Ruộng đồng hồi sinh sau lũ

Ruộng tan sau lũ, người không rời đất

Giữa tháng 12, khi dấu vết của trận lũ lịch sử ngày 20/11 vẫn còn in hằn trên nhiều cánh đồng rau màu ở tỉnh Lâm Đồng, không khí sản xuất đã dần trở lại. Những thửa đất từng bị nước lũ cuốn trôi nay được cày xới lại, bùn đất được san gạt, nhà kính được phục dựng lại. Trên nền đất còn loang lổ phù sa, nông dân bắt đầu xuống giống vụ mới.

Tại xã Ka Đô, vùng chuyên canh rau màu chịu thiệt hại nặng nề nhất, nhiều diện tích nằm dọc sông suối vẫn còn dấu xói lở, lớp đất canh tác bị bào mòn, bạc màu. Song, giữa khung cảnh còn ngổn ngang, màu xanh non của rau mới gieo đã xuất hiện, báo hiệu nhịp sản xuất đang từng bước hồi phục.

Bà Nguyễn Thị Hoa, trú tại xã Ka Đô vẫn chưa quên xót xa khi hơn 3 sào bắp cải sắp đến ngày thu hoạch bị lũ cuốn trôi hoàn toàn. “Nước rút, tôi ra ruộng mong vớt vát được chút gì đó nhưng rau mất sạch, đất thì ngâm lâu ngày, trắng bạc cả”, bà Hoa nhớ lại.

Sau những ngày đầu gần như kiệt quệ, đầu tháng 12, bà Hoa đã quay lại ruộng. Không còn vốn nhiều, bà chỉ dám xuống giống từng phần, vừa làm vừa tính toán. “Thiệt hại lớn, nhưng nếu không trồng lại thì không biết lấy gì sống. Còn đất là còn đường làm ăn”, bà nói.

Cùng cảnh ngộ, gia đình ông Hoàng Gia Hùng ở xã Ka Đô cũng mất trắng hơn 3 sào rau gia vị. Trận lũ bất ngờ trong đêm không chỉ cuốn trôi cây trồng mà còn phá hủy toàn bộ hệ thống tưới, mô tơ, đường ống dẫn nước, những tài sản tích cóp suốt nhiều năm. Từ đầu tháng 12, ông đã vay mượn thêm vốn, sửa chữa lại hệ thống tưới, cải tạo đất để kịp trồng lại vụ rau ngắn ngày.

“Gần một tháng rồi mà nghĩ lại vẫn còn ám ảnh. Bao công sức đổ xuống ruộng coi như mất hết. Nhưng bây giờ không gượng dậy thì càng chết nữa nên phải cố gắng bám trụ đất mong được trời thương rồi mọi thứ dần qua”, ông Hùng chia sẻ.

Tại khu vực Đập Kazam, xã Ka Đô, khoảng 30 hộ với hơn 5ha đất sản xuất bị ảnh hưởng nặng nề. Nhiều diện tích rau bị vùi lấp lớp bùn dày, giao thông nội đồng hư hỏng, việc vận chuyển vật tư, nông sản gặp nhiều khó khăn. Dẫu vậy, đến đầu tháng 12, nhiều hộ đã bắt đầu quay lại đồng ruộng, khắc phục từng phần diện tích.

Theo ông Nguyễn Hữu Chi, Chủ tịch UBND xã Ka Đô, đợt lũ vừa qua đã khiến hơn 80ha rau màu trên địa bàn bị ngập úng, khoảng 8.000m² nhà lưới sụp đổ, nhiều tuyến đường nội đồng, kênh mương và công trình thủy lợi bị xói lở nghiêm trọng. Tổng thiệt hại ước hàng tỷ đồng.

Ngay sau lũ, địa phương đã huy động lực lượng dân quân, đoàn viên, thanh niên hỗ trợ người dân dọn bùn đất, khơi thông dòng chảy, sửa chữa tạm thời hạ tầng sản xuất. Tuy nhiên đến nay nhiều hộ vẫn gặp khó khăn lớn về vốn tái đầu tư.

“Xã đang tiếp tục rà soát, thống kê thiệt hại để đề xuất các chính sách hỗ trợ kịp thời cho người dân. Đồng thời kiến nghị đầu tư hệ thống kè suối, nâng cấp hạ tầng thoát nước nhằm giảm thiểu rủi ro thiên tai, giúp sản xuất nông nghiệp ổn định hơn trong thời gian tới”, ông Chi cho biết.

