Sáng 19/12, Cục Thủy sản và Kiểm ngư đã phối hợp Sở Nông nghiệp và Môi trường Khánh Hòa tổ chức hội nghị sơ kết Đề án phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển và Chương trình Quốc gia phát triển nuôi trồng thủy sản giai đoạn 2021-2030.
Ông Nhữ Văn Cẩn, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư phát biểu tại hội nghị. Ảnh: KS.
Tại diễn đàn này, các đại biểu không chỉ đánh giá kết quả bứt phá của giai đoạn 2021-2025 mà còn tập trung thảo luận các giải pháp khẩn cấp nhằm khôi phục sản xuất sau thiên tai tại các tỉnh miền Trung. Những ý kiến đóng góp tại đây sẽ là cơ sở quan trọng để Bộ Nông nghiệp và Môi trường hoàn thiện các chính sách điều hành, tạo đà phát triển cho giai đoạn phát triển 2026-2030.
Những con số tăng trưởng kỷ lục và dấu ấn công nghệ giống
Phát biểu tại hội nghị, ông Nhữ Văn Cẩn, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư khẳng định, dù phải đối mặt với nhiều thách thức từ thiên tai và biến động thị trường, ngành thủy sản năm 2025 vẫn đạt được những con số tăng trưởng rất ấn tượng. Tổng sản lượng thủy sản cả năm ước đạt 9,78 triệu tấn, tăng 1,1% so với năm 2024 và đạt 100,3% so với chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Trong cơ cấu này, hoạt động nuôi trồng tiếp tục khẳng định vị thế chủ lực với hơn 5,98 triệu tấn, tăng 2,9% so với năm trước, trong khi sản lượng khai thác đạt mức 3,8 triệu tấn.
Giai đoạn 2021-2025 ghi dấu sự chuyển mình mạnh mẽ khi diện tích nuôi trồng được duy trì ổn định từ 1,25 đến 1,32 triệu ha, đưa tốc độ tăng trưởng bình quân đạt mức 5,7%/năm.
Điểm sáng nổi bật nhất chính là giá trị kim ngạch xuất khẩu ước đạt 11,2 tỷ USD, tăng trưởng mạnh mẽ 9,6% so với năm 2024.
Ngành nuôi trồng thủy sản giai đoạn năm 2021-2025 đạt kết quả ấn tượng. Ảnh: KS.
Đại diện Cục Thủy sản và Kiểm ngư cho rằng, việc làm chủ công nghệ giống chính là "chìa khóa" tạo lợi thế cạnh tranh cốt lõi. Hiện nay, chương trình chọn giống cá tra bố mẹ đã giúp hơn 70% con giống hiện nay đạt chất lượng cải thiện di truyền.
Đối với tôm nước lợ, sản lượng giống ổn định từ 140-150 tỷ con mỗi năm đã giúp ngành giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu và kiểm soát chặt chẽ an toàn sinh học. Hai "đầu tàu" này tiếp tục bứt phá khi sản lượng tôm nước lợ tăng mạnh 34,7%, đạt 1,28 triệu tấn và cá tra duy trì đà tăng ổn định ở mức 1,8 triệu tấn vào năm 2025.
Đáng chú ý, các mô hình nuôi tôm siêu thâm canh công nghệ cao và nuôi tuần hoàn khép kín đang trở thành xu hướng tất yếu của ngành thủy sản. Việc đẩy mạnh các mô hình này đã giúp nâng cao diện tích ứng dụng công nghệ cao lên 21.708 ha, dù chỉ chiếm 2,9% tổng diện tích nuôi nhưng lại đóng góp tới 501.544 tấn (tương đương 39,2% tổng sản lượng tôm cả nước).
Với năng suất bình quân ấn tượng đạt 23,2 tấn/ha/năm, cao gấp nhiều lần so với phương thức truyền thống, mô hình này cùng với nuôi thâm canh (chiếm gần 20%) đang đóng vai trò trụ cột trong việc gia tăng giá trị ngành. Song song đó, nuôi biển công nghệ cao cũng đã khởi động thành công và vượt kỳ vọng với thể tích nuôi đạt 9,8 triệu m³ vào năm 2025. Đặc biệt, phân khúc tôm hùm ghi nhận sự tăng trưởng thần tốc với sản lượng đạt hơn 5.870 tấn vào năm 2024, tăng bình quân tới 63,9%/năm, mở ra triển vọng xuất khẩu lớn tại các thị trường tiềm năng.
