Khôi phục vùng rau sạch sau thiên tai

Những tháng cuối năm, lẽ ra cánh đồng sản xuất các loại rau cải, bắp cải, súp lơ, cà chua, su hào, hành lá này đã xanh mát mắt, nhưng nay mới có rau ăn lá thu hoạch được. Phía sau đó là chuỗi ngày khó khăn chưa từng có với bà con.

Mưa dài ngày, nông dân trắng tay

Chị Nguyễn Thu Phương, cán bộ kỹ thuật của HTX Rau quả sạch Chúc Sơn đưa tay chỉ về khu ruộng trước mặt, nơi vốn là vùng trồng rau VietGAP gần 14 ha. Từ tháng 9 đến tháng 11, Hà Nội liên tiếp chịu ảnh hưởng của bão số 9 và 10, ngập trắng đồng. Có những lứa rau, người dân phải gieo đến ba lần mới giữ được cây. Đặc biệt là su hào, dù củ đã lớn nhưng sau trận mưa kéo dài một tuần, toàn bộ rễ đều bị thối, bà con buộc phải nhổ bỏ.

Sản xuất đứt đoạn khiến thành viên hợp tác xã hầu như không có thu nhập trong gần ba tháng. Ông Hoàng Văn Thám, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc HTX Rau quả sạch Chúc Sơn chia sẻ: Diện tích rau bị mất trắng tại vùng trồng chính lên đến 90%. Nếu tính theo sản lượng, bình quân mỗi tháng HTX mất khoảng 70 tấn rau ăn lá, tương đương hơn 200 tấn trong ba tháng liên tiếp. Nếu tính cả rau ăn quả, tổng thiệt hại gần 300 tấn. Để đảm bảo cung ứng cho các đối tác, HTX buộc phải liên kết với đơn vị khác, chuyển sang lấy một số loại củ quả từ Mộc Châu để bù vào nguồn thiếu hụt.

Do mất mùa, lượng rau thu được ít nên hợp tác xã nâng giá thu mua trong dân để hỗ trợ hộ bị thiệt hại, nhưng giá bán thì giữ nguyên theo hợp đồng với đối tác từ đầu năm và chấp nhận lỗ nặng từ tháng 8-11. Riêng trong tháng 9, HTX còn bị sập một nhà lưới trị giá hơn 300 triệu đồng.

Ngay khi nước rút, HTX huy động cán bộ kỹ thuật xuống đồng hướng dẫn các hộ xử lý đất, rải vôi, phơi ải, dùng chế phẩm sinh học để kích rễ. Với rau ngắn ngày như cải ngọt, cải canh, bó xôi…, bà con có thể gieo lại sau 3-4 ngày. Nhưng với hành lá, phải để đất nghỉ tới 10 ngày mới xuống cây con.

Đến thời điểm hiện tại, HTX đã khôi phục được một phần sản xuất. Với các loại rau ngắn ngày như cải ngọt, cải ngồng, cải canh, bó xôi và một số rau gia vị đã được thu hoạch trở lại. Giá cả nhờ đó dần ổn định hơn.

Sống chung với thiên tai

Ông Thám chia sẻ, hơn 30 năm làm nông nghiệp và 15 năm hoạt động HTX, năm nay là năm thời tiết cực đoan nhất. Mưa lớn kéo dài rồi đột ngột chuyển sang rét sâu khiến cây trồng sinh trưởng chậm, nhất là các loại quả.

Từ kinh nghiệm nhiều năm sản xuất, HTX đã mở rộng quy mô sản xuất thêm 14 ha ở Mộc Châu và 4 ha tại bãi ven sông để tránh phụ thuộc vào một vùng trồng, giúp phân tán rủi ro thời tiết. “Năm nay, Hà Nội mưa liên tục nhưng vùng Sơn La, Điện Biên lại tạnh ráo, sản lượng tốt hơn. Trong điều kiện bình thường, HTX có đa dạng chủng loại rau, củ quả. Khi gặp thiên tai, đây là nguồn rau dự phòng giảm áp lực nguồn cung cho các khách hàng”, ông Thám giải thích.

HTX cũng đang kết nối các HTX bạn qua hệ thống Liên minh HTX và Học viện Nông nghiệp để ổn định đầu vào - đầu ra. Mặt khác, HTX tiếp tục hỗ trợ phân bón, chế phẩm bảo vệ thực vật, giúp các hộ thành viên tái sản xuất. Đội ngũ kỹ thuật bám sát đồng ruộng, hỗ trợ bà con từ khâu giống, chăm sóc đến phòng bệnh.

HTX Chúc Sơn giữ mục tiêu “rau sạch cho cộng đồng”. Hơn 70 hộ thành viên, gần 60 lao động thường xuyên đang nỗ lực từng ngày để khôi phục sản xuất, giữ ổn định thu nhập và chuẩn bị nguồn rau vụ Tết sắp tới.