Ươm lại mầm xanh trên vùng lũ

Trận lũ lịch sử vừa qua đã gần như quét sạch nhiều vùng sản xuất được xem là “thủ phủ rau” của tỉnh Lâm Đồng. Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh này, kế hoạch gieo trồng rau năm 2025 của tỉnh là 92.000ha. Đến nay, đã xuống giống hơn 90.500ha, sản lượng khoảng 2,6 triệu tấn. Mưa lũ đã làm thiệt hại 3.000ha, tương đương 90.000 tấn rau.

Trong đợt mưa lũ vừa qua, toàn tỉnh có hơn 4.570ha cây trồng bị ảnh hưởng và thiệt hại, trong đó có 4.439ha rau màu và lúa, 130ha cây lâu năm. Một số địa phương bị thiệt hại nặng như xã D’ran, Ka Đô, Quảng Lập thiệt hại hơn 205ha, xã Đơn Dương 100ha, Đức Trọng 180ha và Quảng Phú hơn 300ha.

Những con số khô khan ấy phản ánh mức độ tàn phá chưa từng có đối với vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm của Lâm Đồng. Thế nhưng, giữa bạt ngàn đất đá còn in dấu lũ, nông dân không rời ruộng, không bỏ nhà. Khi nước vừa rút, họ đã quay lại đồng đất quen thuộc, bắt đầu hành trình ươm lại mầm xanh.

Ông Hà Ngọc Chiến, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Lâm Đồng cho biết, thiệt hại có ảnh hưởng tới nguồn cung cục bộ nhưng không gây thiếu hụt nguồn hàng dịp Tết do lịch thời vụ bắt đầu xuống giống từ cuối tháng 11 đến đầu tháng 12.

Chính quyền đồng hành, nông dân sớm ổn định sinh kế

Sau trận lũ lịch sử, hàng trăm ha rau màu, hoa và cây lâu năm của tỉnh Lâm Đồng bị thiệt hại nặng, nhiều hệ thống nhà kính, nhà màng sập đổ, đất sản xuất bị bồi lấp, sạt lở, đời sống và sinh kế của người dân gặp nhiều khó khăn. Trước thực tế đó, cùng với tinh thần cần cù, bám đất của nông dân, sự vào cuộc kịp thời của chính quyền và các ngành chức năng đã trở thành điểm tựa quan trọng để vùng lũ từng bước hồi phục.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Hoàng Phúc cho biết, các cơ quan chuyên môn đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như xử lý vệ sinh môi trường, khử trùng chuồng trại, kiểm soát dịch bệnh, hướng dẫn cải tạo đất, khơi thông kênh mương để sớm khôi phục sản xuất. Đến nay, các địa phương đã xử lý, khắc phục được khoảng 4.215ha trong tổng số 4.570ha cây trồng bị ảnh hưởng.

Ông Phúc khuyến cáo người dân cần tận dụng những diện tích rau màu còn khả năng thu hoạch, tiêu hủy cây trồng hư hại, cày xới và sử dụng các chế phẩm cải tạo đất. Đối với cây công nghiệp, cây ăn trái, cần khơi thông mương thoát nước, dọn tàn dư, xới phá váng để thông thoáng bộ rễ. Những vườn đang đậu trái cần bổ sung vi lượng nhằm hạn chế nứt, rụng trái. Riêng cây tiêu cần xới phá váng khi đất khô và tăng cường phòng ngừa các loại bệnh phát sinh sau mưa lũ.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lâm Đồng Lê Trọng Yên yêu cầu các địa phương ưu tiên phục hồi sản xuất nông nghiệp gắn với sửa chữa nhà cửa, bảo đảm vệ sinh môi trường sau lũ. Những khu vực bị thiệt hại nặng cần được hỗ trợ khẩn cấp để người dân sớm ổn định sản xuất, bảo đảm nguồn cung rau màu cho thị trường, nhất là giai đoạn cao điểm cuối năm.

“Với tinh thần không để ai bị bỏ lại phía sau, chúng tôi đang tích cực tìm mọi cách hỗ trợ tái thiết sản xuất để người dân kịp sản xuất vụ rau Tết đang cận kề”, ông Yên khẳng định.