Sản xuất trái cây VietGAP, giảm từ 20 - 30% chi phí vật tư đầu vào

Chuẩn hóa sản xuất trái cây

Những năm gần đây, cùng với chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, tỉnh An Giang xác định cây ăn trái là một trong những ngành hàng chủ lực. Từ các vùng chuyên canh xoài, sầu riêng, cam, bưởi, nhãn đến các loại trái cây đặc sản bản địa, việc áp dụng tiêu chuẩn VietGAP đang được xem là chìa khóa để nâng cao chất lượng, đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.

Theo đó, Trung tâm Khuyến nông An Giang được Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh giao nhiệm vụ phối hợp với các địa phương, hợp tác xã, tổ hợp tác và doanh nghiệp triển khai nhiều mô hình sản xuất theo chuẩn VietGAP. Các mô hình tập trung vào những vùng có lợi thế về thổ nhưỡng, nguồn nước và truyền thống canh tác, liên kết các hộ sản xuất để đảm bảo quy mô thực hiện.

Điểm nổi bật của các mô hình là quy trình sản xuất được chuẩn hóa ngay từ khâu làm đất, chọn giống, bón phân, tưới tiêu, quản lý dịch hại đến thu hoạch và bảo quản sản phẩm sau thu hoạch. Nông dân được tập huấn bài bản về kỹ thuật canh tác an toàn, sử dụng phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học, áp dụng IPM, ghi chép nhật ký sản xuất và thực hiện truy xuất nguồn gốc.

Tại nhiều địa phương, mô hình đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Năng suất vườn cây ổn định, chất lượng trái đồng đều, mẫu mã cải thiện, tỷ lệ trái đạt loại 1 tăng cao. Giá bán trái cây VietGAP thường cao hơn từ 10 - 20% so với sản xuất truyền thống, góp phần nâng thu nhập cho nông dân.

Cùng với hỗ trợ kỹ thuật, khuyến nông An Giang còn đóng vai trò kết nối “4 nhà”, hỗ trợ xây dựng mã số vùng trồng, tem truy xuất nguồn gốc, tạo điều kiện để trái cây địa phương từng bước tham gia các chuỗi phân phối hiện đại. Đây là bước đi quan trọng trong bối cảnh thị trường ngày càng khắt khe về chất lượng, an toàn và nguồn gốc sản phẩm.

Hướng tới kinh tế vườn bền vững

Không dừng lại ở việc chuẩn hóa sản xuất trong từng vườn cây, mục tiêu lớn hơn mà ngành khuyến nông An Giang hướng tới là hình thành chuỗi giá trị trái cây từ sản xuất, thu hoạch đến sơ chế, chế biến, tiêu thụ. Trong đó, mô hình sản xuất theo chuẩn VietGAP được xem là mắt xích quan trọng ở khâu đầu vào của chuỗi giá trị.

Thông qua các mô hình trình diễn, nông dân thay đổi dần tư duy sản xuất từ nhỏ lẻ sang sản xuất theo đơn đặt hàng của thị trường. Việc liên kết giữa nông dân và hợp tác xã được củng cố, giúp gom sản lượng, thống nhất quy trình kỹ thuật và nâng cao vị thế trong đàm phán với doanh nghiệp thu mua.

Hợp tác xã Xoài cát Hòa Lộc Hòn Đất (xã Hòn Đất, tỉnh An Giang) được thành lập từ năm 2018 với 13 thành viên, tổng diện tích ban đầu 21ha. Ông Nguyễn Thành Đô, Giám đốc Hợp tác xã cho biết, từ khi thành lập đến nay, Hợp tác xã thường xuyên được ngành nông nghiệp, cán bộ khuyến nông tập huấn, hỗ trợ ứng dụng kỹ thuật mới vào sản xuất, giúp nâng cao năng suất và chất lượng trái xoài.

Quy trình canh tác theo chuẩn VietGAP, chuẩn hóa từ khâu bón phân, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học, bao trái đến thu hoạch, truy xuất nguồn gốc giúp trái xoài đáp ứng yêu cầu về chất lượng, an toàn thực phẩm. Đến nay, Hợp tác xã có 240ha được cấp mã số vùng trồng, đủ điều kiện xuất khẩu trực tiếp sang Trung Quốc. Ngoài ra, đơn vị còn phát triển sản phẩm OCOP từ trái xoài cát Hòa Lộc, đã được chứng nhận đạt 4 sao. Hiện mỗi năm Hợp tác xã liên kết thu mua khoảng 12.000 tấn xoài để xuất bán đến các chợ đầu mối, hệ thống siêu thị, giúp nhiều hộ có thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm.

Một số vùng chuyên canh trái cây tại An Giang hiện đã hình thành được mối liên kết bền chặt với doanh nghiệp, từng bước xây dựng thương hiệu cho nông sản địa phương. Sản phẩm không chỉ tiêu thụ ổn định trong nước mà còn hướng đến các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Châu Âu.

Từ thực tế triển khai, khuyến nông An Giang rút ra nhiều bài học kinh nghiệm: muốn VietGAP đi vào thực chất, phải bắt đầu từ thay đổi nhận thức của nông dân, phải làm tới nơi tới chốn, không chạy theo phong trào, đặc biệt phải có doanh nghiệp đồng hành trong tiêu thụ sản phẩm. Nếu chỉ dừng lại ở chứng nhận mà không có đầu ra ổn định, mô hình rất dễ bị đứt gãy.

Thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông An Giang tiếp tục nhân rộng các mô hình VietGAP gắn với chuyển đổi số trong nông nghiệp, ứng dụng tưới tiết kiệm nước, quản lý vườn bằng nhật ký điện tử và truy xuất nguồn gốc bằng mã QR. Song song đó, lồng ghép với chương trình OCOP, phát triển kinh tế hợp tác và Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững.

Sản xuất theo chuẩn VietGAP giúp nông dân An Giang từng bước hình thành những vùng trái cây an toàn, có thương hiệu, có thị trường tiêu thụ ổn định. Những mô hình VietGAP do khuyến nông triển khai không chỉ mang lại “trái ngọt” về kinh tế mà còn mở ra hướng đi bền vững cho ngành hàng trái cây của tỉnh trong chặng đường phát triển mới.

Theo Trung tâm Khuyến nông An Giang, áp dụng VietGAP không chỉ giúp giảm từ 20 - 30% chi phí vật tư đầu vào mà còn hạn chế dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, bảo đảm an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường sinh thái vườn. Đặc biệt, sản phẩm đạt chứng nhận VietGAP có lợi thế rõ rệt khi tham gia chuỗi liên kết tiêu thụ với siêu thị, doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu.