Không ngại chuyển mình
Năm 2005, Công ty TNHH Thủy sản CNC Việt Nam Chi nhánh Quảng Trị (Công ty CNC) thuê 120 ha đất nuôi trồng thủy sản tại xã Vĩnh Định để nuôi quảng canh tôm thẻ chân trắng. Sau một thời gian, đơn vị này chuyển sang nuôi tôm công nghệ cao ngoài trời. Nhờ kiểm soát nghiêm ngặt đầu vào và chất lượng nguồn nước nên năng suất tôm vẫn đạt 15 tấn/ha, đem lại lợi nhuận khoảng 20% giá trị xuất bán.

Hình ảnh nhìn từ trên cao farm nuôi tôm công nghệ cao của Công ty TNHH Thủy sản CNC Việt Nam Chi nhánh Quảng Trị. Ảnh: Võ Dũng.
Nhưng môi trường nuôi tôm tại các xã ven biển tỉnh Quảng Trị ngày càng ô nhiễm. Có những thời điểm, hầu hết diện tích tôm nuôi ngoài trời đều bị dịch bệnh tấn công, Công ty CNC cũng không là ngoại lệ. Những năm 2017- 2018, dịch bệnh khiến người nuôi tôm ven biển Quảng Trị khánh kiệt. Công ty CNC phải tính đến phương án đầu tư hạ tầng nuôi hiện đại, áp dụng các biện pháp nuôi tôm công nghệ cao trong nhà bạt.
Theo đó, trên diện tích nuôi trồng cũ, Công ty CNC xây dựng farm với nhà bạt mái vòm trùm kín, 50% diện tích được chuyển sang hồ lắng lọc, xử lý nguồn nước. Hạ tầng farm được đầu tư gồm 20 hồ ương dèo có máy thổi khí, quạt Inveter. Đơn vị này cũng đầu tư 20 hồ nuôi tôm thịt bằng bể xi măng lót bạt, quạt nước, máy cho tôm ăn tự động, máy thổi khí; hệ thống điện hiện đại... Nguồn nước được lấy từ giếng khoan cách xa bờ biển giúp loại trừ phần nào các yếu tố lây nhiễm bệnh. Sau mỗi đợt thay nước, nguồn nước sẽ được xử lý tuần hoàn tái sử dụng để giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tiết kiệm chi phí.
Ông Nguyễn Đức Tuấn, Giám đốc Công ty CNC, cho hay, hạ tầng farm của công ty được đầu tư để nuôi tôm công nghệ cao vào dạng hiện đại bậc nhất Việt Nam hiện nay. Ưu điểm của hạ tầng công ty đang áp dụng là tối ưu hóa các khâu xử lý nguồn nước, giảm nhân công trực tiếp tiếp xúc với con tôm bằng việc cơ giới hóa các khâu cho ăn, thu hoạch, san tôm từ đó giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh. Việc xử lý nguồn nước đạt tiêu chuẩn để tái sử dụng giúp công ty giảm được một phần chi phí, chủ động quản lý dịch bệnh khi môi trường nước bên ngoài bị ô nhiễm.

Nuôi tôm công nghệ cao theo Công nghệ CPF Combine house của CP Việt Nam. Ảnh: Võ Dũng.
Ông Tuấn cho hay, năng suất tôm nuôi theo công nghệ mới này có thể gấp 5-6 lần so với nuôi tôm công nghệ cao ngoài trời. Nuôi tôm trong nhà bạt giúp người nuôi điều tiết được nhiệt độ, quản lý dịch bệnh tốt hơn, chủ động đưa tôm về size mong muốn và có thể tái thả bất kỳ lúc nào. Đây là giải pháp bền vững nhất cho ngành nuôi trồng thủy sản hiện nay. Tuy nhiên, để đầu tư cho hệ thống nuôi tôm công nghệ cao này tốn chi phí rất lớn. Đây chính là một trong những rào cản khiến nhiều hộ nuôi tôm hiện nay vẫn chưa thể áp dụng được.
“Diện tích farm trên 120 ha nhưng chúng tôi hiện chỉ sử dụng chưa đến 60 lao động. Năng suất bình quân hiện nay tại farm là 80 tấn/ha/năm, cao hơn nhiều so với phương pháp nuôi truyền thống. Biết rằng đây là giải pháp bền vững nhưng không phải cá nhân, đơn vị nào cũng có thể áp dụng khi chi phí đầu tư ban đầu từ 13-15 tỷ đồng/ha chưa kể hệ thống giếng ngầm từ ngoài biển vào đến farm”, ông Tuấn chia sẻ.
Cốt lõi vẫn là công nghệ
Có hạ tầng nuôi hiện đại nhưng theo ông Nguyễn Đức Tuấn điều cốt lõi nhất để nuôi tôm thành công vẫn là công nghệ. Trong điều kiện dịch bệnh thủy sản có xu hướng tăng do môi trường nuôi bị ô nhiễm, việc áp dụng công nghệ nuôi tiên tiến sẽ giúp người nuôi giảm thiểu được rủi ro. Thực tế cho thấy, từ năm 2019 đến nay, Công ty CNC đã trải qua nhiều vụ tôm thắng lợi và loại bỏ gần như hoàn toàn các yếu tố phát sinh dịch bệnh.

