Truyên truyền đến từng ngư dân
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp giao ban Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU (ngày 16/12/2025), Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Ngô Công Thức vừa ký ban hành công văn yêu cầu cấp ủy, chính quyền địa phương huy động toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc, thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Các tổ công tác phối hợp công an, biên phòng tổ chức họp dân, biến tuyên truyền chống khai thác IUU thành cam kết cộng đồng, thay vì khẩu hiệu hành chính. Ảnh: Trung Chánh.
Theo đó, chống khai thác IUU được tỉnh xác định không chỉ là nhiệm vụ thuộc các sở, ngành chuyên môn, mà là trách nhiệm chính trị của cả hệ thống, là “đợt cao điểm trách nhiệm”, mọi khâu yếu kém trong chống khai thác IUU còn tồn tại sẽ phải được xử lý dứt điểm. Vì vậy, cần tăng cường siết chặt kỷ cương, không chỉ tuyên truyền mà phải quản lý đến từng con tàu, từng ngư dân.
Một trong những yêu cầu trọng tâm là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật thủy sản và các quy định chống IUU theo hướng “đến tận nhà, gặp tận người”. Các tổ công tác được thành lập để trực tiếp vận động chủ tàu, thuyền trưởng, thuyền viên và cả thân nhân chấp hành nghiêm quy định, không xâm phạm vùng biển nước ngoài. Song song đó, các “Tổ nhân dân tự quản”, “Tổ tự quản an ninh trật tự” phối hợp công an, biên phòng tổ chức họp dân, biến tuyên truyền thành cam kết cộng đồng, thay vì khẩu hiệu hành chính.
Cùng với đó là tăng cường xử lý vi phạm, UBND tỉnh An Giang yêu cầu các lực lượng chức năng tập trung điều tra, xác minh và xử lý dứt điểm các tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài đã bị bắt giữ. Quan điểm xuyên suốt là không né tránh, không kéo dài, đủ cơ sở thì xử phạt hành chính, đồng thời báo cáo đầy đủ lên Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo đúng thời hạn. Với các trường hợp vi phạm mới phát sinh, các lực lượng chức năng phải kịp thời vào cuộc, không để “việc đã rồi” làm xói mòn nỗ lực chung.
Thực hiện “4 rõ” trong quản lý tàu cá
Quản lý đội tàu được xem là “nút thắt” lớn nhất trong chống khai thác IUU. An Giang yêu cầu rà soát, thống kê chính xác tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép), hoàn thành việc đăng ký theo quy định trong thời hạn cụ thể. Địa phương nào để phát sinh thêm tàu “3 không” sau mốc thời gian quy định sẽ phải chịu trách nhiệm trước Tỉnh ủy, UBND tỉnh. Cách làm này thể hiện rõ thông điệp: quản lý tàu cá không còn là việc “của ngành”, mà là trách nhiệm chính trị của cấp ủy, chính quyền cơ sở.
Những tàu cá cũ, hư hỏng, nằm bờ nhiều ngày sẽ phải gắn biển “tàu cá không đủ điều kiện hoạt động” và phân công người giám sát. Ảnh: Trung Chánh.
Với những tàu không đủ điều kiện hoạt động, tỉnh An Giang áp dụng phương châm “4 rõ”: rõ hiện trạng tàu, rõ vị trí neo đậu, rõ người theo dõi giám sát, rõ chủ sở hữu. Tàu phải được gắn biển “không đủ điều kiện hoạt động”, có hình ảnh, tọa độ cụ thể và phân công cán bộ, đảng viên chịu trách nhiệm giám sát. Đối với tàu không còn thực tế tại địa phương, quy trình thông báo mất tích và xóa đăng ký sau một năm được thực hiện nghiêm, tránh tình trạng “tàu ma” tồn tại trên giấy tờ.
Trên biển, các đợt tuần tra, kiểm soát tàu cá tiếp tục được duy trì với tần suất cao, tinh thần kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Ở bờ, công tác kiểm tra hồ sơ VMS, hồ sơ xử lý tàu vi phạm và cả chuỗi doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang thị trường châu Âu cũng được rà soát lại, nhằm bảo đảm tính minh bạch và truy xuất nguồn gốc. Từ con tàu ngoài khơi đến nhà máy chế biến, mọi mắt xích đều phải có thông tin minh bạch, truy xuất được nguồn gốc rõ ràng.
Song hành với siết quản lý là các giải pháp an sinh và chuyển đổi sinh kế. Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao tham mưu xây dựng chính sách hỗ trợ cho hộ gia đình, cá nhân có tàu cá không đủ điều kiện hoạt động. Đồng thời, có đề án chuyển đổi nghề cho ngư dân bị cắt giảm hoặc buộc chuyển đổi. Đây là điểm then chốt để chống khai thác IUU không trở thành “cú sốc sinh kế”, mà là quá trình điều chỉnh có lộ trình, có hỗ trợ, tạo sự đồng thuận xã hội.
Huy động tổng lực chống khai thác IUU, cho thấy quyết tâm chính trị rất cao của tỉnh An Giang. Đây không chỉ là cuộc “chạy nước rút” trước một đợt thanh tra, mà là phép thử cho năng lực quản trị biển bền vững, vì uy tín quốc gia và sinh kế lâu dài của ngư dân.
