Tàu cá vươn khơi buộc phải đảm bảo văn bằng, chứng chỉ

Thiếu lao động

Xã Lập Lễ, huyện Thủy Nguyên hiện có hơn 450 tàu cá, trong đó có hơn 250 tàu cá dài trên 15m, ngư dân ở đây có truyền thống đi biển đã hơn 100 năm nay.

Những năm qua, khi các khu công nghiệp "mọc" lên, nhất là các nhà máy ngay cạnh xã, sau khi đi vào hoạt động đã thu hút rất nhiều lao động vào làm, trong đó có cả lao động đi biển.

Trung bình, mỗi lao động đi biển có thu nhập trung bình từ 10-15 triệu đồng/tháng nhưng thường vất vả, nguy hiểm luôn rình rập nên nhiều người đã chuyển sang đi làm tại các nhà máy, khu công nghiệp dù thu nhập thấp hơn.

Để duy trì việc đánh bắt cá, nhiều chủ tàu phải vào tận Thanh Hóa, Nghệ An để tuyển thuyền viên nhưng vẫn không đủ, tình trạng thiếu lao động luôn xảy ra gây khó khăn trong việc vươn khơi, nhất là sau khi có quy định về chứng chỉ cho thuyền viên.

Trên thực tế, hiện nay tại xã Lập Lễ, hầu hết các tàu ko đủ điều kiện ra khơi, vì ko đủ 4 chứng chỉ, và đang nằm chờ tại bến 5, 6 tháng nay, gây rất nhiều khó khăn cho người dân, đặc biệt không có tiền trả nợ, đa số phải đi vay ngân hàng đóng tàu.

Anh Đinh Như Cường, thuyền trưởng tàu cá HP-90731-TS cho biết, tàu cá gia đình anh dài 24,3m nên hiện tìm kiếm được đủ bốn chức danh đúng theo quy định hết sức khó khăn.

Do không đủ điều kiện về chứng chỉ thuyền viên, tàu cá của gia đình đã phải nằm bờ nhiều tháng nay. Việc nằm bờ ảnh hưởng lớn đến kinh tế gia đình và làm mất khả năng chi trả tiền lãi và gốc cho ngân hàng, nếu tình trạng này kéo dài rất thì chưa biết hệ lụy kéo theo sẽ phức tạp như thế nào.

“Ngoài bản thân tôi có chứng chỉ thuyền trưởng hạng I còn phải tuyển thêm ba chức danh nữa mới đủ quy định. Tuy nhiên, hiện tại không thể tuyển được người, nhiều lao động cũng bỏ đi làm tại các khu công nghiệp nên việc đào tạo, ký được hợp đồng với thuyền viên rất khó”, anh Cường chia sẻ.

Ông Vũ Văn Cự, Trưởng Liên tập đoàn Cá biển Mắt Rồng cho biết, trong nghề đánh bắt xa bờ, bạn thuyền là “di động”, thay đổi thường xuyên. Chủ tàu với bạn thuyền cũng chỉ hợp đồng bằng miệng, không có sự ràng buộc nên việc chấm dứt lao động quá đơn giản.

Thuyền viên không thể trung thành với chủ tàu mãi, khi chủ tàu bỏ tiền cho thuyền viên học lấy bằng, học xong đi được một chuyến biển, đánh bắt thua lỗ thì họ sẽ “nhảy” tàu khác, đến lúc đó chủ tàu lại phải đi thuê người khác rồi lại bỏ tiền cho họ học lấy bằng, rất tốn kém.

 “Mỗi tàu cá cỡ lớn trên 24m cũng chỉ có 6-8 thuyền viên và mỗi chủ tàu đều đã là Thuyền trưởng hạng I và chính bản thân họ hiểu rõ nhất về con tàu của họ. Các thuyền viên khác cũng chỉ là hỗ trợ vận hành cùng. Việc hàng trăm chiếc tàu nằm bờ dài ngày ảnh hưởng lớn đến đời sống của nhiều người dân”, ông Cự chia sẻ.

