Sáng 19/12, không khí tại những cánh đồng khoai tây phường Phương Liễu, tỉnh Bắc Ninh trở nên sôi động hơn thường lệ khi đoàn công tác gồm cơ quan quản lý, doanh nghiệp và đông đảo bà con nông dân tới tham quan. Đây là hoạt động trong khuôn khổ hội thảo đánh giá mô hình canh tác khoai tây bền vững, ứng dụng thuốc sinh học Serenade do Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phối hợp cùng Công ty TNHH Bayer Việt Nam thực hiện.
Cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nông dân tham quan mô hình canh tác khoai tây bền vững ứng dụng giải pháp sinh học Serenade tại phường Phương Liễu, tỉnh Bắc Ninh sáng 19/12. Ảnh: Hồng Ngọc.
Những luống khoai tây sinh trưởng khỏe với tán lá xanh dày, củ đồng đều đã minh chứng cho sự thành công bước đầu của mô hình.
Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Quý Dương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã đưa ra những đánh giá chuyên sâu về thực trạng và hướng đi của ngành hàng khoai tây Việt Nam. Theo ông Dương, bệnh héo xanh do vi khuẩn là thách thức lớn nhất đối với cây khoai tây và cà chua, đặc biệt khó phòng trừ vì đây là bệnh do vi khuẩn gây ra. Tại nhiều vùng trồng, tỷ lệ bệnh héo xanh có thể chiếm tới 30 - 40%, gây chết cây hàng loạt.
Với mô hình ứng dụng sản phẩm thuốc sinh học tại Bắc Ninh, ông Dương đánh giá cao cơ chế tác động qua đất và vùng rễ của sản phẩm, điều mà các loại thuốc hóa học thông thường không thể xử lý triệt để. Kết quả thực tế cho thấy tỷ lệ bệnh héo xanh trong mô hình chỉ còn khoảng 4,4%, giảm hơn 55% so với tỷ lệ 9,8% của các ruộng sản xuất theo thói quen cũ. Từ những chỉ số này, năng suất dự kiến có thể tăng từ 20 - 30%.
Ông Nguyễn Quý Dương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Hồng Ngọc.
Ông Dương nhấn mạnh mô hình sử dụng thuốc sinh học trên cây khoai tây tại Bắc Ninh là một trong những hoạt động trọng tâm nhằm hiện thực hóa mục tiêu giảm 30% lượng thuốc bảo vệ thực vật hóa học trên đồng ruộng vào năm 2030 theo xu thế tất yếu trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ toàn cầu.
Về phía đơn vị đồng hành kỹ thuật, ông Đặng Văn Phước, Giám đốc Chính sách và An toàn sản phẩm của Công ty TNHH Bayer Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của yếu tố con người trong quá trình sản xuất. Ông Phước khẳng định mục tiêu của doanh nghiệp không chỉ dừng lại ở việc nâng cao hiệu suất hay lợi nhuận mà còn chú trọng tới giá trị sức khỏe của bà con nông dân.
Theo ông Phước, việc chuyển sang sử dụng thuốc sinh học là một bước tiến lớn, tuy nhiên bà con phải duy trì thói quen sử dụng các phương tiện bảo hộ như găng tay, khẩu trang hoặc tạp dề trong quá trình pha và phun thuốc. Các phương tiện bảo hộ dù đơn giản nhưng lại đóng vai trò quyết định trong việc bảo vệ sức khỏe cho người trực tiếp sản xuất, gia đình và cộng đồng xung quanh.
Ông Đặng Văn Phước, Giám đốc Chính sách và An toàn sản phẩm Bayer Việt Nam nhấn mạnh vai trò then chốt của con người trong sản xuất nông nghiệp bền vững. Ảnh: Hồng Ngọc.
Ông cũng kêu gọi bà con thực hiện đúng thời gian cách ly và vệ sinh trang thiết bị sau khi sử dụng để đảm bảo môi trường canh tác bền vững.
Ông Phước cho biết Bayer đặt tầm nhìn "Người người khỏe mạnh, nhà nhà ấm no" thông qua việc chi ngân sách cho nghiên cứu, phát triển lên tới 5,8 tỷ euro mỗi năm để tạo ra các giải pháp an toàn.
Đại diện cho nông dân trực tiếp thụ hưởng mô hình, ông Nguyễn Trọng Thụ, Tổ trưởng Tổ hợp tác Hà Liễu (tổ dân phố Hà Liễu) đã chia sẻ đầy tâm huyết về sự thay đổi trên đồng ruộng quê hương. Ông cho biết những năm trước, đặc biệt là vụ đông 2024 và vụ xuân 2025, hiện tượng cây khoai tây chết rũ xảy ra rất nhiều khiến bà con hoang mang, diện tích canh tác bị thu hẹp đáng kể.
Mặc dù nông dân đã nỗ lực phòng trừ bệnh héo xanh tới 7 - 8 lần nhưng vẫn thiệt hại nặng nề. Nhờ sự hướng dẫn kỹ thuật của các chuyên gia, tỷ lệ cây chết năm nay giảm rõ rệt, chỉ còn từ 2 - 3%. Ông Thụ nhấn mạnh mô hình đã mang lại sự khác biệt rõ rệt về chất lượng, củ khoai tây đạt kích cỡ đồng đều, vỏ bóng đẹp và ít sâu bệnh. Việc áp dụng kỹ thuật tưới tiết kiệm và quản lý dịch hại chủ động đã giúp bà con tiết kiệm được công sức và chi phí đầu vào.
Ông Nguyễn Trọng Thụ, Tổ trưởng Tổ hợp tác Hà Liễu chia sẻ về hiệu quả của mô hình. Ảnh: Hồng Ngọc.
Đặc biệt, ông Thụ bày tỏ phấn khởi khi sản phẩm làm ra đã được liên kết tiêu thụ trực tiếp với các nhà máy sản xuất snack hoặc siêu thị, giải tỏa nỗi lo bị thương lái ép giá. Mô hình tại Bắc Ninh không chỉ dừng lại ở việc áp dụng một loại chế phẩm sinh học mà là sự thay đổi toàn diện về tư duy làm nghề chuyên nghiệp.
Nông dân tham gia mô hình đã bắt đầu hình thành thói quen ghi chép nhật ký sản xuất, sử dụng phân hữu cơ vi sinh để cải tạo đất và hạn chế thấp nhất phân bón hóa học. Việc chuyển từ tưới tràn sang tưới tiết kiệm không chỉ giúp cây hấp thụ tối đa dinh dưỡng mà còn bảo vệ nguồn nước.
Những kết quả tích cực tại Phương Liễu là động lực để các cấp lãnh đạo và doanh nghiệp tiếp tục đầu tư, nhân rộng mô hình sang các địa phương khác. Khi hiệu quả kinh tế đi đôi với sự an toàn của con người và môi trường, nông nghiệp Việt Nam sẽ thực sự tiến bước trên con đường phát triển bền vững và chuyên nghiệp.
