Ông Phạm Tuấn Linh, Giám đốc Vườn quốc gia Yok Đôn cho biết, Vườn quốc gia Yok Đôn có tổng diện tích 115.545ha, nằm trên địa bàn 2 tỉnh Đắk Lắk và Lâm Đồng (trước đây là tỉnh Đắk Nông), có đường biên giới giáp với nước bạn Campuchia gần 70 km và có trên 250 km tiếp giáp với các thôn/buôn, khu dân cư, ruộng/rẫy, đường giao thông.
Vườn quốc gia Yok Đôn là khu bảo tồn hệ sinh thái rừng khộp duy nhất tại Việt Nam, có tính đa dạng sinh học cao với 1.006 loài thực vật, 650 loài động vật, trong đó có nhiều loài động vật, thực vật đặc hữu, nguy cấp, quý, hiếm như voi, bò tót, các loài thú móng guốc, các loài cây gỗ quý.
‘Bảo tàng sống’ về hệ thực vật và động vật
Về hệ thực vật, Vườn quốc gia Yok Đôn được xem như một bảo tàng sống sinh động để nghiên cứu nguồn gốc lịch sử tiến hoá, các mối quan hệ giữa các kiểu rừng thường xanh, rừng bán thường xanh và rừng thưa cây lá rộng rụng lá khô nhiệt đới (rừng khộp), đây là hệ sinh thái độc đáo đặc trưng của Việt Nam và thế giới.
Vườn quốc gia Yok Đôn là khu bảo tồn hệ sinh thái rừng khộp duy nhất tại Việt Nam. Ảnh: Vườn quốc gia Yok Đôn.
Những nghiên cứu về đa dạng sinh học được thực hiện ở vườn đã phát hiện được 1.006 loài thực vật, thuộc 132 họ, 464 chi. Số các loài thực vật có khả năng cung cấp gỗ với đường kính từ 20cm trở lên là 120 loài gồm nhiều loài gỗ như dầu trà beng, dầu lông, cẩm liên, cà te, giáng hương, cẩm lai,... và 64 loài thực vật có thể sử dụng làm dược liệu.
Theo ông Phạm Tuấn Linh, tại Vườn quốc gia Yok Đôn, các nhà khoa học đã phát hiện được các loài thực vật trên hợp lại và tạo thành một thảm rừng rộng lớn phủ kín hơn 90% diện tích toàn Vườn và chia thành 3 dạng chính: Rừng thưa cây lá rộng, rụng lá theo mùa (rừng khộp); rừng kín, lá rộng thường xanh (rừng thường xanh) và rừng kín nửa rụng lá. Trong đó, rừng khộp là kiểu rừng chiếm ưu thế trong toàn Vườn quốc gia Yok Đôn. Đặc trưng của kiểu rừng này là tầng cây gỗ thưa, tán lá không liên tục, rụng lá về mùa khô. Nhờ thế, lượng ánh sáng có thể lọt xuống đất rất lớn, tạo điều kiện cho rừng cây tái sinh và lớp cỏ phát triển tốt.
Hệ động vật tại Vườn quốc gia Yok Đôn cũng rất phong phú và đặc sắc với 92 loài thú thuộc 30 họ, 12 bộ; 373 loài chim thuộc 70 họ, 7 bộ; 55 loài bò sát,18 loài ếch nhái 112 loài cá và khoảng trên 437 loài côn trùng. Trong số này có tới 41 loài thú, 22 loài chim, và một số loài bò sát quý hiếm đã được đưa vào Sách đỏ Việt Nam như nai Cà Toong, bò xám, bò tót, bò rừng, trâu rừng, báo, hổ, công, gà lôi, gà lôi (hông tía), sóc bay, hồng hoàng, cá sấu nước ngọt.
Điểm đặc biệt các loài thú quý ở đây sống thành những quần thể lớn và tập trung như bò tót, bò rừng, mang lớn, sói đỏ, voọc và đặc biệt phải kể đến loài voi châu Á, loài thú quí đã gắn Vườn quốc gia Yok Đôn. Đây là khu vực duy nhất ở Việt Nam bảo tồn kiểu rừng khô cây họ dầu có nhiều loài thú lớn quý hiếm với số quần thể lớn và tập trung như: mang lớn, nai Cà Toong, voi châu Á, hổ, sói đỏ...
Giá trị văn hóa và du lịch
Cùng với các giá trị đa dạng sinh học cao, Vườn quốc gia Yok Đôn là nơi để khám phá các giá trị văn hóa đặc sắc của các dân tộc Tây Nguyên. Tại đây, nhiều nét kiến trúc cổ truyền từ ngàn xưa, cũng như các phong tục tập quán của cư dân địa phương vẫn còn được giữ nguyên vẹn.
Voi tại Vườn quốc gia Yok Đôn. Ảnh: Vườn quốc gia Yok Đôn.
Theo ông Phạm Tuấn Linh, Giám đốc Vườn quốc gia Yok Đôn, địa bàn Vườn quốc gia Yok Đôn được xem là nơi giao lưu hội tụ của các cộng đồng anh em các dân tộc, được xem là thủ phủ đầu tiên của tỉnh Đắk Lắk. Trên địa bàn Vườn quốc gia còn lưu dấu các di tích lịch sử cách mạng được hình thành trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm như đường mòn Hồ Chí Minh, Bến đò giao liên... Đây là những di tích lịch sử, đầy sức hấp dẫn du khách.
Về môi trường và cảnh quan, Vườn quốc gia Yok Đôn có phong cảnh thơ mộng, trữ tình giữa cảnh rừng trùng điệp với dòng sông Sêrêpốk huyền thoại được tạo bởi hai nhánh sông Krông Nô và Krông Ana chảy qua và tạo thành nhiều thác ghềnh hùng vĩ, nước chảy quanh năm, khí hậu tương đối mát mẻ, trong lành.
Ông Phạm Tuấn Linh cho biết, người dân sinh sống xung quanh Vườn quốc gia Yok Đôn đa phần là những hộ có hoàn cảnh khó khăn, thiếu đất sản xuất, đời sống phụ thuộc nhiều vào việc khai thác tài nguyên rừng thiếu bền vững. Do đó, việc phát triển du lịch sinh thái với sự tham gia của người dân ở Vườn quốc gia Yok Đôn là một trong những giải pháp tối ưu để giúp cho người dân phát triển kinh tế bền vững, từ đó sẽ giảm thiểu tác động tiêu cực tới nguồn tài nguyên thiên nhiên góp phần quan trọng vào việc xoá đói, giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới, đảm bảo an sinh xã hội, giữ vững quốc phòng an ninh và trật tự an toàn xã hội.
