Cơ hội lớn để hệ thống khuyến nông gần hơn với nông dân

Chiều 1/10, tại phường Đông Hà (tỉnh Quảng Trị), Trung tâm Khuyến nông Quốc gia tổ chức Hội nghị “Đánh giá hiệu quả hoạt động khuyến nông, khuyến nông cộng đồng trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại các tỉnh Bắc Trung Bộ”.

Theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, sau khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, các tỉnh Bắc Trung Bộ đã hoàn thành sắp xếp lại trung tâm khuyến nông cấp tỉnh với 201 viên chức. Đây là lực lượng nòng cốt trực tiếp chuyển giao công nghệ sản xuất cho nông dân. Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang mở ra cơ hội lớn để hệ thống khuyến nông gần hơn với nông dân.

Tuy nhiên, mỗi tỉnh trên địa bàn lại có mô hình tổ chức hệ thống khuyến nông khác nhau. Nghệ An có 20 trạm dịch vụ nông nghiệp trực thuộc Trung tâm Khuyến nông tỉnh. Hà Tĩnh hình thành 3 trạm khuyến nông khu vực, tiếp nhận từ 12 trung tâm cấp huyện trước đây. Thanh Hóa và thành phố Huế chưa thành lập các trạm khuyến nông khu vực.

Riêng Quảng Trị, sau khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, địa phương này duy trì song song hai mô hình: 8 trung tâm dịch vụ nông nghiệp thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng 3 trạm khuyến nông khu vực thuộc Trung tâm Khuyến nông tỉnh. Sự tồn tại song song này khiến việc quản lý thiếu thống nhất.

Tại cấp xã, công tác bố trí nhân sự khuyến nông gặp nhiều khó khăn. Ở Quảng Trị, trước khi sắp xếp có 110 nhân viên khuyến nông xã nhưng đến nay chỉ còn 69 người được tiếp nhận, 12 người nghỉ việc, số còn lại chưa được bố trí. Ở Thanh Hóa và Hà Tĩnh, việc sắp xếp đội ngũ khuyến nông viên cơ sở chưa được triển khai đồng bộ...

Các tổ khuyến nông cộng đồng là lực lượng tự nguyện, nòng cốt tại cơ sở, trực tiếp hỗ trợ kỹ thuật và phổ biến kinh nghiệm sản xuất. Trước khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, toàn vùng có hàng trăm tổ khuyến nông cộng đồng nhưng đến nay phần lớn các tổ này vẫn hoạt động theo đơn vị hành chính cũ và chưa được kiện toàn lại theo xã mới. Riêng Quảng Trị chưa có hướng dẫn cụ thể về việc tổ chức lại khiến nhiều xã mới chưa thành lập được tổ khuyến nông cộng đồng.

Dù còn nhiều bất cập, hội nghị cũng chỉ ra những điểm sáng tích cực của hoạt động khuyến nông khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động. Trong điều kiện nhân lực giảm, nhiều tỉnh đã đẩy mạnh truyền thông và ứng dụng chuyển đổi số. Một số địa phương thử nghiệm hình thức tập huấn trực tuyến, xây dựng tài liệu đa phương tiện, tổ chức hội nghị đầu bờ gắn với mô hình thực tiễn. Các tổ khuyến nông cộng đồng phát huy vai trò cầu nối, hỗ trợ nông dân tiếp cận kỹ thuật mới, liên kết sản xuất và kết nối thị trường. Đặc biệt, nhiều hoạt động đã gắn chặt với chương trình xây dựng nông thôn mới.

Ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho rằng, trong tình hình mới, cán bộ khuyến nông phải tự bồi dưỡng để đáp ứng nhu cầu. Cán bộ khuyến nông phải gần dân, sát dân để thực hiện tốt nhiệm vụ.

"Không chỉ là vấn đề chuyển giao kỹ thuật thông thường, cán bộ khuyến nông phải có đầy đủ các kiến thức, cả vấn đề kinh tế, cả vấn đề xã hội ngoài kiến thức chuyên môn mới đáp ứng được nhu cầu hiện nay. Lực lượng khuyến nông phải là cầu nối thực sự giữa doanh nghiệp - hợp tác xã - nông dân - thị trường", ông Thanh chia sẻ.

Các đại biểu dự hội nghị đã tập trung thảo luận, đề xuất nhiều định hướng quan trọng cho giai đoạn mới như kiện toàn tổ chức khuyến nông phù hợp với chính quyền địa phương 2 cấp, củng cố lực lượng khuyến nông viên cơ sở và các tổ khuyến nông cộng đồng, tăng cường truyền thông, đào tạo, dịch vụ, mở rộng hợp tác công - tư và xã hội hóa nguồn lực. Hội nghị nhấn mạnh nguyên tắc xuyên suốt: “Ở đâu có nông dân, ở đó phải có khuyến nông”.