Thầy giáo Sán Chỉ đưa ớt chào mào thành đặc sản OCOP

Từ vườn nhà đến sản phẩm OCOP

Trong căn bếp của người Sán Chỉ, chén muối ớt chào mào là gia vị không thể thiếu. Vị cay dịu, giòn tan của loại ớt này gắn bó với các món ăn đặc sản địa phương như một phần hồn cốt văn hóa ẩm thực. Nhưng phải đến khi thầy giáo Lỷ Văn Quạn, giáo viên Trường TH&THCS Đại Dực 1 (xã Đông Ngũ, Quảng Ninh) bắt tay gây dựng mô hình sản xuất, loại ớt gắn bó bao đời ấy mới bước ra khỏi lũy tre làng để trở thành sản phẩm hàng hóa có chỗ đứng trên thị trường.

Ban đầu, ớt chỉ được anh Quạn trồng sau vườn để phục vụ bữa ăn gia đình. Thấy bà con trong vùng thích thú, thường xin giống, đặt mua, anh nảy ra ý tưởng mở rộng diện tích, thử nghiệm sản xuất theo hướng hữu cơ.

Thay phân bón hóa học bằng phân gà ủ hoai mục, anh kiên trì canh tác, giữ trọn hương vị tự nhiên. Nhờ đó, ớt chào mào trở thành đặc sản sạch, không chất bảo quản, chinh phục người tiêu dùng ở cả chợ truyền thống và kênh bán hàng trực tuyến.

Đến năm 2023, sản phẩm của anh được công nhận OCOP 3 sao. Cây ớt chào mào mang lại cho gia đình anh Quạn thu nhập bình quân 300 - 400 triệu đồng/năm, không chỉ cải thiện đời sống gia đình mà còn chứng minh giá trị kinh tế của một loại cây tưởng chừng hoang dại.

Gian nan giữ thương hiệu

Theo anh Quạn, giống ớt chào mào vốn "khó tính", cây chỉ bền khi được chăm sóc bằng phương pháp hữu cơ, còn bón phân hóa học lại nhanh héo rũ. Điều này khiến việc mở rộng quy mô gặp không ít trở ngại. Nhưng chính sự khắt khe ấy lại trở thành lợi thế cạnh tranh, giúp thương hiệu ớt chào mào đứng vững giữa thị trường nông sản đầy biến động.

Với sự hỗ trợ của chính quyền, sản phẩm ớt chào mào của anh Quạn đã có mặt trong hệ thống nhà hàng lớn tại Quảng Ninh, từng bước tiến vào phân khúc tiêu dùng cao cấp. Cây ớt rừng ngày nào nay hiện diện trong thực đơn phố thị, trên bàn ăn của du khách thập phương, khẳng định sức bật từ một mô hình nông nghiệp bản địa.

Đáng chú ý, anh Quạn chủ động đầu tư giàn lưới, cải tiến kỹ thuật và mở rộng liên kết sản xuất. Từ 2 ha của gia đình, nay đã có 6 hộ cùng tham gia, hình thành vùng nguyên liệu tập trung. Trong đó, nhiều hộ có thu nhập ổn định, đời sống cải thiện rõ rệt.

Mô hình trồng ớt chào mào không chỉ mang lại nguồn thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm mà còn khơi dậy tinh thần khởi nghiệp trong cộng đồng người Sán Chỉ. Bà Hoàng Thị Duyên, Chủ tịch Hội Nông dân xã Đông Ngũ nhận xét: "Anh Quạn đã chứng minh rằng thanh niên vùng cao hoàn toàn có thể thành công nếu biết khai thác thế mạnh bản địa và làm nông nghiệp sạch".

Năm 2023, sản phẩm ớt chào mào của cơ sở anh Quạn được Hội Nông dân tỉnh Quảng Ninh tôn vinh là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu. Năm 2024, anh Quạn tiếp tục giành giải nhì cuộc thi “Ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo” của tỉnh Quảng Ninh. Những thành tích ấy khẳng định con đường khởi nghiệp của thầy giáo vùng cao không phải là bước đi đơn lẻ mà đã trở thành hình mẫu truyền cảm hứng cho lớp trẻ địa phương.

Thành công của thầy giáo Lỷ Văn Quạn là minh chứng sinh động cho tinh thần đổi mới trong sản xuất nông nghiệp. Từ triền đồi hoang vu, cây ớt chào mào đã đi một hành trình dài để trở thành sản phẩm OCOP, hiện diện trong chuỗi giá trị nông sản tỉnh Quảng Ninh. Hành trình ấy không chỉ đem lại thu nhập, nâng cao đời sống cho người dân Sán Chỉ mà còn góp phần đa dạng hóa bức tranh kinh tế tư nhân ở vùng cao.

Trong phát triển nông thôn mới, câu chuyện của thầy giáo trẻ Lỷ Văn Quạn gửi một thông điệp, nếu biết tận dụng lợi thế bản địa, kết hợp khát vọng sáng tạo và sự hỗ trợ từ chính sách, mỗi người dân hoàn toàn có thể biến những sản vật bình dị thành đặc sản mang thương hiệu quê hương.