Cá dầm xanh là đặc sản có giá trị kinh tế cao.
Ông Hà Văn Khường là người dân tộc Thái ở bản Pượn, xã Trung Sơn (huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa). Năm 1995, ông được bố mẹ vợ cho 30 con cá giống dầm xanh, sẵn có ao nhỏ trong vườn, ông nuôi thử. Được hơn 1 năm ông phát hiện cá bắt đầu đẻ trứng. Ban đầu ông nhân giống chủ yếu phục vụ nuôi trong gia đình và bán cho các hộ trong bản.
Từ năm 2014 trở đi, khi mạng xã hội phát triển, con cái của ông Khường chia sẻ mô hình nuôi cá giống của gia đình lên Facebokk, Zalo, từ đó có nhiều khách hàng ở khắp các tỉnh liên hệ đặt cá giống. Hiện trang trại của ông Khường đang cung cấp ra thị trường 250.000 con cá giống mỗi năm. Doanh thu đạt 600 triệu đồng, trừ phí thu lãi hơn 300 triệu đồng.
Trang trại của ông Hà Văn Khường hiện có 14 ao nuôi cá dầm xanh giống. Ảnh: Thanh Tâm
Theo ông Khường, cá dầm xanh nổi bật nhất là khả năng kháng bệnh tốt, thịt chắc, thơm ngon. Chúng ưa môi trường nước sạch, thích nghi tốt với điều kiện tự nhiên và thường được nuôi ở các vùng có sông, suối nước trong. Đặc điểm cơ bản của cá dầm xanh là lớn chậm, càng nuôi lâu thịt càng ngọt, giá càng cao, thông thường phải nuôi từ 3 năm trở lên, đạt trọng lượng trên 2kg mới xuất bán.
Thức ăn chính của cá dầm xanh giống là bột sắn. Gia đình ông có 1 ha đất, thay vì trồng tre luồng, ông Khường chuyển sang trồng sắn, mỗi năm được 10 tấn để làm thức ăn chính cho cá. Sắn thu hoạch về phơi khô, nghiền thành bột, mỗi ngày hai vợ chồng ông nấu chín cho cá ăn.
Từ khi cá đẻ trứng tới khi xuất bán cá giống là 3 tháng, cỡ bằng đầu đũa, giá bán 3.000 đồng/con.
Hiện ông Khường có 260 con cá bố mẹ, nhiều con có tuổi đời tới 28 năm, trọng lượng hơn 10 kg. Từ nguồn trứng cá sinh sản ra, ông Khường cải tạo diện tích đất xung quanh nhà trước đây trồng lúa thành 14 ao nuôi.
Bản Pượn có nguồn nước từ rừng nguyên sinh chảy về suối Pượn mát lạnh, trong vắt và rất sạch, phù hợp để cá dầm xanh sinh trưởng, phát triển. Cả bản có 39 hộ thì có tới 34 hộ nuôi cá dầm xanh, nguồn cá giống các hộ đều lấy từ ông Hà Văn Khường.
Ông Hà Văn Khường làm giàu từ mô hình nuôi cá dầm xanh giống. Video: Thanh Tâm
Ông Phạm Bá Tuế, Phó Chủ tịch UBND xã Trung Sơn cho biết: Mô hình nuôi cá dầm xanh giống của hộ ông Hà Văn Khường là mô hình điểm tại địa phương. Từ mô hình của hộ ông Khường, người dân ở bản Pượn đã học hỏi, cùng nhau hăng say phát triển kinh tế, những vị trí có thể cải tạo làm ao nuôi đều được người dân tận dụng để nuôi cá dầm xanh.
“Diện tích đồi núi trơ trọi trước đây giờ được người dân tận dụng trồng chuối, trồng cỏ voi làm nguồn thức ăn chính để nuôi cá dầm thương phẩm. Phát triển nuôi cá dầm xanh là hướng đi phù hợp với địa phương, góp phần phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân”, ông Tuế chia sẻ.
Xuất phát điểm có hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông Khường hiểu được sự chật vật của bà con miền núi. Khi đã có đủ kinh nghiệm nhân giống cũng như chăm sóc cá, ông Khường đã chỉ dạy người dân trong bản cách nuôi. Hộ gia đình nào khó khăn về vốn, ông Khường cung cấp cá giống, khi nào thu hoạch có tiền mới hoàn trả.
Vươn lên làm giàu từ nuôi cá giống dầm xanh, ông Khường không quên tình làng nghĩa xóm. Các hộ gia đình nghèo trong bản khi làm nhà thiếu tiền ông sẵn sàng cho vay không tính lãi, khi nào kinh tế ổn định thì trả. Chỉ riêng từ cuối năm 2024 đến nay ông đã cho 8 hộ vay tiền, hộ nhiều nhất 60 triệu, tổng số tiền cho vay là 400 triệu đồng.
Anh Vi Văn Hậu bên ngôi nhà đang xây dựng. Ảnh: Thanh Tâm
Năm 2021, anh Vi Văn Hậu, 44 tuổi, là hộ gia đình khó khăn ở bản Pượn được ông Khường hỗ trợ 3 vạn con cá giống, chia sẻ kĩ thuật nuôi và chăm sóc. Sau 3 năm anh Hậu đã xuất bán được hơn 2 tấn cá, với giá bán 140.000 đồng/kg, trừ phí anh thu lãi hơn 200 triệu đồng. Gia đình anh Hậu đang xây dựng ngôi nhà kiên cố thay cho ngôi nhà sàn đã xiêu vẹo sau hàng chục năm sử dụng.
Ông Hà Văn Khường và các hộ dân ở bản Pượn mong muốn tuyến đướng chính dẫn vào bản sẽ sớm hoàn thành, giúp việc giao thương được thuận lợi, thương lái sẽ dễ dàng tới thu mua cá. Từ đó giúp mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu cá dầm xanh bản Pượn.
