Hàu Vân Đồn 'được mùa mất giá', Bí thư đặc khu trút lời ruột gan

Bão Yagi xảy ra vào tháng 9/2024 khiến nhiều hộ nuôi trồng thủy sản tại Vân Đồn (Quảng Ninh) bị thiệt hại nặng nề. Sau bão, người dân gượng dậy tái đầu tư và giờ đến kỳ thu hoạch hàu - loài hải sản chủ lực của Vân Đồn thì lại rơi vào tình cảnh "được mùa mất giá". Giá hàu sữa xuống thấp kỷ lục, bán buôn trung bình chỉ từ 4.000 - 6.000 đồng/kg, thậm chí tầm này còn khó bán vì thương lái không thu mua.

Trước những khó khăn của bà con, từ khi triển khai chính quyền địa phương 2 cấp, lãnh đạo đặc khu Vân Đồn đã tổ chức nhiều cuộc họp, hội thảo, tọa đàm để tìm cách tháo gỡ và phát triển bền vững nghề nuôi biển tại Vân Đồn.

Mời đây, Vân Đồn tổ chức tọa đàm "Ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số xây dựng thủy sản Vân Đồn xanh - hiện đại - hiệu quả".

Tọa đàm có sự tham dự của ông Cao Tường Huy, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND đặc khu; PGS.TS Thái Thanh Bình - Phó Hiệu trưởng, Giảng viên cao cấp Trường Cao đẳng Kinh tế, Kỹ thuật và Thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Môi trường; đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Ninh; lãnh đạo các phòng ban chuyên môn của đặc khu và đại diện một số doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ nuôi trồng thủy sản trên địa bàn.

Đại diện các doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ nuôi trồng thủy sản đã kiến nghị chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng quan tâm, tạo điều kiện để người dân tiếp cận nguồn giống nuôi chất lượng cao; đồng thời hình thành chuỗi liên kết khép kín từ nuôi trồng, sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, qua đó nâng cao giá trị sản phẩm. Bên cạnh đó, người dân mong muốn địa phương tiếp tục rà soát, điều chỉnh quy hoạch vùng nuôi phù hợp, bảo đảm sự phát triển hiện đại, bền vững và thân thiện với môi trường.

Các nội dung về ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số cũng được nhiều đại biểu quan tâm; trong đó tập trung vào việc quản lý, giám sát nuôi trồng, truy xuất nguồn gốc điện tử, áp dụng công nghệ nuôi biển tiên tiến và mở rộng kênh kết nối thị trường qua nền tảng số. Những kiến nghị, đề xuất của doanh nghiệp và ngư dân đã được đại diện các sở, ngành và UBND đặc khu trực tiếp trao đổi, giải đáp.

Tại tọa đàm, ông Cao Tường Huy, Bí thư đặc khu Vân Đồn đã dành ra 30 phút để "trút lời gan ruột" về nghề nuôi biển tại Vân Đồn qua tìm hiểu, cảm nhận của ông sau gần 3 tháng về đây làm Bí thư đặc khu.

Đầu tiên, ông Huy hơi buồn vì đây là buổi tọa đàm rất hữu ích cho bà con, có đầy đủ thành phần như chuyên gia nuôi biển, đại diện các sở, ngành; vậy nhưng người đến dự "khiêm tốn quá" mặc dù đã nhận được giấy mời.

Ông Huy cho biết mục tiêu phát triển của Vân Đồn trong thời gian tới là trung tâm du lịch biển đảo đẳng cấp với casino cho người nước ngoài, khu thương mại tự do. Bên cạnh đó là phát triển kinh tế biển và nuôi biển là một phần trong đó.

