Xây dựng 300 ha lúa chất lượng cao, thân thiện với môi trường

Ngày 21/8, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ và Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền tổ chức chuyến kiểm tra, đánh giá kết quả triển khai Dự án Khuyến nông Trung ương 2025 tại TP Cần Thơ.

Tại ấp Trà Ôn, xã Liêu Tú, TP Cần Thơ, đoàn công tác đã tiến hành kiểm tra thực địa mô hình canh tác lúa giảm phát thải phục vụ phát triển bền vững vùng nguyên liệu lúa gạo xuất khẩu ĐBSCL. Lúa tại mô hình hiện ở hơn 80 ngày sau sạ, cây lúa phát triển tốt, ít sâu bệnh, lượng giống gieo sạ giảm chỉ còn 70 kg/ha kết hợp vùi phân, lúa sinh trưởng khỏe, đồng đều.

Bà Phạm Thu Thủy, cán bộ Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết: Dù giảm lượng giống gieo sạ còn 70 kg/ha nhưng đến nay cây lúa phát triển rất tốt, ít sâu bệnh. Nông dân tham gia mô hình đã nắm vững quy trình canh tác, áp dụng kỹ thuật bài bản. Dự kiến khoảng một tháng nữa lúa sẽ thu hoạch với năng suất cao, chất lượng vượt trội.

Ngoài ra, mô hình còn gắn với hệ thống đo đếm MRV (Measurement, Reporting, Verification) - công cụ quan trọng trong đánh giá phát thải, góp phần minh chứng hiệu quả giảm khí nhà kính trong sản xuất lúa. Đồng thời, việc thu gom rơm rạ 100% ra khỏi đồng ruộng cũng được triển khai, hạn chế tình trạng đốt rơm gây ô nhiễm không khí.

Theo ông Hồ Thế Huy, Phó Giám đốc Marketing Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền - Chủ nhiệm dự án, hoạt động này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc hiện thực hóa Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030” được Chính phủ phê duyệt cuối năm 2023.

Dự án khuyến nông lần này là bước đi then chốt nhằm nhân rộng các giải pháp canh tác tiên tiến, vừa thích ứng biến đổi khí hậu, vừa giúp nông dân tăng thu nhập và bảo vệ môi trường. Đây cũng là tiền đề để nâng cao thương hiệu và vị thế gạo Việt Nam trên thị trường thế giới.

Dự án hướng tới mục tiêu xây dựng 300 ha lúa chất lượng cao tại các tỉnh ĐBSCL nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, năng suất bình quân đạt trên 6,2 tấn/ha, đồng thời giảm 15% chi phí đầu vào so với sản xuất đại trà. Lợi nhuận dự kiến tăng trên 15% nhờ áp dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật, cơ giới hóa và quản lý rơm rạ theo hướng tuần hoàn, phát thải thấp.

Ông Lê Minh Tấn, Giám đốc HTX Sản xuất giống và Dịch vụ nông nghiệp Vĩnh Thành (xã Vĩnh Quới, TP Cần Thơ) cho biết: HTX có 300 ha lúa, riêng vụ đông xuân 2024 - 2025 có 50 ha tham gia mô hình canh tác lúa giảm phát thải. Qua thời gian thực hiện, mô hình đã mang lại hiệu quả rõ rệt, nhất là giảm chi phí sản xuất thông qua giảm phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, giúp nông dân tăng lợi nhuận so với canh tác truyền thống.

“Tham gia mô hình, tôi chỉ gieo sạ 70 kg giống/ha thay vì 120 kg như trước đây. Lượng phân bón và thuốc BVTV cũng giảm rõ rệt. Chi phí đầu vào nhờ vậy giảm khoảng 3 – 3,5 triệu đồng/ha. Trong khi đó lúa phát triển tốt, ít sâu bệnh, năng suất dự kiến không thua kém mà còn có thể nhỉnh hơn so với sản xuất đại trà. Nông dân chúng tôi rất phấn khởi vì vừa tiết kiệm được chi phí, vừa bảo vệ sức khỏe và môi trường”, ông Lê Minh Tấn nói.

Ông Hồ Thế Huy - Chủ nhiệm dự án cho biết thời gian tới, dự án sẽ tiếp tục tổ chức tập huấn, đào tạo nông dân, thu gom rơm rạ và xử lý bằng chế phẩm vi sinh trên toàn bộ diện tích. Các hội thảo đầu bờ, tọa đàm liên kết tiêu thụ sản phẩm sẽ được tổ chức nhằm kết nối doanh nghiệp và HTX, giúp nông dân an tâm sản xuất.

Với những kết quả bước đầu khả quan, mô hình canh tác lúa giảm phát thải tại các tỉnh ĐBSCL cho thấy hướng đi đúng, vừa nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông dân, vừa góp phần bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Song song đó, vừa góp phần thực hiện thành công Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, giảm phát thải tại ĐBSCL đến năm 2030. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để nhân rộng mô hình ra toàn vùng trong thời gian tới.