trồng lúa, cây ổi đang giúp bà con có thu nhập cao và ổn định, thay đổi tư duy, tập quán sản xuất. Ảnh: Xuân Trường.
Ông Lê Văn Cường, tổ viên Tổ hợp tác sản xuất ổi VietGAP Hương Xuân phấn khởi: “Lợi ích đem lại từ trồng ổi cao gấp 4 lần so với trồng lúa hay trồng lạc. Làm ổi rất nhàn. Mỗi kg ổi bán tại vườn từ 12 - 15.000đ, đem lại thu nhập đáng kể cho nông dân chúng tôi để từng bước ổn định cuộc sống”.
Ông Trần Viết Xuân, Phó Chủ tịch UBND phường Hương Xuân phấn khởi đánh giá: Phủ xanh đất bạc màu bằng vườn cây ăn trái; xây dựng những vườn cây ăn trái theo hướng hữu cơ, mô hình trồng ổi VietGAP Hương Xuân đã thay đổi tư duy canh tác và thu nhập cho người dân theo hướng tốt hơn. Trên vùng trồng ổi Hương Xuân hôm nay, bài toán cải thiện kinh tế và bảo vệ môi trường đang được giải quyết song song, đem lại nhiều lợi ích cho người dân địa phương.
Hiện nay, cây ổi VietGAP Hương Xuân đang từng bước khẳng định được thương hiệu và tìm cách vươn ra thị trường lớn. Mới đây, đầu tháng 10/2022, Hội Nông dân tỉnh Thừa Thiên - Huế và Hội Nông dân Thị xã Hương Trà đã giải ngân 300 triệu đồng vốn vay ưu đãi thực hiện dự án trồng ổi VietGAP cho 10 hộ trồng để đầu tư, mở rộng mô hình sản xuất.
Được công nhận sản phẩm VietGAP và hỗ trợ vốn vay, cùng với sản phẩm có nhãn hiệu hàng hóa rõ ràng, sẽ có ý nghĩa lớn trong việc phát triển chương trình sản phẩm OCOP của Hương Xuân nói riêng và Hương Trà nói chung, góp phần nâng cao giá trị của loại cây ăn quả. Qua đó, đưa ổi VietGAP Hương Xuân trở thành hàng hóa, và là cây đặc sản của địa phương.
