Những ngày bàng hoàng sau trận lũ
Chưa đầy một tuần trôi qua sau trận lũ lịch sử, nhiều hộ dân vùng chuyên canh rau, hoa dọc sông Đa Nhim thuộc xã Ka Đô, tỉnh Lâm Đồng vẫn chưa hết bàng hoàng. Chỉ trong vài giờ bất thường rạng sáng 20/11, dòng nước cuồn cuộn tràn về, cuốn phăng toàn bộ nhà kính, rau màu và hoa. Xóa sạch thành quả lao động của hàng trăm gia đình tại vùng đất được mệnh danh là "thủ phủ rau và hoa" của tỉnh.
Ông Lê Văn Thắng, trú thôn Tân Lập, xã Ka Đô, đứng lặng, tay run run nhặt những mảnh lưới còn sót lại sau trận lũ dữ. Ảnh: TL.
Cảnh vật sau trận lũ vẫn ngổn ngang bùn đất, những khung sắt nhà kính nghiêng ngả, cánh đồng từng xanh tốt giờ chỉ còn là khoảng trống lởm chởm bùn đất, gạch đá, lưới rách và rau úng. Không khí im lìm, chỉ còn tiếng gió rít qua triền sông, như nhắc nhở về sức tàn khốc bất ngờ của thiên tai.
Giữa cảnh tượng tan hoang đó, ông Lê Văn Thắng, trú thôn Tân Lập, xã Ka Đô, đứng lặng, tay run run nhặt những mảnh lưới còn sót lại. Vườn rau rộng 3,5 sào của gia đình, nơi ông chăm bón suốt nhiều tháng, giờ chỉ còn bùn đất và đống đổ nát. “Hai trăm triệu đồng đầu tư cả năm trời giờ trôi theo dòng nước, rau thì chẳng còn gì để nhặt… Tất cả công sức, niềm hy vọng vụ Tết, chỉ trong vài giờ đã biến mất", ông Thắng nghẹn ngào.
Những ngày qua, ông cùng vợ con dọn dẹp bùn đất, kiểm tra khung nhà kính còn sót lại, nhưng nỗi đau và sự bàng hoàng vẫn đè nặng. Bà con xung quanh đến thăm, giúp ông thu dọn đống đổ nát, nhưng không khí vẫn nặng trĩu, nỗi thất vọng hiện rõ trên từng gương mặt.
Hàng trăm luống rau đang chuẩn bị thu hoạch bị ngập trong bùn đất. Ảnh: TL.
Từ cảnh tượng tan hoang ở khu vực vườn nhà ông Thắng, đi bộ lên khoảng 200m khung cảnh cũng không kém phần bi thương. Những dãy nhà kính dài từng là nguồn thu nhập nuôi sống hàng trăm người giờ chỉ còn khung sắt gãy, bùn đỏ phủ ngập.
Ông Bùi Văn Khê, (thôn Tân Lập, xã Ka Đô) đứng lặng giữa mảnh đất vừa trải qua cơn “bão táp” dữ dội, nơi từng là vườn hoa màu xanh tốt mà gia đình ông dày công chăm sóc suốt bao tháng trời. Đôi mắt người nông dân già đỏ hoe, ánh nhìn thất thần dõi theo những luống đất nham nhở, nơi chẳng còn lại gì ngoài bùn đất và những thân cây gãy nát. “Gia đình tôi mất trắng bốn sào hoa màu. Bao nhiêu vốn liếng, công sức cả năm trời giờ tan biến hết. Chưa bao giờ tôi thấy vườn mình thảm như thế này", ông Khê nghẹn ngào nói.
Đối với ông Khê, mảnh đất này không chỉ là kế sinh nhai, mà còn là niềm tự hào, là kết tinh của từng buổi sớm thức dậy khi trời còn tối và từng chiều tối trở về khi mặt trời lặn. Giờ đây, nhìn lại, ông chỉ biết thở dài, như vừa đánh mất không chỉ vụ hoa màu mà cả một năm trời dồn mồ hôi và hy vọng. Bước chân lún trong bùn, ông cảm nhận rõ từng mầm rau bị cuốn trôi, từng luống rau bị ngập úng, nỗi thất vọng hiện rõ trong ánh mắt người nông dân già.
Hệ thống nhà kính bị sụp đổ hàng loạt sau trận lũ gây thiệt hại nghiêm trọng cho người dân. Ảnh: TL
Hàng trăm ha hoa màu bị cuốn trôi
Trận lũ rạng sáng 20/11 không chỉ xóa sổ những cánh đồng rau xanh tốt mà còn để lại hậu quả nặng nề về vật chất cho người dân vùng chuyên canh. Theo thống kê nhanh đến ngày 25/11 của UBND xã Ka Đô, trận mưa lũ lịch sử vừa qua đã gây ngập hơn 500ha hoa màu của người dân địa phương. Trong đó, có nhiều diện tích nhà kính, nhà lưới bị thiệt hại nặng do lũ cuốn trôi hoàn toàn.
Theo ông Nguyễn Hữu Chi, Chủ tịch UBND xã Ka Đô, thống kê sơ bộ trận lũ đã gây thiệt hại cho địa phương hàng trăm tỷ đồng về sản xuất hoa màu, nhà cửa, tài sản của người dân và hạ tầng giao thông. Rất may mắn không có thiệt hại về người.
Trước mắt, chính quyền xã Ka Đô đã huy động lực lượng cứu hộ, cứu nạn cùng các công cụ, vật dụng cần thiết để giúp người dân khắc phục hậu quả ban đầu, dọn bùn đất, thu gom nhà kính bị hư hỏng và kiểm tra cây trồng còn sót lại. Tuy nhiên, nhiều vườn bị mất trắng hoàn toàn nên người dân rất khó khăn trong việc tái sản xuất.
