Cần Thơ kỳ vọng Nhật Bản đồng hành phát triển chuỗi giá trị lúa gạo xanh

Cần Thơ là trung tâm động lực của vùng ĐBSCL, có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển nông nghiệp chất lượng cao với hơn 511.000ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó 319.000ha là đất lúa, diện tích gieo trồng hằng năm trên 700.000ha.

Thành phố không chỉ là vùng sản xuất trọng điểm mà còn là hạt nhân liên kết, lan tỏa mô hình nông nghiệp bền vững ra toàn vùng. Những năm qua, TP Cần Thơ đã tiên phong ứng dụng khoa học - công nghệ, thúc đẩy sản xuất lúa chất lượng cao, giảm phát thải và các mô hình canh tác thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ngày 12/12, tại hội nghị xúc tiến đầu tư FDI Nhật Bản vào Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp do UBND TP Cần Thơ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, ông Trần Chí Hùng – Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ đánh giá, trong bối cảnh ngành nông nghiệp và môi trường đang chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng xanh - phát thải thấp và thực hiện cam kết quốc gia về Netzero vào năm 2050, hợp tác quốc tế giữ vai trò quan trọng.

Trong đó, Nhật Bản - quốc gia có nền nông nghiệp tiên tiến, công nghệ cao và các tiêu chuẩn chất lượng hàng đầu sẽ là đối tác quan trọng, mang đến nhiều cơ hội phát triển cho TP Cần Thơ.

Để mở ra cơ hội hợp tác, lãnh đạo TP Cần Thơ cam kết luôn đồng hành, tạo môi trường đầu tư thuận lợi nhất, cải cách hành chính, hỗ trợ nhanh chóng để doanh nghiệp Nhật Bản triển khai dự án hiệu quả.

Đồng thời, Thành phố sẽ đồng hành cùng nhà đầu tư tháo gỡ khó khăn trong suốt quá trình triển khai các dự án, phát triển hạ tầng phục vụ sản xuất, chế biến, logistics, đáp ứng nhu cầu mở rộng sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp.

Cần Thơ cũng đảm bảo quỹ đất, vùng nguyên liệu và nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu của các dự án hợp tác công nghệ cao trong nông nghiệp; thúc đẩy nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong sản xuất lúa gạo và quản lý nông nghiệp.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ, sau 3 năm triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, Thành phố đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai tốt quy trình canh tác lúa giảm phát thải. Qua đó giúp nông dân nâng cao năng suất từ 0,3 - 0,7 tấn/ha so với canh tác truyền thống. Từ đó lợi nhuận nông dân đạt được cao hơn 1,3 - 6,5 triệu đồng/ha nhờ giảm 30% lượng phân đạm, 2 - 3 lần phun thuốc bảo vệ thực vật, 30 - 40% lượng nước tưới và tăng lợi nhuận từ việc bán rơm.

Tuy nhiên theo bà Nguyễn Thị Giang – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ, do nông dân và hợp tác xã còn chậm và hạn chế trong kỹ thuật thu thập và nhập dữ liệu, khả năng đồng bộ dữ liệu giữa các nền tảng chưa hoàn chỉnh nên gây khó khăn cho bà con trong việc theo dõi, thống kê và quản lý sản xuất.

Một số nơi, các thiết bị công nghệ như cảm biến mực nước, hệ thống IoT, phần mềm quản lý… nguồn lực đầu tư còn hạn chế, gây ra khó khăn trong việc phát triển mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp.

Do đó, ngành nông nghiệp và môi trường TP Cần Thơ mong muốn nhận được sự đồng hành, hỗ trợ từ phía các doanh nghiệp Nhật Bản trong nghiên cứu giống chống chịu trước biến đổi khí hậu, phù hợp với thị trường tiêu thụ Nhật Bản; xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải, ứng dụng công nghệ đo đếm khí phát thải; đầu tư nguồn lực vào hạ tầng, kỹ thuật phục vụ Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao.

Là doanh nghiệp xuất khẩu gạo hàng đầu ở TP Cần Thơ, Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An đã có khoảng 5 năm hợp tác với Tập đoàn MURASE xây dựng vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao, cung cấp gạo giảm phát thải cho thị trường Nhật Bản.

Ông Phạm Thái Bình - Chủ tịch HĐQT, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An đánh giá mối hợp tác này khá sâu, phía đối tác cử kỹ sư nông nghiệp và mang giống lúa Nhật Bản sang trồng trên những cánh đồng của doanh nghiệp.

Theo ông Bình, vùng nguyên liệu thuộc Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp của TP Cần Thơ nói riêng và vùng ĐBSCL nói chung đã hình thành. Nông dân và doanh nghiệp với sự hỗ trợ của các cơ quan chuyên môn cũng đang triển khai khá tốt các tiêu chí sản xuất lúa giảm phát thải. “Nếu nói về khả năng đáp ứng tiêu chí, chúng tôi hoàn toàn làm được”, ông Bình nhấn mạnh.

Ông Bình cũng kỳ vọng đối tác Nhật Bản sẽ đồng hành nhiều hơn trong việc đầu tư máy móc, thiết bị phục vụ các công đoạn then chốt của quy trình giảm phát thải, trong đó một trong những nút thắt lớn hiện nay là xử lý rơm rạ sau thu hoạch.

“Hiện rơm được cuộn trên đồng, vận chuyển xuống ghe rồi đưa về cơ sở để ép, dẫn đến chi phí rất cao. Trong khi đó, một số loại máy cắt lúa của Nhật Bản có khả năng băm rơm và phun trở lại ruộng. Tuy nhiên, rơm vẫn cần được thu gom ra khỏi đồng để tránh phát sinh khí thải”, ông Bình phân tích.

Ông Bình đề xuất hai bên nghiên cứu cải tiến máy cắt lúa: lúa được thu vào một bồn riêng, còn rơm được băm nhỏ và đưa vào một bồn khác để vận chuyển thẳng ra đầu bờ, đưa lên xe hoặc ghe về nhà máy sấy.

Cùng với đó, ông Bình mong muốn Nhật Bản hợp tác đầu tư phát triển công nghệ chế biến sâu các sản phẩm sau gạo. Ông cho rằng, với công nghệ hiện đại và tiêu chuẩn cao của Nhật Bản, việc xây dựng các nhà máy chế biến sau gạo sẽ mở ra thị trường rất lớn.