Trong bối cảnh ngành thủy sản đối mặt nhiều biến động về thị trường, môi trường và dịch bệnh, TP Cần Thơ đang chủ động xây dựng kế hoạch phát triển sản xuất vùng tôm - lúa năm 2026 nhằm ổn định sinh kế cho người dân, đồng thời khẳng định giá trị của mô hình sản xuất thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Ngày 15/12, bà Quách Thị Thanh Bình – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ chủ trì cuộc họp trao đổi, lấy ý kiến về dự thảo kế hoạch phát triển sản xuất vùng tôm - lúa năm 2026 trên địa bàn TP Cần Thơ.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Quách Thị Thanh Bình khẳng định, mô hình tôm - lúa cần được duy trì và phát triển. Ảnh: Kim Anh.
Theo bà Bình, thời gian qua, sản xuất trong vùng tôm - lúa của TP Cần Thơ gặp không ít khó khăn. Đối với cây lúa, năng suất không đạt kỳ vọng, giá cả bấp bênh, hiệu quả kinh tế thấp. Trong khi đó, con tôm cũng đối mặt với dịch bệnh diễn biến phức tạp, chi phí đầu vào tăng cao và giá tôm biến động mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của nông dân.
Trước thực tế đó, Đảng ủy, UBND TP Cần Thơ đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Thành phố theo dõi sát tình hình. Đồng thời xây dựng kế hoạch triển khai sản xuất vùng tôm - lúa. Mục tiêu của kế hoạch là vừa ổn định sinh kế cho người dân, vừa duy trì và phát triển mô hình tôm - lúa như một giải pháp sản xuất bền vững, thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt.
Việc xây dựng và ban hành kế hoạch phát triển vùng sản xuất tôm - lúa năm 2026 được xác định giữ vai trò quan trọng trong việc chủ động ứng phó với rủi ro môi trường và dịch bệnh, thúc đẩy ứng dụng khoa học – công nghệ, hoàn thiện chuỗi giá trị sản xuất – tiêu thụ, nâng cao hiệu quả kinh tế và phát triển ngành thủy sản Thành phố theo hướng an toàn, bền vững.
Dự thảo kế hoạch xác định các xã Hòa Tú, Ngọc Tố, Nhu Gia, Gia Hòa, Lương Tâm, Vĩnh Viễn… là vùng chuyển dịch trọng điểm áp dụng mô hình tôm - lúa của TP Cần Thơ. Các hình thức luân canh được áp dụng linh hoạt, phù hợp với điều kiện từng địa phương gồm 1 vụ tôm sú – 1 vụ lúa/năm hoặc 2 vụ tôm thẻ chân trắng – 1 vụ lúa.
Nông dân thu hoạch tôm tại xã Vĩnh Viễn (TP Cần Thơ). Ảnh: Kim Anh.
Bên cạnh đó, những mô hình tôm - lúa hiệu quả sẽ tiếp tục được duy trì và nhân rộng như tôm sú – lúa – tôm càng xanh; tôm - lúa kết hợp trồng màu trên bờ bao; tôm thẻ – lúa – tôm càng xanh, gắn với việc mở rộng và hoàn thiện hệ thống cống, thủy lợi nội đồng.
Tổng diện tích vùng tôm - lúa theo kế hoạch năm 2026 là khoảng 17.700ha, trong đó diện tích gieo trồng lúa chiếm khoảng 55% trên nền diện tích thả nuôi tôm.
Về năng suất, mô hình thả nuôi tôm sú sau vụ lúa theo hình thức quảng canh cải tiến dự kiến đạt khoảng 0,6 tấn/ha, hình thức bán thâm canh đạt 2,1 tấn/ha. Đối với mô hình thả nuôi tôm thẻ chân trắng sau vụ lúa, nuôi bán thâm canh, năng suất bình quân đạt khoảng 3,3 tấn/ha.
Ông Lê Văn An – Phó Chủ tịch UBND xã Gia Hòa cho biết, địa phương có khoảng 3.500ha nuôi trồng thủy sản, trong đó diện tích vùng tôm - lúa chiếm khoảng 2.000ha. Theo ông An, mô hình tôm - lúa trong 10 năm tới vẫn còn nhiều dư địa phát triển, song rất cần có định hướng cụ thể, tránh tình trạng sản xuất tự phát, gây ảnh hưởng tới môi trường.
Kế hoạch phát triển vùng tôm - lúa năm 2026 được kỳ vọng tạo nền tảng quan trọng để ngành thủy sản TP Cần Thơ phát triển an toàn, hiệu quả và bền vững. Ảnh: Kim Anh.
Ông Phạm Thanh Bình – Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Tú cho rằng, khó khăn lớn hiện nay đối với mô hình tôm - lúa là sản xuất còn thủ công, khó cơ giới hóa. Địa phương kiến nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ có giải pháp hỗ trợ máy móc, thiết bị phù hợp cho vùng tôm - lúa nhằm giảm chi phí, khuyến khích nông dân chuyển đổi.
Các địa phương như Ngọc Tố, Lương Tâm cũng kiến nghị xây dựng lại bản đồ vùng tôm - lúa, hỗ trợ xây dựng mô hình tiêu biểu, hoàn thiện quy trình kỹ thuật và tăng cường hỗ trợ cơ giới hóa, giống, kỹ thuật cho bà con.
Trên cơ sở đóng góp ý kiến từ các đơn vị chuyên môn và địa phương, Phó Giám đốc Quách Thị Thanh Bình thống nhất trong năm 2026 sẽ xây dựng 3 mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất tôm - lúa tại các xã Lương Tâm, Ngọc Tố và Hòa Tú. Dự kiến các mô hình sẽ được hỗ trợ về giống, thức ăn, kỹ thuật nuôi, liên kết tiêu thụ và chứng nhận sản phẩm…
Thời gian tới, TP Cần Thơ sẽ có các chính sách khuyến khích liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho vùng tôm - lúa. Ảnh: Kim Anh.
Đáng chú ý, ngành nông nghiệp và môi trường TP Cần Thơ phấn đấu 100% hộ nuôi tôm trong vùng tôm - lúa được cấp mã số chủ lực. Đồng thời xây dựng ít nhất một chuỗi liên kết để đánh giá hiệu quả quản lý sau khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, làm cơ sở rút kinh nghiệm và nhân rộng trong thời gian tới.
Với cách tiếp cận đồng bộ, lấy người dân làm trung tâm và phát triển theo chuỗi giá trị, kế hoạch phát triển sản xuất tôm - lúa năm 2026 được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng quan trọng để ngành thủy sản TP Cần Thơ phát triển an toàn, hiệu quả và bền vững.
