Rau sạch Hạ Vỹ gắn chặt bảo vệ môi trường

Từ sản xuất manh mún đến tư duy VietGAP

Trước khi Hợp tác xã (HTX) dịch vụ nông nghiệp ra đời, Hạ Vỹ vốn là vùng sản xuất rau màu lâu đời của huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam cũ (nay là xã Vĩnh Trụ, tỉnh Ninh Bình). Rau nhiều, nhưng sản xuất nhỏ lẻ, mạnh ai người nấy làm, dẫn đến sản lượng và chất lượng không đồng đều. Sự lạm dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật dẫn tới hệ lụy: đất bạc màu, môi trường ô nhiễm, rau khó cạnh tranh trên thị trường.

Bước ngoặt chỉ thực sự xuất hiện khi HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hạ Vỹ được lựa chọn tham gia dự án “Nâng cao nhận thức sản xuất rau an toàn” do JICA (Nhật Bản) phối hợp với Trung tâm Khuyến nông quốc gia triển khai. Từ chương trình này, bà con có cơ hội tiếp cận một phương thức sản xuất hoàn toàn mới: trồng rau theo tiêu chuẩn VietGAP, áp dụng kỹ thuật hiện đại, có đầu ra ổn định và quan trọng nhất là hình thành ý thức sản xuất an toàn gắn liền với bảo vệ môi trường.

Hiện nay, HTX có khoảng 17 xã viên sản xuất hơn 72 ha đất nông nghiệp. Trong đó, 28 ha trồng rau màu các loại, và 7,4 ha được chứng nhận đạt tiêu chuẩn an toàn và VietGAP (gồm 5 ha rau an toàn, 2,4 ha rau VietGAP). Những con số này rất đáng ghi nhận đối với một vùng trồng rau truyền thống, cho thấy Hạ Vỹ đã chuyển mình mạnh mẽ, từ cách canh tác nhỏ lẻ, tự phát sang hướng sản xuất chuyên nghiệp, bài bản và bền vững hơn.

Thay đổi thói quen, thay đổi cách làm nông

Khi tham gia dự án “Nâng cao nhận thức sản xuất rau an toàn”, bà con nông dân được tập huấn từ những kiến thức cơ bản nhất: chọn giống, làm đất, bón phân, tưới tiêu, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hợp lý… Những việc tưởng chừng đơn giản nhưng lại là mấu chốt tạo ra sản phẩm an toàn.

Bà Nguyễn Kim Thanh, Phó Chủ nhiệm HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hạ Vỹ chia sẻ: “HTX tổ chức tập huấn đầy đủ cho bà con về kỹ thuật, từ khâu trồng đến thu hoạch. Mỗi lứa rau đều có mẫu kiểm nghiệm. Chúng tôi kiểm soát đầu vào và đầu ra, làm đúng quy trình mới được ký hợp đồng và đưa vào siêu thị".

Theo bà Thanh, tại Hạ Vỹ, việc sử dụng phân hữu cơ được đẩy mạnh. Bà con dần thay thế phân hóa học bằng phân ủ từ đậu tương, cá, phân chuồng hoai mục hoặc phụ phẩm nông nghiệp. Tự ủ phân không chỉ giảm chi phí sản xuất mà còn giúp đất tơi xốp hơn.

Ông Bùi Văn Nhiên, Trưởng Kiểm soát viên HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hạ Vỹ cho biết: “Giờ bà con đã quen dùng phân hữu cơ và phân vi sinh. Nếu có bón phân vô cơ thì cũng bón theo đúng liều lượng và tuân thủ thời gian cách ly 10-15 ngày trước thu hoạch để đảm bảo an toàn”.

HTX đã chủ động xây dựng khu xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật riêng, hướng dẫn người dân thu gom rác thải đúng quy định, qua đó hạn chế tối đa việc hóa chất rơi vãi hoặc ngấm vào môi trường tự nhiên.

Nhờ những biện pháp đó, sự thay đổi của môi trường sản xuất thể hiện rất rõ. Đất canh tác trở nên tơi xốp, giàu dinh dưỡng hơn nhờ thường xuyên được bổ sung phân hữu cơ và phụ phẩm nông nghiệp. Nguồn nước tưới sạch hơn vì không còn tồn dư hóa chất độc hại. Không khí tại các khu sản xuất rau cũng “dễ thở” hơn trước. Đặc biệt, hệ sinh thái tự nhiên đang dần phục hồi khi nhiều loài thiên địch xuất hiện trở lại.

Theo ước tính, mỗi năm, vùng rau Hạ Vỹ xuất bán ra thị trường khoảng 1.200 tấn rau củ, quả các loại. Đặc biệt, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hạ Vỹ liên kết với HTX Nông sản sạch Bảo An (xã Vĩnh Trụ, tỉnh Ninh Bình) đưa sản phẩm rau an toàn, VietGAP vào hệ thống siêu thị Winmart.