5 ngày ăn trụi 3 sào ngô đang kết hạt
Châu chấu tre lưng vàng là sinh vật gây hại nguy hiểm bởi khả năng gây hại, tàn phá khủng khiếp. Mặt khác, khả năng di chuyển nhanh khiến diện tích bị châu chấu gây hại tăng rất nhanh, trong khi việc phòng trừ gặp nhiều khó khăn.

Châu chấu tre lưng vàng lần đầu tiên xuất hiện, phá hoại mùa màng ở Hà Tĩnh. Ảnh: Thanh Nga.
Tại tỉnh Hà Tĩnh, từ cuối tháng 6/2025, lần đầu tiên ngành chức năng phát hiện châu chấu với mật độ cao, gây hại nặng trên một số đối tượng cây trồng như tre, giang, ngô, cỏ voi, mía… ở khu vực rừng phòng hộ Kẻ Gỗ, vùng ven rừng thuộc các xã Cẩm Duệ, Cẩm Lạc, Cẩm Hưng... với diện tích nhiễm khoảng 10 ha.
Ông Trần Hùng, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi Hà Tĩnh lo ngại, khi cạn nguồn thức ăn ven bìa rừng, châu chấu sẽ dịch chuyển xuống vùng đồng bằng gây hại cho lúa hè thu, các diện tích ngô, rau màu.
“Hơn 45.000 ha lúa hè thu của Hà Tĩnh đang giai đoạn đẻ nhánh rộ, sinh trưởng, phát triển tốt. Tuy nhiên, bộ lá non của lúa là nguồn thức ăn lý tưởng thu hút châu chấu tràn xuống. Chính quyền cấp xã và người dân cần nâng cao cảnh giác, chủ động theo dõi diễn biến và khuyến cáo của ngành chuyên môn để ngăn chặn sinh vật hại này, không để lan ra diện rộng”, ông Hùng nhấn mạnh với chính quyền địa phương sau khi đi kiểm tra thực tế tại xã Cẩm Hưng và Cẩm Duệ.

Chỉ trong 5 ngày, đàn châu chấu ăn sạch 3 sào ngô và nhiều diện tích mía, cỏ voi của hộ ông Hùng. Ảnh: Thanh Nga.
9h sáng 10/7, các lực lượng đoàn thể xã Cẩm Hưng trực tiếp dùng vợt đến khu đất rộng hơn 1 mẫu đang trồng mía, ngô, cỏ voi của gia đình ông Cao Văn Hùng (trú tại thôn Hoà Trung) để vợt bắt châu chấu. Sau hơn 1 giờ ra quân, bà con đã bắt được hơn 4 kg.
Ông Hùng ngán ngẩm cho biết, trang trại tổng hợp của gia đình ông nằm sát khu vực rừng phòng hộ Kẻ Gỗ. Khoảng một tuần trước trên diện tích cỏ voi bắt đầu xuất hiện châu chấu và số lượng tăng lên chóng mặt. Sau khoảng 5 ngày, toàn bộ 3 sào ngô đang kết hạt bị ăn trụi lá. Chúng cũng đang bắt đầu cắn phá 1 sào mía và hơn 10 sào cỏ voi.
Chung thực trạng, từng đàn châu chấu mật độ dày đặc, lớn có, nhỏ có ồ ạt di chuyển xuống 2 sào ruộng của bà Nguyễn Thị Ngọ ở thôn Mỹ Hà, xã Cẩm Duệ cắn phá. Bà Ngọ và con gái làm vợt bắt không xuể nên chiều 9/7 đã phải mua thuốc BVTV về phun.

Sinh vật gây hại này đồng thời di chuyển xuống cắn phá lúa hè thu. Ảnh: Thanh Nga.
“Sau một đêm châu chấu bắt đầu ngấm thuốc. Sáng nay tôi đã thấy chúng chết nhiều từ trên bờ đến dưới ruộng. Một số khác lờ đờ, yếu hẳn”, bà Ngọ cho biết.
Phát động ra quân diệt châu chấu
Theo ông Nguyễn Tuấn Lộc, Giám đốc Trung tâm Trồng trọt và BVTV vùng khu IV, "thời điểm vàng” diệt trừ châu chấu là khi chúng đang làm tổ, châu chấu non. Tuy nhiên tại Hà Tĩnh khi phát hiện châu chấu đã trưởng thành nên việc diệt trừ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.

Giám đốc Trung tâm Trồng trọt và BVTV vùng Khu IV cùng Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi Hà Tĩnh trực tiếp chỉ đạo, khuyến cáo các giải pháp diệt châu chấu, bảo vệ mùa màng tại xã Cẩm Duệ. Ảnh: Thanh Nga.
“Qua theo dõi của chúng tôi, hiện châu chấu tre lưng vàng cũng đã và đang phát sinh gây hại tại các tỉnh Quảng Trị, Nghệ An và Thanh Hóa. Giải pháp tối ưu nhất hiện nay là các địa phương phát động phong trào ra quân diệt châu chấu, tổ chức phòng trừ bằng các biện pháp như vợt bắt, đốt đèn thu hút châu chấu trưởng thành, phun thuốc hóa học theo nguyên tắc “4 đúng”. Tuyệt đối không chủ quan để châu chấu di chuyển xuống đồng gây hại lúa, ngô, rau màu”, ông Lộc khuyến cáo.
Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi Hà Tĩnh cũng đã tham Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo địa phương, cán bộ chuyên môn và người dân tập trung thực hiện các giải pháp phòng trừ sâu bệnh vụ hè thu nói chung, diệt trừ châu chấu tre lưng vàng nói riêng nhằm bảo vệ mùa màng. Quan điểm là khi mật độ, diện tích châu chấu gây hại còn thấp thì càng phải làm nhanh.

Phương án tối ưu nhất hiện nay là dùng vợt bắt châu chấu. Ảnh: Thanh Nga.
Song song đó, đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích người dân bắt thủ công châu chấu để bán làm thức ăn, vừa bảo vệ sản xuất vừa tăng thu nhập.
Trường hợp châu chấu gia tăng thì phải sử dụng thuốc BVTV đặc hiệu để phun trừ. Thời điểm phun vào sáng sớm hoặc chiều mát vì đây là thời điểm chúng ít di chuyển. Khi phun trừ nên tổ chức phun tập trung, phun bao vây xung quanh ổ dịch, phun cuốn chiếu từng khu vực để tiêu diệt, tránh để châu chấu phát tán gây hại trên diện rộng rất khó kiểm soát. Đặc biệt lưu ý, sử dụng thuốc BVTV có nồng độ, liều lượng theo khuyến cáo phun cho 1 ha như sau: Diditox 40EC: Pha 1 lít thuốc vào 600 lít nước; Neretox 95WP: Pha 1 kg thuốc vào 600 lít nước; Anvado 100WP: Pha 0,75 kg thuốc vào 600 lít nước.

Người dân có thể chủ động bắt châu chấu bán cho các quán ăn nhằm tăng thu nhập. Ảnh: Thanh Nga.
Ngoài các giải pháp trên, chính quyền địa phương, các ban quản lý rừng phòng hộ, chủ rừng cần tiến hành điều tra, phát hiện sự xuất hiện, phát sinh gây hại của châu chấu tre để cảnh báo người dân, trong đó chú trọng các khu vực ven rừng, trên diện tích có cây tre, mét, giang, ngô, mía, cỏ voi…