"Hiện tại, chúng tôi đang kiến nghị các ngân hàng có phương án giãn nợ, khoanh nợ cho các hộ dân bị ảnh hưởng. Đồng thời, có chính sách cho người dân tiếp cận vay vốn phục vụ việc tái sản xuất trong thời gian tới”, ông Chi cho biết.
Những cây rau còn sót lại đã khô héo càng làm cho những người nông dân thêm nhói lòng. Ảnh: TL.
Ông Hà Ngọc Chiến, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Lâm Đồng, cho biết kế hoạch năm 2025, địa phương gieo trồng 92.000ha rau và đến nay đã xuống giống 90.572ha, sản lượng đạt khoảng 2,6 triệu tấn. Diện tích thu hoạch còn lại của địa phương là hơn 9.000ha, sản lượng ước trên 300.000 tấn.
"Trong đợt lũ vừa qua, bước đầu chúng tôi ghi nhận 3.000ha rau bị thiệt hại, sản lượng ước khoảng 90.000 tấn. Việc này phần nào ảnh hưởng đến nguồn cung thị trường thời điểm này, không ảnh hưởng thị trường trước, trong và sau Tết do rau vụ Tết xuống giống vào cuối tháng 11, đầu tháng 12”, ông Chiến thông tin.
Vượt thiên tai, gieo lại mùa vụ
Sau những ngày mưa lũ trắng trời, “thủ phủ rau" Lâm Đồng bắt đầu đón ngày nắng đầu tiên. Mực nước sông Đa Nhim rút dần, để lộ những luống rau, vườn hoa ngập bùn đất, bèo rác và cành cây bị dòng lũ cuốn trôi tấp lại khắp nơi. Người dân và các hợp tác xã nhanh chóng triển khai các biện pháp dọn dẹp, cải tạo đất và chuẩn bị cơ sở vật chất để khôi phục sản xuất, nhằm đảm bảo nguồn cung rau củ ổn định cho thị trường.
Nhiều diện tích rau màu bị úng do lượng nước ngập lâu. Ảnh: TL
Ông Võ Tiến Huy, Giám đốc Hợp tác xã Tiến Huy, ở xã Hiệp Thạnh, cho biết đơn vị đã liên kết với người dân, sản xuất nhiều loại rau, củ trên diện tích gần 40ha. Mưa lũ những ngày qua làm nhiều khu vườn bị thiệt hại dẫn đến giảm 30% sản lượng cung ứng ra thị trường. Hiện tại, đối với diện tích đất ngập nước, các thành viên hợp tác xã đang cải tạo để sớm phục hồi sản xuất.
“Ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng đang hỗ trợ người dân và các Hợp tác xã đang tích cực triển khai các biện pháp để cùng người dân khôi phục sản xuất. Đồng thời, theo dõi sát diễn biến thị trường để có những khuyến nghị phù hợp, đảm bảo cân bằng nguồn cung rau củ, phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong những tháng cuối năm và dịp Tết sắp tới”, ông Huy chia sẻ.
Trước những thiệt hại nặng nề do mưa lũ vừa qua, ông Lê Trọng Yên, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lâm Đồng, đề nghị các địa phương tập trung khắc phục hậu quả thiên tai. Trong đó, trọng tâm là sửa chữa nhà cửa, vệ sinh môi trường và phục hồi sản xuất, đảm bảo bà con nhân dân sớm ổn định đời sống.
“Những vùng bị thiệt hại nặng về hoa màu và canh tác nông nghiệp cần được hỗ trợ nhanh chóng, giúp người dân khôi phục sản xuất và cung ứng sản phẩm cho thị trường, nhất là các vụ mùa quan trọng sắp tới”, ông Yên chỉ đạo.
Hiện tại, mực nước sông Đa Nhim rút dần, bà con nhân dân gạt qua mất mát để dọn dẹp chuẩn bị làm đất xuống giống lại. Ảnh: TL.
Tỉnh đang khẩn trương phân bổ 500 tỷ đồng cho các địa phương, làm cơ sở huy động lực lượng, vật tư và công cụ cần thiết để dọn dẹp bùn đất, khôi phục hạ tầng và hỗ trợ bà con tái sản xuất ổn định cuộc sống.
Ông Yên cũng nhấn mạnh, trước dự báo cơn bão số 15 sắp ảnh hưởng đến các tỉnh Nam Trung Bộ, các địa phương cần chủ động triển khai phòng chống bão, lũ, phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng để giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Sự vào cuộc đồng bộ và kịp thời này là điểm tựa quan trọng để người dân từng bước vượt qua hậu quả thiên tai, nhanh chóng ổn định sản xuất và đời sống.
Theo thông báo của đơn vị vận hành (Công ty Cổ phần Thủy điện Đa Nhim) từ chiều 19/11, công ty đã điều chỉnh việc xả nước qua đập tràn: lưu lượng xả tăng từ khoảng 300 m³/s lên 400 m³/s lúc 17h, sau đó tiếp tục tăng theo diễn biến mưa. Đến nửa đêm 20/11, khi mưa vẫn kéo dài và hồ đã gần đạt mức an toàn tối đa, lượng xả tràn được đẩy lên mức cao kỷ lục, dao động trong khoảng 2.100 đến 2.580 m³/s, theo thông báo của công ty gửi đến các cấp chính quyền và người dân vùng hạ du.
