Siết chặt bảo vệ rừng trong mùa khai thác hạt ươi

Cây ươi là loài thân gỗ lớn, cao từ 30 - 40 m, gắn bó lâu đời với rừng già miền Trung. Trái ươi rất quý hiếm, có giá trị cao vì chỉ chín sau chu kỳ 3 - 4 năm và được thị trường ưa chuộng để làm nước giải khát, dược liệu. Những ngày này, rừng ươi tại các xã vùng cao TP Đà Nẵng bước vào mùa chín rộ. Sắc đỏ của tán lá ươi phủ kín nhiều triền núi, báo hiệu “lộc rừng” đã đến kỳ thu hái. 

Hạt ươi khô hiện có giá từ 350.000 – 500.000 đồng/kg, có loại được thương lái thu mua đến 1 triệu đồng/kg nếu để dành sau chính vụ thu hoạch. Vậy nên mỗi vụ ươi đến, hàng trăm người từ khắp nơi đổ về các cánh rừng ở các xã Trà My, Khâm Đức, Phước Thành, Nam Giang… để tìm ươi. Theo người dân, năm nay rừng ươi được mùa nên người đi nhặt quả ươi có thu nhập khá, mỗi ngày có thể thu được vài trăm ngàn đồng, nếu may mắn có thể được vài triệu đồng.

Anh Nguyễn Thanh Hùng (ngụ xã Quế Phước) cho biết, bà con địa phương chủ yếu làm nương rẫy nên thu nhập không cao. Vì vậy mỗi khi mùa ươi đến ai cũng háo hức để vào rừng thu hái. “Chúng tôi xem hạt ươi như “lộc rừng”. Vừa rồi tôi với nhóm bạn đi nhặt ươi 3 ngày, mỗi người kiếm được gần 2 triệu đồng. Thu nhập như vậy cũng ổn, đi làm rẫy thuê hay làm công trình ngày công không cao được như vậy”.

Cũng chính vì giá trị kinh tế cao mà hạt ươi thu hút đông đảo người dân đổ xô vào rừng, đặt ra áp lực lớn lên công tác quản lý, bảo vệ rừng của các lực lượng chức năng. Không ít người leo lên tận ngọn cây để hái, thậm chí chặt tỉa cành hoặc hạ cả cây ươi chỉ để lấy trái, bất chấp nguy cơ làm chết cây, gây tổn thương nghiêm trọng đến sinh thái rừng.

Tại xã Đắc Pring – điểm nóng khai thác lâm sản thuộc vùng biên giới TP Đà Nẵng, chính quyền địa phương đã thành lập tổ công tác liên ngành gồm Công an xã, kiểm lâm, đồn biên phòng, lực lượng bảo vệ rừng và Ban Chỉ huy quân sự xã. Nhiệm vụ của tổ là thường xuyên tuần tra, chốt chặn tại các đường mòn vào rừng, ngăn chặn tình trạng người dân địa phương và từ nơi khác tập trung về xã tự ý xâm nhập vào rừng khai thác trái phép hạt ươi, cưa chặt hoặc hạ gốc cây để lấy hạt.

Tại lâm phận Trà Cang, Ban Quản lý rừng phòng hộ đã phối hợp kiểm đếm, đánh dấu toàn bộ cây ươi trong rừng. Các tổ bảo vệ rừng tổ chức tuần tra 4 lần/ngày. Người dân vào rừng phải có phiếu đăng ký có xác nhận của UBND xã và kiểm lâm địa bàn.

Anh Phùng Ngọc Hiển, nhân viên bảo vệ rừng cho hay: “Nhiều ngày nay xuất hiện các đối tượng lạ mặt là người từ đồng bằng lên và người xã khác vào để thu lượm ươi, có các dấu hiệu vi phạm quy định như chặt hạ, tỉa nhánh ươi. Do đó chúng tôi đã triển khai 8 lực lượng chuyên trách cùng phối hợp bảo vệ rừng. Khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm sẽ kịp thời xử lý”.

Dù đã siết chặt công tác bảo vệ rừng nhưng theo đại diện lực lượng kiểm lâm địa bàn, hiện việc quản lý, ngăn chặn các hành vi xâm hại rừng bất hợp pháp vẫn còn nhiều khó khăn. Cây ươi không tập trung một chỗ mà phân bố rải rác, địa hình hiểm trở khiến việc tuần tra gặp không ít trở ngại.

Trước thực trạng đó, ngành kiểm lâm đã tăng cường ứng dụng công nghệ và truyền thông. Các nhóm Zalo được lập để kết nối người dân với lực lượng bảo vệ rừng. Số điện thoại đường dây nóng được phổ biến rộng rãi, khuyến khích người dân phản ánh các hành vi chặt phá rừng.

Anh Phan Hoài Nhân, Kiểm lâm viên Hạt Kiểm lâm liên xã khu vực 10 chia sẻ: “Chúng tôi được quán triệt tăng cường tuần tra từ đầu mùa nhưng lực lượng mỏng, lại phải giám sát diện tích rừng rất rộng. Nếu không có sự phối hợp chặt chẽ với chính quyền và người dân thì rất dễ bỏ lọt vi phạm. Chúng tôi nhờ vào tai mắt của người dân rất nhiều. Mỗi người dân sẽ là một kiểm lâm viên không mang sắc phục. Nếu được tuyên truyền kỹ và có ý thức, người dân chính là lực lượng bảo vệ rừng hiệu quả nhất”, anh Nhân nói.

Để siết chặt khai thác lâm sản ngoài gỗ như quả ươi, trước đây, UBND tỉnh Quảng Nam (cũ) từng ban hành văn bản số 3757/UBND-KTN yêu cầu nghiêm cấm chặt hạ cây ươi. Nhiều địa phương cũng đưa ra quy định tương tự, buộc các tổ chức, cá nhân vào rừng thu hái phải tuân thủ quy định, có sự giám sát của lực lượng chức năng. Ngoài ra, việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp cũng được áp dụng mạnh mẽ hơn trong mùa ươi. Các trường hợp chặt cây, tỉa nhánh để lấy quả đều bị xử lý nghiêm theo Nghị định 35/2019/NĐ-CP.