Giống dưa mèo to kỷ lục của người H’mông

Giống dưa chuột có tên dưa mèo của gian hàng HTX Dịch vụ và Phát triển Nông nghiệp 19/5 thị trấn Mộc Châu, tỉnh Sơn La giới thiệu tại “Phiên chợ giống cây trồng-vật nuôi và vật tư, thiết bị nông nghiệp 2008” vừa được tổ chức tại Hà nội đã gây được sự chú ý của nhiều nhà khoa học trong ngành nông nghiệp và bà con nông dân tham gia phiên chợ.

Dưa mèo là giống dưa chuột quả to đến mức kỷ lục: quả to nhất cân được 2,1kg, quả nhỏ nhất cũng nặng tới 500g. Giống có vỏ quả trơn bóng, màu xanh sáng xen lẫn những vết sọc xanh mờ, đặc trưng của dưa chuột. Quả dài 25-30cm, đường kính quả to nhất đo được 8,5cm, ruột trắng, cùi dày, nhiều hạt. Nhiều người được mời nếm thử đều tỏ ra thích thú. Giống dưa mèo ăn giòn, ngọt mát có mùi thơm đặc trưng của dưa chuột.

Anh Vũ Hoài Văn, cán bộ phụ trách gian hàng cho biết: giống dưa mèo do bà con người Mông ở xã Vân Hồ, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La dùng trồng xen trong các nương ngô, nương lúa vừa để lấy rau ăn, vừa đem bán cho khách du lịch ven  quốc lộ hoặc các khách sạn, nhà hàng để tăng thêm nguồn thu. Dưa mèo thực sự là giống rau sạch vì bà con không phun thuốc trừ sâu nên tại địa phương thường bán được giá cao tới 6-7 ngàn đồng/kg. Đây là lần đầu tiên HTX đưa về giới thiệu với bà con Thủ đô để thăm dò thị trường, tuy số lượng ít nhưng được nhiều người ưa chuộng. Sắp tới HTX sẽ phối hợp với Trung tâm Khuyến nông tỉnh và bà con nông dân trong vùng mở rộng diện tích trồng loại dưa bản địa này để cung cấp cho thị trường trong tỉnh và phục vụ các thượng đế dưới xuôi nhằm tăng thêm thu nhập cho bà con người Mông.

Để tìm hiểu thêm về giống dưa bản địa đặc sản này, chúng tôi đã tìm gặp và trao đổi với chị Vũ Bích Hương, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Sơn La đang có mặt tại hội chợ. Chị Hương cho biết: Dưa mèo là giống dưa chuột địa phương quả to do bà con dân tộc người H’Mông thuộc các tỉnh vùng cao Tây Bắc như Sơn La, Lai Châu, Điện Biên… gây trồng và giữ giống từ lâu đời.

Giống được trồng xen canh trong các nương lúa, ngô và hoa màu. Dưa mèo thường trồng vào đầu mùa mưa, tháng 2-3 để thu hoạch cùng với ngô tháng 6-7. Mỗi cây cho 2-3 quả, mỗi sào thường cho sản lượng 200-300 kg. Hiện tại Trung tâm Khuyến nông Sơn La đang có kế hoạch phối hợp với bà con các dân tộc trong tỉnh sưu tầm, phục tráng, tuyển chọn để lưu giữ các nguồn gen quí và nhân rộng một số giống cây trồng đặc sản của địa phương trong chương trình chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng nhằm phù hợp với trình độ canh tác còn hạn chế của bà con đồng thời từng bước hướng tới sản xuất hàng hóa lớn, tập trung có tính cạnh tranh cao.

Các giống lúa truyền thống như: lúa nếp Ta Nhe, lúa nếp Ngọc Chiến (Bắc Yên), lúa nếp Tan Mường Chanh (xã Mường Chanh), măng Lay, măng tre bói (Nó Nói), dưa mèo, bí đỏ v.v… bước đầu đã phát huy được thế mạnh trong SXNN của địa phương, góp phần xóa đói, giảm nghèo cho nhiều hộ nghèo, đặc biệt là bà con dân tộc Mông.