Mê Linh là một trong những vùng trồng rau trọng điểm của Hà Nội. Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường về an toàn thực phẩm, chăm chỉ làm ruộng là chưa đủ mà người sản xuất cần kiến thức, quy trình mới và sự đồng hành chặt chẽ từ hợp tác xã cũng như cơ quan chuyên môn.
Nông dân xã Mê Linh, Hà Nội tham gia lớp tập huấn IPHM tại trụ sở HTX Đông Cao, nghe hướng dẫn và ghi chép quy trình canh tác an toàn. Ảnh: Minh Hà.
Trong bối cảnh đó, lớp tập huấn quản lý sức khỏe cây trồng (IPHM) do Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hà Nội triển khai tại HTX Dịch vụ tổng hợp Đông Cao xã Mê Linh trở thành điểm tựa quan trọng, giúp nông dân đổi mới tư duy và kỹ thuật sản xuất.
Ông Đàm Văn Đua, Giám đốc HTX Dịch vụ tổng hợp Đông Cao cho biết, riêng năm 2025, HTX tổ chức tới 14 buổi tập huấn, chia theo từng xóm để bảo đảm 100% hộ trồng rau đều được tham gia.
“Thị trường ngày càng đòi hỏi khắt khe, công tác quản lý an toàn thực phẩm từ chính quyền hai cấp cũng siết chặt hơn. Vì thế bà con buộc phải thay đổi cách làm. Các lớp tập huấn của Chi cục hướng dẫn cụ thể từ đầu vào đến đầu ra: cách chăm sóc, cách dùng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, đặc biệt là thuốc sinh học”, ông Đua nói.
Theo ông, Đông Cao có hơn 20 năm phát triển vùng rau. Việc làm quen với IPHM hay mô hình PGS không còn xa lạ, nhưng người trồng rau vẫn cần cập nhật thường xuyên để áp dụng đúng quy trình. Lợi ích cũng nhìn thấy rõ: cây khỏe hơn, sâu bệnh giảm, chi phí thuốc hóa học thấp hơn trong khi giá trị kinh tế lại tăng.
Tuy vậy, “nút thắt” lớn nhất hiện nay lại nằm ở khâu ghi chép.“Bà con quen làm theo kinh nghiệm, sổ sách chưa rõ ràng nên dễ mắc lỗi khi đoàn thanh tra đến kiểm tra. Trong đó, HTX đang hỗ trợ từng bước để mọi người ghi chép chuẩn hóa hơn”, ông Đua chia sẻ.
Không chỉ phía HTX, người trực tiếp tham gia lớp học cũng cảm nhận sự thay đổi rõ rệt. Ông Hoàng Thế Hùng, thôn Đông Cao, xã Mê Linh cho biết, sau ba tháng học IPHM, ông lần đầu hiểu rõ thế nào là sức khỏe đất - cây trồng, thế nào là bón phân đúng thời điểm hay giảm thuốc bảo vệ thực vật mà cây vẫn sinh trưởng tốt.
“Đất tơi xốp hơn, rau khỏe hơn và sâu bệnh giảm hẳn. Làm đúng quy trình thì năng suất tăng, mà chất lượng cũng ngon hơn. Quan trọng nhất là mình biết vì sao phải làm như vậy, chứ không còn làm theo thói quen nữa”, ông Hùng chia sẻ.
Ông Đàm Văn Đua, Giám đốc HTX Dịch vụ tổng hợp Đông Cao cho biết: Riêng năm 2025 đã HTX tổ chức 14 buổi tập huấn cho bà con noogn dân về IPHM. Ảnh: Minh Hà.
Tổ chức và theo sát các lớp học tập huấn, bà Trần Thị Huyền, Phó Trạm trưởng Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Chi cục Trồng trọt và BVTV Hà Nội) cho biết, lớp IPHM tại thôn Đông Cao kéo dài 3,5 tháng với 30 học viên. Mỗi tuần một buổi, lớp được tổ chức theo mô hình “học đồng ruộng”, tức là học viên vừa nghe lý thuyết, vừa thực hành ngay tại ruộng: nhận dạng sâu bệnh, theo dõi sinh trưởng cây, đánh giá sức khỏe đất, sử dụng bẫy dính, màng phủ, phân hữu cơ sinh học và thuốc trừ sâu sinh học.
Lớp học dù nhiều bác lớn tuổi, còn chậm trong việc dùng điện thoại thông minh, nhưng về kỹ thuật canh tác thì tiếp thu khá tốt. Đặc biệt, nhờ áp dụng thuốc sinh học và phân hữu cơ, nhiều hộ giảm được 1 - 2 lần phun thuốc mỗi vụ, chất lượng rau cải thiện thấy rõ.
Những năm gần đây, IPHM là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của chương trình Sức khỏe cây trồng mà Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Hà Nội đang triển khai. Bà Lưu Thị Hằng, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hà Nội cho biết, Chi cục đã tham mưu UBND thành phố ban hành Kế hoạch 58, đặt mục tiêu đến năm 2030 phải huấn luyện đầy đủ theo từng nhóm cây trồng chủ lực
“Đông Cao là vùng rau trọng điểm nên năm nào chúng tôi cũng mở lớp, phấn đấu 100% hộ làm rau đều được đào tạo. Mô hình học thực hành đồng ruộng giúp bà con nắm vững kỹ năng phòng trừ sâu bệnh đúng thời điểm, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hợp lý để vừa an toàn vừa tiết kiệm chi phí”, bà Hằng nói.
Lớp IPHM tại Đông Cao chỉ là một trong hàng chục lớp đang được mở trên địa bàn Hà Nội, nhưng sự thay đổi từ người sản xuất nơi đây cho thấy tác động rõ rệt của chương trình. Từ tư duy đến kỹ thuật, từ thực hành an toàn đến ghi chép chuẩn hóa, nông dân đang tiến gần hơn tới mô hình nông nghiệp sạch và bền vững - điều mà Hà Nội đang hướng đến trong chiến lược phát triển nông nghiệp hiện đại.