Hiện đại hóa nghề nuôi biển tại các địa phương trọng điểm
Thực tiễn triển khai thời gian qua ghi nhận sự chuyển mình mạnh mẽ từ các mô hình nuôi biển công nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Bà Nguyễn Thị Lệ, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản và Biển đảo tỉnh Khánh Hòa cho biết, địa phương đang phát huy tối đa lợi thế của 490 km đường bờ biển và các vịnh kín gió để phát triển vùng nuôi xa bờ. Hiện nay, Khánh Hòa cung ứng tới 35% nhu cầu tôm giống cho cả nước và đạt sản lượng thủy sản nuôi năm 2025 trên 41.751 tấn.
Tỉnh đang quyết liệt khuyến khích người dân chuyển đổi từ lồng bè gỗ truyền thống sang lồng nuôi bằng vật liệu mới như HDPE hoặc FRP có khả năng chịu sóng gió tốt và thân thiện với môi trường. Đặc biệt, sự tham gia của các doanh nghiệp lớn như Công ty Thủy sản Australis với quy mô nuôi cá chẽm xa bờ 384 ha đã tạo ra những hình mẫu sản xuất công nghiệp hiện đại cho địa phương.
Tỉnh Khánh Hòa chuyển mình mạnh mẽ từ các mô hình nuôi biển công nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Ảnh: KS.
Trong khi đó, ông Trần Văn Vinh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Gia Lai, đánh giá tiềm năng nuôi biển của địa phương với diện tích nội thủy 1.440 km2 là rất lớn nhưng hiện vẫn chủ yếu ở quy mô nhỏ lẻ. Năm 2025, sản lượng của tỉnh chỉ đạt 332 tấn, chưa tương xứng với thế mạnh và tiềm năng của địa phương.
Để đạt mục tiêu sản lượng 23.000 tấn vào năm 2030, ông Vinh cho biết, địa phương sẽ chuyển đổi mạnh mẽ sang nuôi biển công nghiệp, đẩy mạnh thay thế lồng gỗ bằng lồng nhựa HDPE và ứng dụng công nghệ IoT, AI trong quản lý vận hành.
Đồng thời, ông cũng kiến nghị Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành cơ chế đặc thù, hỗ trợ hạ tầng thiết yếu và thí điểm bảo hiểm nuôi biển để bảo vệ thành quả sản xuất trước những rủi ro từ môi trường.
Giải pháp căn cơ khôi phục sản xuất sau thiên tai
Bên cạnh những thành tựu, hội nghị cũng dành thời gian thảo luận sâu về vấn đề khôi phục sản xuất sau thiên tai tại khu vực Trung bộ.
Thiên tai xảy ra trong thời gian qua đã gây thiệt hại nặng nề cho khu vực Trung bộ. Ảnh: KS.
Theo số liệu từ Cục Thủy sản và Kiểm ngư, tính đến ngày 19/12, thiên tai đã gây thiệt hại cho hơn 8.010 ha nuôi trồng, đẩy tổng giá trị thiệt hại ước tính lên tới 4.437 tỷ đồng. Để hỗ trợ ngư dân, Cục đã chỉ đạo các địa phương khẩn trương thống kê thiệt hại nhằm triển khai nhanh các chính sách hỗ trợ tài chính theo quy định. Một trong những giải pháp kỹ thuật then chốt là tập trung quan trắc, đánh giá mức độ ô nhiễm và khuyến cáo người dân thực hiện nghiêm quy trình cải tạo ao đầm, xử lý nguồn nước bằng chế phẩm sinh học để tránh dịch bệnh bùng phát sau lũ.
Về chiến lược lâu dài, Cục Thủy sản và Kiểm ngư nhấn mạnh việc tái cơ cấu hạ tầng vùng nuôi theo hướng bền vững, nâng cấp hệ thống đê bao và ứng dụng công nghệ cảnh báo sớm thông qua hệ thống GIS. Cục cũng kiến nghị các tổ chức tín dụng thực hiện khoanh, giãn nợ tự động và mở rộng các gói vay ưu đãi giúp người dân có vốn tái sản xuất.
Đặc biệt, việc thí điểm và nhân rộng các mô hình bảo hiểm rủi ro thiên tai được xem là giải pháp "lá chắn" căn cơ, giúp ngư dân chủ động hơn trước những diễn biến cực đoan của thời tiết trong tương lai. Mục tiêu chiến lược của ngành là hướng tới sản lượng 7 triệu tấn và xuất khẩu 12 tỷ USD vào năm 2030, xây dựng một hệ sinh thái kinh tế biển đa giá trị và bền vững.
