Bằng việc triển khai đồng bộ các chương trình phát triển bền vững và tập trung nâng cao giá trị chuỗi sản phẩm, xã Ba Chẽ không chỉ tạo sinh kế ổn định cho người dân mà còn từng bước khẳng định vai trò là trung tâm lâm nghiệp và dược liệu quan trọng của tỉnh Quảng Ninh.
Chuyển đổi cơ cấu, nâng cao chất lượng rừng trồng
Thực hiện Chương trình Phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021-2025 và cụ thể hóa Nghị quyết số 19-NQ/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh, xã Ba Chẽ đã đặt trọng tâm vào việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Thay vì chú trọng các loài cây sinh trưởng nhanh, giá trị kinh tế thấp, xã tập trung triển khai Đề án khoanh vùng trồng rừng gỗ lớn đến năm 2030, tầm nhìn 2040.
Đại diện Hợp tác xã Lâm nghiệp Thuận Nhiên kiểm tra diện tích rừng được cấp chứng chỉ PEFC đối với các hộ dân trên địa bàn xã. Ảnh: Thùy Loan.
Sự chuyển dịch này hướng đến các loài cây gỗ lớn có giá trị kinh tế cao và lâu dài như lim, lát, giổi và đặc biệt là cây bản địa quế. Nhờ định hướng đúng đắn, diện tích rừng trồng trên địa bàn liên tục tăng và phát triển theo hướng chất lượng cao. Giai đoạn 2021-2025, tổng diện tích rừng trồng tập trung của xã đạt con số ấn tượng 12.148,8 ha, với bình quân mỗi năm trồng trên 2.400 ha.
Trong đó, cây quế - một sản phẩm đặc trưng của Ba Chẽ hiện đã có hơn 1.000 ha, cho sản lượng trung bình khoảng 50 tấn vỏ quế tươi mỗi năm. Cây quế không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao mà còn góp phần quan trọng vào việc bảo vệ môi trường, tạo cảnh quan xanh bền vững. Một trong những bước đi chiến lược và đột phá của Ba Chẽ là việc không ngừng mở rộng diện tích, mà còn đặc biệt chú trọng phát triển chuỗi giá trị lâm nghiệp toàn diện, từ khâu trồng, chăm sóc, khai thác đến chế biến và tiêu thụ.
Hiện xã Ba Chẽ có hơn 1.000 ha Quế, cho sản lượng trung bình mỗi năm khoảng 50 tấn vỏ quế tươi. Ảnh: Thùy Loan.
Để nâng cao giá trị và khả năng cạnh tranh, xã Ba Chẽ đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp và hợp tác xã để hỗ trợ người dân tham gia cấp chứng chỉ rừng bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế. Đây là yêu cầu bắt buộc để sản phẩm gỗ rừng trồng Ba Chẽ có thể tham gia vào các thị trường khó tính trên thế giới.
Tính đến hết năm 2025, toàn xã đã có hơn 11.550 ha rừng được cấp chứng chỉ, một minh chứng cho chất lượng và sự quản lý bền vững. Cụ thể: Hợp tác xã lâm nghiệp Thuận Nhiên được cấp chứng chỉ PEFC với 8.000 ha của 880 hộ dân. Công ty TNHH Hoành Dương được cấp chứng chỉ FSC với gần 3.480 ha của 304 hộ dân.
Việc sở hữu chứng chỉ quốc tế này là bước đi quan trọng, giúp sản phẩm gỗ của Ba Chẽ nâng cao vị thế và tăng thu nhập ổn định cho người dân.
Phát huy thế mạnh dược liệu bản địa
Song song với kinh tế lâm nghiệp, xã Ba Chẽ còn biết cách tận dụng và phát triển dược liệu bản địa - một thế mạnh đặc thù của vùng. Các sản phẩm dược liệu quý như ba kích tím, trà hoa vàng, sâm cau đỏ đã được chú trọng bảo tồn, phát triển và xây dựng thành công thành các sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm), tạo nên thương hiệu riêng cho địa phương.
Lãnh đạo xã Ba Chẽ trao đổi, giới thiệu các sản phẩm OCOP đặc hữu của địa phương. Ảnh: Thùy Loan.
Hiện tại, toàn xã có 148 ha diện tích trồng dược liệu, bao gồm hơn 88 ha trà hoa vàng, 24 ha ba kích tím, 20 ha cát sâm và 15 ha các dược liệu khác. Với sự đầu tư bài bản, xã đã có 14 sản phẩm OCOP, trong đó 4 sản phẩm đạt 4 sao và 10 sản phẩm đạt 3 sao, khẳng định chất lượng và giá trị của các sản vật từ núi rừng Ba Chẽ.
Sự gắn kết hài hòa giữa phát triển kinh tế lâm nghiệp và dược liệu theo hướng bền vững đã giúp xã Ba Chẽ phát huy tối đa lợi thế về tài nguyên rừng, đồng thời bảo vệ môi trường sinh thái. Điều này không chỉ tạo nguồn thu ổn định, lâu dài cho người dân mà còn từng bước khẳng định vai trò là trung tâm lâm nghiệp và dược liệu của tỉnh Quảng Ninh.
Với những thành quả đã đạt được, xã Ba Chẽ đang tiếp tục đặt mục tiêu xây dựng một nền lâm nghiệp hiện đại, hiệu quả, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong giai đoạn tiếp theo. Ba Chẽ đang chứng minh rằng, việc khai thác tài nguyên rừng một cách khoa học và bền vững chính là chìa khóa mở ra cánh cửa thịnh vượng cho người dân vùng cao.
