Chuối tiêu hồng bén rễ trên đất khó
Những ngày cuối năm, con đường ngoằn nghèo dẫn chúng tôi vào bản Chom, xã Bảo Yên (Lào Cai). Xen giữa màu xanh núi rừng là những vạt chuối tiêu hồng đang vào kỳ thu hoạch, buồng quả to, đều, nặng trĩu. Với người dân nơi đây, đó không chỉ là thành quả lao động sau nhiều tháng chăm sóc mà còn là hi vọng thoát nghèo.
Chuối tiêu hồng đang dần trở thành cây trồng chủ lực giúp phát triển kinh tế, giảm nghèo ở xã Bảo Yên, Lào Cai. Ảnh: Bích Hợp.
Tham gia mô hình trồng chuối tiêu hồng hàng hóa từ nguồn hỗ trợ của chương trình giảm nghèo bền vững, gia đình chị Tiện Thị Phiên ở bản Chom, xã Bảo Yên là một trong những hộ đầu tiên mạnh dạn chuyển đổi đất đồi sang trồng chuối. Trên diện tích gần 2ha, những khóm chuối sinh trưởng đồng đều, đang cho thu hoạch lứa thứ 2.
Chị Phiên phấn khởi chia sẻ: “Trước đây đất này trồng ngô, sắn, hiệu quả thấp, năm được năm mất. Khi được xã và cán bộ nông nghiệp vận động trồng chuối, ban đầu tôi cũng lo vì vốn ít, lại sợ đầu ra. Nhưng đến nay thấy chuối phát triển tốt, có doanh nghiệp liên kết thu mua, gia đình yên tâm hơn nhiều”.
Xã Bảo Yên hiện có hơn 29ha trồng chuối tiêu hồng, trong đó có 7,5ha chuối với 4 hộ tham gia tại 2 bản Chom và Múi 3 thuộc dự án giảm nghèo. Hiện chuối đang trong giai đoạn thu hoạch quả, một phần tiếp tục phát triển thân lá, ra buồng, sinh trưởng ổn định, ít sâu bệnh.
Không chỉ gia đình chị Phiên, nhiều hộ khác cũng bắt đầu thấy rõ hiệu quả. Trung bình mỗi ha chuối tiêu hồng cho sản lượng hàng chục tấn quả/năm. Với mức giá thu mua theo hợp đồng liên kết, người trồng chuối có thể thu về hàng trăm triệu đồng mỗi chu kỳ khai thác nếu chăm sóc tốt.
Những buồng chuối tiêu hồng to, quả đều của gia đình chị Tiện Thị Phiên ở thôn Chom, xã Bảo Yên. Ảnh: Bích Hợp.
Bà Lê Ngọc Tuyết, cán bộ Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp khu vực Bảo Yên cho biết, việc lựa chọn cây chuối tiêu hồng làm cây trồng chủ lực trong giảm nghèo xuất phát từ thực tế địa phương có nhiều diện tích đất bãi, đất vườn, đất sau khai thác lâm nghiệp, phù hợp với cây chuối. Chuối là cây dễ trồng, thời gian thu hoạch nhanh, trồng một năm có thể cho thu hoạch kéo dài từ 3 - 5 năm. Đây là lợi thế rất lớn đối với hộ nghèo, cận nghèo. Mô hình không chỉ giúp người dân có thu nhập trước mắt mà còn tạo sinh kế lâu dài.
Điểm quan trọng của mô hình là liên kết sản xuất, tiêu thụ. Xã đã liên hệ với các đơn vị ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm, cam kết giá sàn thu mua chuối loại 1 là 5.000 đồng/kg, loại 2 là 3.000 đồng/kg, giúp người dân yên tâm đầu tư sản xuất.
Mớ hướng giảm nghèo bền vững
Thực tế triển khai cho thấy, khó khăn lớn nhất là đối tượng tham gia chủ yếu là hộ nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo, điều kiện kinh tế hạn chế, đất sản xuất ít, manh mún. Việc đầu tư đối ứng các loại vật tư như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, túi bao buồng, nhân công chăm sóc… theo đúng quy trình kỹ thuật vẫn là áp lực lớn.