"Nuôi biển là nghề truyền thống của Vân Đồn. Nhưng tôi xin hỏi các anh các chị, loài nào là loài đặc hữu của Vân Đồn, chúng ta đã xác định được chưa? Hàu thì mới nuôi được vài năm nay, trước đây là tu hài, ngao, nói chung chưa biết loài nào là đặc hữu. Bà con bao nhiêu năm nay nuôi theo thói quen và kinh nghiệm, ngoài ra không có gì cả", ông Huy thẳng thắn nhìn nhận và cho biết rất xót xa khi nghe PGS. TS Thái Thanh Bình thông tin rằng cùng diện tích nuôi hàu như thế bên Nhật họ thu lợi nhuận gấp mấy chục lần mình.

Ông Huy chỉ ra 3 yếu tố chi phối đến thành bại của nghề nuôi biển. Đầu tiên là con giống phải tốt, thứ hai là khắc phục được dịch bệnh và thứ 3 là thị trường. Nói sâu về thị trường, Bí thư đặc khu trăn trở hiện nay hàu của Vân Đồn chủ yếu xuất khẩu qua Đài Loan, chưa mở rộng được sang những nước khác và nguyên nhân chính do không chứng minh được nguồn gốc xuất xứ, "danh không chính nên ngôn không thuận".

"Bài học nhãn tiền chính là cơn bão Yagi, tất cả các hộ nuôi biển không ai được nhận hỗ trợ từ nhà nước, vì chúng ta không có hồ sơ gì cả", ông Huy giọng trầm xuống rồi ví "giờ mình đi chợ mua hoa quả, hai quả táo đặt cạnh nhau, một quả ghi xuất xứ rõ ràng trồng ở đâu, như thế nào, quả kia không biết ở đâu rơi xuống thì đương nhiên mình phải chọn quả có xuất xứ nguồn gốc".

Dẫn chứng xong ông Huy tái khẳng định nếu có hồ sơ nguồn gốc rõ ràng, bán sang Đài Loan mà giá thấp quá thì có thể xuất sang nhiều nước khác, không còn cảnh "được mùa mất giá" như vừa qua. Ngoài việc thuận lợi cho xuất khẩu, thì "sổ đỏ" trên biển cũng là hồ sơ để nhỡ may khi thiên tai, dịch bệnh nhà nước sẽ có cơ sở hỗ trợ được cho bà con, không như bão Yagi năm trước.

Còn trường hợp bà con chưa có tiền để làm hồ sơ, ông Huy nói luôn là có thể cho ghi nợ nhưng ông nhấn mạnh rằng kiểu gì bà con cũng vẫn phải làm, thời gian đầu sẽ khó khăn nhưng hồ sơ xong xuôi rồi thì sau này yên tâm nuôi trồng, sản xuất.

"Trồng lúa phải nộp tiền thuê đất cho nhà nước, trên biển cũng thế thôi. Còn không làm, nhỡ có chuyện gì xảy ra thì chúng ta mất hết", ông Huy tiếp tục nhấn mạnh.

Cuối cùng, ông Cao Tường Huy cho biết đặc khu sẽ ban hành nghị quyết về nuôi biển. Trong nghị quyết này sẽ phải lấy ý kiến của bà con, những người "kinh nghiệm nuôi biển đầy mình" xem vùng nào nuôi được, vùng nào không phù hợp để điều chỉnh.

"Tôi mong muốn bà con nhận thức được vấn đề là chúng ta phải tuân thủ quy định của pháp luật. Thay mặt cho lãnh đạo đặc khu, tôi xin cam kết sẽ hỗ trợ hết mình để cùng với bà con phát triển kinh tế biển, đưa Vân Đồn trở thành trung tâm thủy sản hiện đại", ông Huy bày tỏ.

PGS.TS Thái Thanh Bình, Phó Hiệu trưởng, Giảng viên cao cấp Trường Cao đẳng Kinh tế, Kỹ thuật và Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) khẳng định, ông cùng Nhà trường sẽ hỗ trợ tối đa trong việc đào tạo người dân Vân Đồn về kiến thức, kỹ thuật trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản…, góp phần đưa Vân Đồn trở thành trung tâm nuôi biển công nghệ cao của cả nước.