Theo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Tuyên Quang, đến nay tổng số tiền đã thực hiện chi trả đạt hơn 167,72 tỷ đồng. Trong đó, hơn 164,3 tỷ đồng là tiền dịch vụ môi trường rừng và hơn 3,38 tỷ đồng là kinh phí trồng rừng thay thế. Đây là nguồn lực quan trọng, khuyến khích người dân, cộng đồng và các chủ rừng tích cực bảo vệ rừng, giữ gìn những cánh rừng đầu nguồn và các hệ sinh thái tự nhiên.
Bà Đinh Thị Hà, Giám đốc Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Tuyên Quang cho biết, để bảo đảm việc chi trả diễn ra minh bạch, đúng quy định, Quỹ đã hoàn thành việc thông báo diện tích và số tiền chi trả cho các bên cung ứng dịch vụ môi trường rừng năm 2025. Thông báo được niêm yết công khai tại trụ sở UBND cấp xã trước khi giải ngân, giúp người dân cùng giám sát, kịp thời phát hiện sai sót, tránh nhầm lẫn hoặc chi sai đối tượng.
Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Tuyên Quang đang tập trung các giải pháp đảm bảo chi đúng, chi đủ phí dịch vụ môi trường rừng. Ảnh: Đào Thanh.
Cùng với việc công khai, minh bạch, Quỹ còn tăng cường kiểm tra, giám sát quá trình quản lý và sử dụng nguồn tiền dịch vụ môi trường rừng của các chủ rừng. UBND cấp xã được hướng dẫn thực hiện thanh toán tiền qua bên thứ ba, bảo đảm an toàn, phù hợp và minh bạch. Đồng thời, các cộng đồng dân cư tiếp tục được tập huấn về cách quản lý, sử dụng tiền, ghi chép sổ sách để theo dõi chặt chẽ, khoa học.
Tại thôn Khau Cau, xã Lâm Bình, nơi có nhiều diện tích rừng tự nhiên quý hiếm, hơn 2/3 số hộ dân trong thôn được nhận tiền dịch vụ môi trường rừng hằng năm. Ông Đặng Toàn Sảnh, Bí thư Chi bộ thôn cho biết, mỗi khi có thông báo chi trả, thôn tổ chức họp dân để thống nhất danh sách các hộ được nhận tiền. Số tiền không lớn, nhưng là nguồn khích lệ thiết thực. Bà con thêm trân trọng những cánh rừng của quê hương và giữ rừng tốt hơn.
Được nhận hỗ trợ tiền dịch vụ môi trường rừng, tiếp thêm động lực để người dân Tuyên Quang yên tâm, gắn bó với rừng. Ảnh: Đức Bình.
Mặc dù đã nỗ lực, tiến độ thanh toán tiền dịch vụ môi trường rừng trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang cũ vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc nên công tác chi trả chưa hoàn thành. Hiện nay công tác thanh toán tiền dịch vụ môi trường rừng năm 2025 (kế hoạch 2024) trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang cũ mới đạt 43,6% theo kế hoạch giao. Còn 3/11 chủ rừng là tổ chức với số tiền chưa thanh toán số tiền 765,522 triệu đồng; 9.226/9.226 chủ rừng là hộ gia đình, cá nhân, nhóm hộ, cộng đồng dân cư với số tiền chưa thanh toán là 2.009,365 triệu đồng; 26/26 UBND cấp xã với số tiền chưa thanh toán là 6.236,440 triệu đồng.
Ngoài ra, còn hơn 1,7 tỷ đồng tiền dịch vụ môi trường rừng tồn đọng từ các năm 2018 - 2023 tại Quỹ chưa được chi trả (do thanh toán không thành công, không thanh toán được qua hệ thống Viettelpay).
Theo đánh giá của Quỹ, một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến chậm trễ như diện tích rừng lớn, địa hình phức tạp, hiểm trở; nhiều Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa đầy đủ thông tin, thiếu sơ đồ hoặc sơ đồ không khớp thực địa, gây khó khăn cho việc rà soát diện tích chi trả; điều kiện sống của người dân còn khó khăn (một số thôn chưa có điện lưới, chưa phủ sóng…), cộng với thói quen dùng tiền mặt của một bộ phận nhân dân… Bên cạnh đó, công tác thu hồi kinh phí đầu tư đối với diện tích trồng rừng không thành rừng do Quỹ làm chủ đầu tư còn chậm.
Trước thực trạng trên, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Tuyên Quang đã xây dựng kế hoạch và đang khẩn trương thực hiện chi trả số tiền dịch vụ môi trường rừng còn tồn từ kế hoạch năm 2018 - 2024 cho các bên cung ứng. Đồng thời, đơn vị làm việc với các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch sinh thái để đàm phán, ký kết hợp đồng ủy thác nhằm mở rộng nguồn thu; tiếp tục thu hồi kinh phí đã đầu tư đối với diện tích trồng rừng không thành rừng do Quỹ làm chủ đầu tư; kiểm tra, nghiệm thu đối với diện tích còn lại để hoàn tất thủ tục theo quy định.
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới là đơn vị phối hợp với UBND cấp xã xây dựng và phê duyệt lại phương án sử dụng tiền dịch vụ môi trường rừng kế hoạch năm 2025, phù hợp với tổ chức hành chính sau sáp nhập. Đồng thời, thành lập Ban kiểm tra, giám sát chi trả cấp xã và thôn theo hướng dẫn của Sở Nông nghiệp và Môi trường, qua đó bảo đảm việc chi trả đến người dân được đúng, đủ, minh bạch.
Những nỗ lực này kỳ vọng sẽ sớm tháo gỡ tồn đọng, đẩy nhanh tiến độ chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, tạo động lực để cộng đồng tiếp tục gắn bó với rừng, chung tay bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng bền vững.