Nhờ sự đồng hành của chính quyền và doanh nghiệp, cây chuối tiêu hồng tại xã Bảo Yên đang từng bước hình thành vùng sản xuất tập trung, giúp người dân yên tâm sản xuất. Ảnh: Thanh Huyền.
Bà Nguyễn Vân Anh, cán bộ Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp khu vực Bảo Yên cho biết: “Chúng tôi phải thường xuyên bám bản, hướng dẫn kỹ thuật từ khâu trồng, chăm sóc đến thu hoạch. Với hộ khó khăn, việc đảm bảo đủ vật tư là thách thức, nhưng nếu không tuân thủ quy trình thì năng suất, chất lượng sẽ giảm”.
Theo bà Vân Anh, ngoài hỗ trợ kỹ thuật, điều quan trọng là thay đổi tư duy sản xuất của người dân từ manh mún, tự phát sang làm nông nghiệp hàng hóa, có liên kết, có hợp đồng, có thị trường rõ ràng.
Dù còn những băn khoăn ban đầu nhưng khi tận mắt thấy chuối cho quả đều, được thu mua tận nơi, nhiều hộ đã dần thay đổi suy nghĩ. “Bán được chuối ngay tại vườn, không lo ép giá, tôi thấy mô hình này rất phù hợp với người nghèo như chúng tôi”, chị Hoàng Thị Mến, hộ tham gia mô hình tại bản Múi 3 chia sẻ.
Những nương chuối xanh mát tại thôn Chom, xã Bảo Yên. Ảnh: Bích Hợp.
Từ kết quả bước đầu, xã Bảo Yên xác định chuối tiêu hồng sẽ là cây trồng chủ lực trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng gắn với mục tiêu giảm nghèo bền vững. Địa phương kiến nghị cấp trên mở rộng diện tích trồng chuối theo hướng vùng hàng hóa quy mô lớn thay vì chỉ dừng ở các mô hình nhỏ lẻ.
Ông Trịnh Tiến Duật, Phó Chủ tịch UBND xã Bảo Yên cho biết, trồng chuối tiêu hồng là hướng đi phù hợp với điều kiện tự nhiên và thực tế sản xuất của địa phương. Theo ông Duật, chuối là cây trồng dễ chăm sóc, thời gian cho thu hoạch nhanh, vốn đầu tư ban đầu không lớn, đặc biệt phù hợp với các hộ nghèo, cận nghèo và mới thoát nghèo. Việc triển khai mô hình trồng chuối gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm đã giúp người dân yên tâm sản xuất, hạn chế rủi ro về thị trường, từng bước hình thành tư duy làm nông nghiệp hàng hóa.
Thời gian tới, xã Bảo Yên sẽ tiếp tục rà soát quỹ đất, khuyến khích người dân chuyển đổi những diện tích kém hiệu quả sang trồng chuối, đồng thời mời gọi thêm doanh nghiệp tham gia liên kết, mở rộng vùng sản xuất tập trung, hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn.
Cây chuối tại xã Bảo Yên đang mở hướng thoát nghèo cho người dân. Ảnh: Bích Hợp.
Cùng với đó, xã đề xuất xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ cho các hộ có đất trống, đất canh tác cây ngắn ngày, đất sau thu hoạch lâm nghiệp, đất bãi, đất vườn… chuyển đổi sang trồng chuối thông qua hỗ trợ cây giống, một phần phân bón, thuốc bảo vệ thực vật.
“Chúng tôi mong muốn mở rộng đối tượng tham gia, không chỉ hộ nghèo mà tất cả các hộ có nhu cầu trồng chuối đều được tiếp cận chính sách. Đồng thời tiếp tục mời gọi thêm doanh nghiệp về địa bàn để liên kết sản xuất, đảm bảo đầu ra ổn định, tránh tình trạng được mùa mất giá”, ông Duật nhấn mạnh.