Đảm bảo quy định để an toàn

Theo Chi cục Thủy sản Hải Phòng, sau khi Thông tư 1/2022 của Bộ NN-PT NT được ban hành, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo các cơ quan chức năng liên quan trực thuộc và Ủy ban nhân dân các quận, huyện, Bộ Chỉ huy bộ đội Biên phòng tích cực tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn thành phố hoạt động nghề cá biết và thực hiện.

Kết quả, hầu hết các tàu cá tham gia hoạt động nghề cá đều được cấp sổ danh bạ thuyền viên theo quy định; tuyên truyền gần 1.000 lượt ngư dân; đào tạo và cấp chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng hạng I, II là 271 học viên.

Việc tổ chức các lớp đào tạo để cấp chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng, thợ máy, 2 trường trung cấp Nông nghiệp Thủy thường xuyên chiêu sinh. Nếu các tổ chức, cá nhân có nhu cầu đào tạo, Chi cục Thủy sản sẽ hỗ trợ và đề nghị nhà trường tạo điều kiện thuận lợi nhất để ngư dân tham gia học, đảm bảo đúng quy định.

Đối với huyện Thủy Nguyên có 52 tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 24m trở lên phải đảm bảo theo quy định này và thực tế, các tàu này khi đi hoạt động khai thác thủy sản số lượng lao động thường từ 8 người trở lên.

Do vậy, đề nghị các tổ chức, cá nhân có tàu cá từ 24m trở lên khi đi hoạt động trên biển phải đảm bảo văn bằng, chứng chỉ theo quy định để đảm bảo mức độ an toàn khi sản xuất trên biển.

Những trường hợp chưa đủ văn bằng, chứng chỉ theo quy định, đề nghị bố trí người học bổ sung. Còn đối với nhóm tàu có chiều dài lớn nhất từ 24m trở lên được trang bị hiện đại, nguồn kinh phí đầu tư lớn, thường xuyên hoạt động dài ngày trên các vùng biển xa; điều kiện thời tiết diễn biến bất thường, nhiều nguy hiểm.

Một số quy định về văn bằng chứng chỉ được quy định trước đây người điều khiển tàu nhỏ hơn 12m khai thác ven bờ vẫn cần có chứng chỉ thuyền trưởng tàu cá hạng III, tàu có chiều dài từ 15 đến dưới 24m ngoài chứng chỉ thuyền trưởng hạng III, máy trưởng hạng III cần có thêm 1 người có chứng chỉ thợ máy….

“Số lượng lao động trên các tàu nhiều, tính mạng con người là quý nhất. Do đó, để góp phần đảm bảo an toàn cho người và giảm thiểu thiệt hại đến mức thấp nhất tài sản cho người dân, đề nghị các tổ chức, cá nhân có tàu cá từ 24m trở lên khi đi hoạt động trên biển phải đảm bảo văn bằng, chứng chỉ theo quy định đối với các chức danh”, ông Lê Trung Kiên, Chi cục Trưởng Chi cục Thủy sản Hải Phòng khẳng định.

Theo Thông tư số 01/2022/TT-BNNPTNT ngày 18/1/2022, quy định đối với tàu cá có chiều dài từ 12m đến 15m phải có thuyền trưởng tàu cá hạng III, máy trưởng tàu cá hạng III; nhóm tàu cá có chiều dài từ 15m đến 24m phải có thuyền trưởng tàu cá hạng II, máy trưởng tàu cá hạng II; nhóm tàu cá có chiều dài trên 24m phải có thuyền trưởng tàu cá hạng I, thuyền trưởng tàu cá hạng II, máy trưởng tàu cá hạng I và thợ máy tàu cá. Nếu không có đủ các thuyền viên có chứng chỉ trên tàu sẽ không được ra khơi.