Người Khmer giữ rừng

Những loài gỗ quý luôn được bảo vệ cẩn thận

Men theo con đường tỉnh lộ 781 trải nhựa phẳng từ cầu Bến Sỏi, chúng tôi tới ngã ba Thành Long, ven bờ Vàm Cỏ Đông thơ mộng trước khi rẽ vào tỉnh lộ 796 để tới xã Hòa Thạnh. Ở đây, thấp thoáng dưới những tán rừng xanh mát là những ngôi nhà lợp tôn vững chãi của các hộ đồng bào dân tộc Khmer. Ghé chốt kiểm lâm bảo vệ rừng của xã Hòa Thạnh, chúng tôi tìm gặp ông Dốt Sum.

Ngồi bên ấm trà còn nóng hổi, ông Sum tâm sự: Hồi trẻ, mình từng theo cán bộ đi làm Việt Minh, sau đó tham gia quân tình nguyện ở chiến trường biên giới phía tây nam. Khi chế độ độc tài Khmer Đỏ bị tiêu diệt, mình về quê và cưới một người phụ nữ ở tỉnh Kampot (Campuchia) và có với nhau 4 người con cả nam lẫn nữ.

Kể về công cuộc gian nan trong việc bảo vệ rừng, ông Sum dường như trẻ lại: Cách đây chừng hơn 20 năm, quanh khu vực Hòa Thạnh này, rừng núi hoang vu nên bọn lâm tặc khó mà khai thác gỗ, do không có đường để vận chuyển. Tuy nhiên, khi đường tỉnh 796 được hoàn thành, nhiều hộ vào đây lập nghiệp khiến rừng bị thu hẹp đáng kể. Mấy năm gần đây gỗ khan hiếm nên bọn lâm tặc cũng tăng cường hoạt động bằng rất nhiều hình thức tinh vi.

Dẫn tôi đi xem những cánh rừng rậm rạp với nhiều cây gỗ dầu, sao đen, căm xe…hiếm hoi còn sót lại, ông Dốt Sum tự hào cho biết: Mặc dù cả tổ quản lý rừng gần chục người nhưng thực chất, để những cây cổ thụ vẫn còn vươn bóng mát cho đời sau như thế này, công lao to lớn chính là những hộ người dân tộc Khmer hỗ trợ, giúp sức.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, khu vực rừng tái sinh Tà Hét (thuộc xã Hòa Thạnh, Châu Thành) này có diện tích gần 200 ha nhưng hiện nay, bìa rừng đã được chính quyền cho phép người dân sử dụng bằng cách chuyển đổi sang rừng trồng, được khai thác gỗ và các loại giá trị lâm sản khác theo quy định. Thế nhưng, cũng chính vì thế mà công việc của những người cán bộ giữ rừng thêm phần vất vả vì địa hình bị chia nhỏ, đan xen rất khó quản lý.

Hiện nay, phần rừng nguyên sinh chủ yếu còn lại đều tập trung ở 2 ấp Hiệp Bình và Hiệp Thành, nằm giáp với biên giới Campuchia, nơi có đông các hộ đồng bào dân tộc Khmer sinh sống. Tìm hiểu đời sống của họ, mặc dù kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng đa phần đồng bào Khmer nơi đây đều nhận thức được tầm quan trọng và ý nghĩa trực tiếp mà rừng mang lại với đời sống của gia đình mình.

Anh Lốc Tôn, một người dân sinh sống ở ấp Hiệp Bình cho biết: Gia đình mình sống ở đây đã nhiều năm, cuộc sống chủ yếu dựa vào săn bắt và trồng cây. Nếu không có rừng che chở thì mọi người không thể tồn tại tới ngày nay được. Vì thế, nếu rừng bị tàn phá, bị cháy thì có thể nguy hiểm đến tính mạng và sinh kế ngay tức khắc. Cho nên, nếu được góp chút sức lực nhằm bảo vệ rừng, bà con trong ấp đều sẵn lòng làm theo chỉ dẫn của cán bộ.

Ông Nguyễn Văn Nghiệp, Phó Chủ tịch xã Hòa Thạnh chia sẻ: là xã biên giới có diện tích rừng khá lớn nên công cuộc bảo vệ rừng của chúng tôi hết sức gian nan, vất vả. Trong 9 người tham gia tổ công tác, họ đều không có lương mà chỉ nhận trợ cấp 500 ngàn đồng/tháng và một số hoa lợi, tiện ích mà rừng mang lại như trái cây, củi khô, ong rừng... Đặc biệt, một số người dân tộc trên địa bàn cũng hăng hái tham gia bảo vệ rừng khiến chính quyền rất an tâm. Thời gian tới, hi vọng sẽ có thêm kinh phí để có chế độ đãi ngộ tốt hơn với cán bộ giữ rừng.