Nuôi tôm công nghệ cao sử dụng máy cho tôm ăn tự động. Ảnh: Võ Dũng.
Cũng theo ông Tuấn, Công ty CNC hiện đang áp dụng công nghệ nuôi tôm CPF Combine house. Đây là công nghệ nuôi mới nhất của CP Việt Nam ra đời từ năm 2016. Nguồn nước sau khi đưa vào hồ lắng lọc sẽ được xử lý 3 lần, đạt tiêu chuẩn mới được dẫn vào hồ nuôi. Điều này sẽ hạn chế được một cách tối đa các nguy cơ gây bệnh đường ruột cho con tôm. Nuôi tôm công nghệ cao bằng vi sinh cung cấp hệ vi sinh vật có lợi, hạn chế vi sinh vật gây hại, giảm thiểu mầm bệnh giúp con tôm được sống trong môi trường phù hợp nhất để phát triển.
Với quy trình nuôi công nghệ cao này, tôm giống sau khi được ương dèo 20-25 ngày với mật độ 1.000 con/m2 sẽ được đưa ra ao lớn có diện tích 900 m để thả với mật độ 300 con/m2. Trong quá trình nuôi 85 ngày tiếp theo, farm sẽ thực hiện 5 lần tỉa thưa đưa về mật độ cuối cùng là 120 con/m2 và duy trì đến thời điểm thu hoạch. Khi tôm được nuôi từ 105-110 ngày sẽ đạt kích thước 25-30 con/kg. Lúc này, các máy thu hoạch tôm sẽ hoạt động với chỉ 2-3 nhân công/hồ tôm. Sau thu hoạch, farm chuẩn bị nguồn nước vào hồ lắng, xử lý và sau 20 ngày có thể tái thả vụ mới.
Ưu điểm của công nghệ nuôi CPF Combine house là rút ngắn thời gian nuôi/vụ. Đây cũng là một trong những yếu tố giảm được rủi ro cho tôm. Nuôi tôm trong nhà bạt cũng giúp người nuôi kiểm soát tốt lượng thức ăn tôm tiêu thụ theo từng thời điểm từ đó có cơ sở nhận định tình hình sức khỏe con tôm. Bình thường, để tôm đạt size 25-30 con/m2, người nuôi phải mất khoảng 120 ngày nuôi nhưng với công nghệ CPF Combine house chỉ cần 105-110 ngày/vụ. Nhờ vậy, nếu áp dụng công nghệ CPF Combine house trong nuôi tôm sẽ giảm được chi phí thức ăn, nhân công và giảm thời gian khấu hao tài sản. Tại Công ty CNC, nhờ rút ngắn thời gian nuôi mỗi vụ, thời gian thu tôm, mỗi năm sẽ nuôi khoảng 2,8 lứa và hoàn toàn chủ động lịch thả cũng như kiểm soát một cách tốt nhất các vấn đề về môi trường, lịch thu tôm…

Máy thu hoạch tôm tự động tại Công ty TNHH Thủy sản CNC Việt Nam Chi nhánh Quảng Trị. Ảnh: Võ Dũng.
"Nguồn nước lấy vào hồ xử lý sẽ được nhập liệu các chỉ số lên hệ thống quản lý IQC. Hệ thống này sẽ cho ra các thông số môi trường, nhiệt độ, chất lượng nguồn nước từ đó đưa ra các giải pháp cũng như phương án thả con giống phù hợp. Các khâu này được lập trình và thực hiện một cách nghiêm ngặt bằng máy nên sai số là rất thấp”, ông Nguyễn Đức Tuấn, Công ty CNC chia sẻ thêm.
Thực tế cho thấy, năm 2024, người nuôi tôm tại nhiều địa phương tỉnh Quảng Trị thất bát vì dịch bệnh. Tuy nhiên, theo báo cáo của Công ty CNC, với diện tích farm 120 ha, công ty này cung ứng cho thị trường trên 423 tấn tôm thịt. Với việc các công đoạn sử dụng máy móc, đơn vị này giảm được 30% số nhân công từ đó tăng thu nhập ổn định cho người lao động.
Tỉnh Quảng Trị hiện có gần 2,3 nghìn ha nuôi tôm nước lợ. Tuy nhiên, diện tích nuôi tôm công nghệ cao vẫn còn chiếm tỷ lệ rất thấp. Những năm qua, trong khi nuôi tôm nước lợ tại Quảng Trị thường xuyên thất bát thì 2 farm tôm áp dụng CPF Combine house của CP Việt Nam vẫn phát triển và đem về nguồn thu lớn.