Liên kết 'bốn nhà' thúc đẩy chuỗi giá trị lúa gạo giảm phát thải

Nền tảng quan trọng thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa

Tại xã Hòn Đất, tỉnh An Giang, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Trung tâm Khuyến nông An Giang và Công ty cổ phần Phân bón Bình Điền vừa tổ chức tọa đàm kết nối sản xuất, tiêu thụ sản phẩm thuộc dự án khuyến nông Trung ương “Xây dựng mô hình canh tác lúa giảm phát thải phục vụ phát triển bền vững vùng nguyên liệu lúa gạo xuất khẩu của ĐBSCL” năm 2025.

Tọa đàm có sự tham dự của đại diện Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Công ty cổ phần Phân bón Bình Điền, lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông An Giang, đại diện chính quyền các xã Hòn Đất, Mỹ Thuận, Sơn Kiên, Bình Sơn (An Giang) cùng nhiều HTX nông nghiệp và doanh nghiệp liên kết tiêu thụ lúa gạo.

Theo ông Lê Văn Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh An Giang, dự án đã triển khai thí điểm tại HTX nông nghiệp Vinacam Hòn Đất với diện tích 50 ha trong vụ hè thu 2025. Toàn bộ diện tích 450 ha lúa của HTX đều áp dụng quy trình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp theo đúng hướng dẫn, đặc biệt dư lượng thuốc BVTV đều đạt chuẩn để xuất khẩu sang các thị trường khó tính như EU và Nhật Bản.

Thông qua mô hình, Trung tâm Khuyến nông tỉnh An Giang đánh giá cao sự đồng hành của các đơn vị trong dự án, đặc biệt là doanh nghiệp tiêu thụ. Công ty cổ phần Lương thực A An đã liên kết thu mua toàn bộ diện tích sản xuất lúa của HTX nông nghiệp Vinacam Hòn Đất. Đây là tín hiệu rất tích cực, thể hiện mối liên kết bền chặt giữa nông dân, HTX và doanh nghiệp, góp phần tạo thành công chung của dự án.

Việc xây dựng mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, giảm phát thải giúp nông dân tiết kiệm chi phí, tăng năng suất, đồng thời mở ra cơ hội xuất khẩu ổn định. Đây là nền tảng quan trọng để thực hiện thành công Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030.

Ông Lê Văn Dũng cho biết thêm, trong vụ đông xuân 2025 – 2026, Trung tâm Khuyến nông An Giang sẽ mở rộng mô hình này ra 1.280 ha thuộc dự án cánh đồng lớn, áp dụng kỹ thuật “1 phải 5 giảm”, mục tiêu từng bước nhân rộng trên toàn tỉnh để tất cả các xã có diện tích trồng lúa đều áp dụng canh tác chất lượng cao và phát thải thấp.

Thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông tỉnh An Giang sẽ tập trung vào ba hướng chính: Một là xây dựng mô hình trình diễn để bà con tham quan, học hỏi. Hai là đẩy mạnh truyền thông cộng đồng, giúp nông dân hiểu rõ mục tiêu và lợi ích của Đề án 1 triệu ha lúa. Ba là giám sát và báo cáo lượng khí nhà kính phát thải trên đồng ruộng. "Với 3 trụ cột này, chúng tôi tin tưởng An Giang sẽ góp phần quan trọng vào thành công của Đề án 1 triệu ha lúa", ông Dũng nhấn mạnh.

Doanh nghiệp đồng hành bảo đảm đầu ra bền vững

Sự hiện diện của doanh nghiệp bao tiêu lúa gạo cho nông dân ngay từ đầu vụ là yếu tố quyết định giúp bà con yên tâm sản xuất, không lo đầu ra. Đồng thời khuyến khích nông dân tuân thủ quy trình kỹ thuật để tạo ra sản phẩm đạt chuẩn.

Là đơn vị ký hợp đồng bao tiêu toàn bộ diện tích lúa của HTX nông nghiệp Vinacam Hòn Đất, Công ty cổ phần Lương thực A An khẳng định sẽ đồng hành lâu dài cùng nông dân. Công ty cam kết thu mua toàn bộ sản lượng lúa hè thu 2025 của HTX nông nghiệp Vinacam Hòn Đất với giá đảm bảo có lợi cho nông dân. Đồng thời hỗ trợ kỹ thuật sản xuất theo đúng quy trình giảm phát thải, đáp ứng yêu cầu chất lượng của thị trường xuất khẩu. Sự liên kết này không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp mà còn bảo đảm thu nhập ổn định cho nông dân.

Ông Hoàng Tuyển Phương, Trưởng phòng Khuyến nông Trồng trọt và Lâm nghiệp (Trung tâm Khuyến nông Quốc gia) đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên. Ông Phương cho biết, trong mô hình tại HTX nông nghiệp Vinacam Hòn Đất, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã huy động tổng thể nhiều đơn vị tham gia, từ cung cấp giống, cơ giới hóa, phân bón, thuốc BVTV đến liên kết tiêu thụ sản phẩm.

Tại An Giang, hai đối tác chính là Tập đoàn Tân Long và Công ty cổ phần Lương thực A An. Ngay từ đầu, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã xác định mục tiêu không chỉ đem lại lợi ích cho doanh nghiệp mà quan trọng hơn là bảo đảm lợi ích cho nông dân.

Theo tính toán sơ bộ, với vụ hè thu 2025, lợi nhuận bình quân của nông dân trồng lúa ở tỉnh An Giang tham gia mô hình đạt khoảng 37 triệu đồng/ha. Với diện tích 1 - 3 ha/hộ, mỗi hộ có thể thu lợi nhuận 70 - 80 triệu đồng/vụ. Đây là con số khả quan, khẳng định hiệu quả của mô hình liên kết.

Ông Hoàng Tuyển Phương nhấn mạnh: Vai trò của khuyến nông là kết nối nông dân với doanh nghiệp. Từ các mô hình điểm như ở An Giang, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia sẽ phối hợp cùng địa phương và doanh nghiệp để nhân rộng ra các tỉnh ĐBSCL. Thời gian tới, mô hình này sẽ được triển khai thêm tại Vĩnh Long, TP Cần Thơ, Đồng Tháp…, tạo thành chuỗi vùng nguyên liệu xuất khẩu bền vững.