Bảo vệ động vật hoang dã, ngăn tiếng kêu ai oán giữa rừng xanh

Xuất phát từ nhu cầu tiêu thụ

Phát biểu khai mạc tọa đàm, nhà báo Đinh Đức Thọ - Phó Tổng biên tập Báo Pháp luật TPHCM thông tin: “Vừa qua, tòa soạn đã đăng tải tuyến bài điều tra “Tiếng kêu ai oán giữa rừng xanh” và các chuyên đề xung quanh vấn đề bảo vệ động vật hoang dã thu hút quan tâm của dư luận. Buổi tọa đàm sẽ xoay quanh việc cảnh báo về nạn săn bắt thú rừng. Mổ xẻ nguyên nhân nạn săn bắt thú rừng phi pháp còn đang diễn ra. Những bất cập trong việc xử lý và đề xuất điều chỉnh để luật pháp sát với thực tế cũng như nâng cao nhận thức cộng đồng về việc tiêu thụ sản phẩm thú rừng”.

PGS.TS Lê Huỳnh Tấn Duy - Phó Trưởng khoa Luật Hình sự, Đại học Luật TPHCM cho biết: “Chính sách bảo vệ động vật hoang dã tại Việt Nam được quy định trong nhiều văn bản, gắn liền với quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, bảo tồn, tuyên truyền… luôn được chú trọng. Nạn săn bắt động vật hoang dã xuất phát từ nhu cầu tiêu thụ. Ngoài ra, nguyên nhân xuất phát từ vấn đề tâm lý, văn hóa, xã hội, biến đổi khí hậu. Khi mất môi trường sống, các loài động vật sẽ gần dân hơn. Việc quản lý, bảo tồn cũng gặp không ít khó khăn. Vị trí địa lý Việt Nam có đường biên giới dài, Internet phát triển thể hiện qua việc mua bán động vật trên mạng còn phổ biến”.

Dưới góc nhìn bảo vệ động vật hoang dã từ luật pháp và lương tâm, ông Phạm Xuân Thịnh - Giám đốc Vườn quốc gia Cát Tiên chia sẻ: “Vườn quốc gia Cát Tiên có tổng diện tích là 82.600 ha, được quản lý và bảo vệ với 19 trạm kiểm lâm địa bàn và 1 trạm kiểm lâm cơ động, với 111 kiểm lâm viên và 24 nhân viên hợp đồng. Từ năm 2023 đến tháng 5/2025, lực lượng đã thực hiện 24.552 đợt tuần tra, phát hiện 166 vụ với 227 đương sự, thu hồi 10 - 15 khẩu súng/năm, tháo gỡ 3.000 - 4.000 bẫy/năm, giảm tỉ lệ 77% về số vụ và 73% về đối tượng từ 2015.

Hiện có 571 loài có xương sống trên cạn trong tổng số 1.730 loài động vật rừng, 65 loài nguy cấp quý hiếm, một số loài tiêu biểu có thể kể đến như voi châu Á, bò tót, vượn đen má vàng… Chúng tôi thường xuyên tổ chức tuyên truyền, đề nghị 141 nhà hàng, cơ sở ăn uống ký cam kết không tiêu thụ động vật hoang dã, tuyên truyền 113 nhà hàng quanh vùng đệm”.

Nâng cao nhận thức

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Hoàng Hảo - Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai cho rằng, cần thực hiện tuyên truyền để tác động đến được lòng trắc ẩn của người dân, tránh săn bắt động vật hoang dã trái phép, một trong những nguyên nhân người dân ven rừng họ săn bắt trái phép là vì cuộc sống quá khó khăn, họ cũng rất yêu rừng nhưng cũng vì cuộc sống mưu sinh. Việc săn bắt một con thú trong rừng rất khó, thịt thú rừng phân hủy nhanh nên cần bảo quản bằng các chất bảo quản. Cần tuyên truyền phổ biến hơn nữa để giảm nhu cầu sử dụng các loại thức ăn từ thú rừng.

Ông Nguyễn Tài Tú - Trưởng phòng xử lý vi phạm, Chi cục Kiểm lâm Lâm Đồng, cho biết: “Lâm Đồng có 537.780 ha rừng, trong đó quản lý gần 27.000 ha rừng thuộc Vườn quốc gia Cát Tiên. Khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu hình sự, thường chuyển qua cơ quan công an đề điều tra, xử lý. Lực lượng kiểm lâm chúng tôi phối hợp rất chặt chẽ với cơ quan công an xử lý, ngăn chặn các hành vi vi phạm”.

Trung tá Bùi Trường Sơn - Phó Trưởng phòng Cảnh sát kinh tế, Công an tỉnh Đồng Nai chia sẻ: “Cần quan tâm về công tác phòng ngừa. Chẳng hạn, thợ săn phần lớn là đồng bào dân tộc có trình độ học vấn thấp, hoàn cảnh khó khăn. Họ xem rừng là nguồn sống. Vì vậy cần đào tạo nghề cho họ, để họ có công cụ mưu sinh lành mạnh, đây có thể là gốc rễ để giảm thiểu tình trạng săn bắt thú rừng. Cần có giải pháp về việc sống hài hòa giữa con người và động vật hoang dã để tránh tình trạng không mong muốn xảy ra”.

Chia sẻ tại tọa đàm, luật sư Trần Cao Đại Kỳ Quân - Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai cho rằng: “Phòng ngừa là giải pháp rất quan trọng. Tuyên truyền cho các trẻ em, các hộ dân xung quanh rừng, tạo công ăn việc làm nhưng cần tuyên truyền cả đến người có tiền, tức những người sử dụng các món ăn thú rừng, các vật phẩm từ thú rừng. Những người này cần thay đổi nhận thức để không còn hứng thú với thú rừng nữa. Đặc biệt, khi ăn thú rừng bị tiêm chất bảo quản là một thông tin rất cần được tuyên truyền đến những người sử dụng”.