BL9 - giống lúa của vùng lúa - tôm

Đáp ứng xu hướng sản xuất xanh, giảm phát thải

Từ khát vọng tự chủ nguồn giống chất lượng cao, ngành nông nghiệp Cà Mau đã nghiên cứu và chọn tạo thành công giống lúa BL9 - dấu ấn khoa học đầu tiên mang “thương hiệu Cà Mau”, mở hướng phát triển bền vững cho vùng tôm – lúa cực Nam Tổ quốc.

Với đặc thù vùng đất mặn – phèn xen kẽ và mô hình sản xuất tôm – lúa đặc trưng, việc tìm ra giống lúa thích nghi tốt với điều kiện sinh thái địa phương, vừa cho năng suất cao, vừa có giá trị thương phẩm lớn là khát vọng của nhiều thế hệ làm nông nghiệp ở Cà Mau.

Sau nhiều năm nghiên cứu, thử nghiệm và chọn lọc, Trung tâm Giống nông nghiệp Cà Mau đã cho ra đời giống lúa BL9 - giống lúa đầu tiên được nghiên cứu, phát triển ngay tại địa phương, được Bộ NN-PTNT công nhận lưu hành theo Quyết định số 298/QĐ-TT-VPPN ngày 21/8/2023.

“Đây là cột mốc quan trọng khẳng định năng lực nghiên cứu và tính chủ động của Cà Mau trong lĩnh vực chọn tạo giống thay vì phụ thuộc vào nguồn giống từ các viện, trường khác”, bà Nguyễn Thị Kiều Khuyên, Phó Giám đốc Trung tâm Giống nông nghiệp Cà Mau nhấn mạnh.

Bà Khuyên cho biết, giống lúa BL9 được chọn tạo qua nhiều thế hệ với mục tiêu tạo ra giống lúa thơm, năng suất cao, chống chịu tốt với điều kiện khắc nghiệt vùng ven biển. BL9 là giống lúa "thuần Cà Mau", vừa bền, vừa đẹp, vừa ngon, đáp ứng xu hướng sản xuất xanh, giảm phát thải và thích ứng biến đổi khí hậu.

Giống lúa của vùng tôm – lúa

Theo Trung tâm Giống nông nghiệp Cà Mau, giống lúa BL9 có thời gian sinh trưởng 100 – 105 ngày, chiều cao cây 95 – 105cm, đẻ nhánh mạnh, thân rạ mịn và dẻo. Giống có khả năng chịu mặn tương đối, kháng tốt đạo ôn, rầy nâu, khô vằn và chỉ nhiễm nhẹ cháy bìa lá. Phẩm chất gạo thon, dài, trong, thơm nhẹ; cơm dẻo, vị ngọt, để nguội vẫn xốp và mềm. Qua thực tế sản xuất, BL9 cho năng suất 6,5 – 7,5 tấn/ha, thích nghi tốt trên vùng đất tôm – lúa.

Ông Đặng Văn Dậu, nông dân ấp An Khoa, xã Vĩnh Mỹ B, tỉnh Cà Mau chia sẻ: “Tôi đã trồng giống BL9 hai vụ liền, thấy rõ hiệu quả. Giống dễ trồng, ít sâu bệnh, năng suất ổn định, cơm lại thơm ngon. Đặc biệt, vụ tôm – lúa vừa rồi dù nước mặn kéo dài nhưng BL9 vẫn trụ vững, bông dài, hạt chắc. Nông dân tụi tôi rất mừng vì Cà Mau mình đã có giống lúa riêng, phù hợp với điều kiện tự nhiên của địa phương".

Hơn 20 năm gắn bó với nghề trồng lúa, ông Trần Văn Hồng ở xã Ninh Thạnh Lợi, tỉnh Cà Mau nhận xét, giống lúa BL9 dễ canh tác, ít nhiễm sâu bệnh so với một số giống lúa khác.

"Trực tiếp sản xuất giống lúa BL9 được mấy vụ, tôi thấy giống lúa này rất ít bị sâu bệnh hại nên trong quá trình canh tác ít phải phun xịt thuốc, giảm được chi phí đầu tư và góp phần bảo bệ môi trường. Quan trọng hiện nay là vấn đề tổ chức bao tiêu sản phẩm cho nông dân khi tham gia sản xuất”, ông Hồng chia sẻ.

Những phản hồi tích cực của nông dân từ thực tiễn sản xuất đã khẳng định tiềm năng nhân rộng của giống lúa BL9 tại các vùng trọng điểm, nhất là khu vực chuyển đổi tôm – lúa đang được khuyến khích phát triển bền vững.

Để có được thành quả hôm nay, các cán bộ Trung tâm Giống nông nghiệp Cà Mau đã trải qua hành trình dài đầy tâm huyết: Từ lai tạo trong nhà lưới, chọn lọc từng dòng lúa, khảo nghiệm năng suất, chất lượng, đánh giá khả năng chống chịu sâu bệnh hại, khả năng chịu mặn... đến hoàn thiện hồ sơ xin công nhận giống.

“Trong điều kiện còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất và nhân lực, chúng tôi luôn xác định phải làm chủ kỹ thuật chọn giống, không ngại thử nghiệm, sai rồi làm lại, chỉ để tìm ra hạt lúa tốt nhất cho vùng đất cực Nam”, bà Kiều Khuyên chia sẻ.

Giống BL9 vì thế không chỉ là kết quả của nghiên cứu khoa học mà còn là thành quả của trí tuệ, nghị lực và niềm tin, tâm huyết của đội ngũ các nhà khoa học địa phương.

Bước đệm phát triển thương hiệu “Gạo đặc sản Cà Mau”

Hiện nay, BL9 đang được nhân rộng ra sản xuất tại nhiều vùng trọng điểm như Hồng Dân, Ninh Hòa, Phước Long, Ninh Thạnh Lợi, U Minh, Thới Bình, Hòa Bình… Năng suất và hiệu quả của BL9 được ghi nhận cao hơn 20 - 30% so với các giống phổ biến trước đây.

Không chỉ dừng lại ở giá trị kinh tế, BL9 còn là bước đệm quan trọng trong chiến lược phát triển thương hiệu “Gạo đặc sản Cà Mau” gắn với mô hình sản xuất xanh, giảm phát thải và thích ứng biến đổi khí hậu.

Theo bà Kiều Khuyên, Trung tâm Giống nông nghiệp Cà Mau đang tiếp tục hoàn thiện quy trình nhân giống, xây dựng vùng sản xuất giống cấp xác nhận và liên kết với doanh nghiệp trong chế biến, tiêu thụ gạo BL9, hình thành chuỗi giá trị bền vững cho sản phẩm “Gạo Cà Mau”.

Sự ra đời của giống lúa BL9 đánh dấu bước trưởng thành của ngành nông nghiệp Cà Mau trong 80 năm hình thành và phát triển, từ vùng đất nhiều khó khăn vươn lên làm chủ công nghệ, hướng tới nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và thân thiện với môi trường.

Thạc sĩ Nguyễn Kim Thúy, Phó Trưởng trại Giống Ứng dụng công nghệ nông nghiệp (Trung tâm Giống Nông nghiệp Cà Mau) chia sẻ: “BL9 là giống lúa của người Cà Mau, do người Cà Mau nghiên cứu, chọn tạo. Thành công này sẽ tiếp thêm động lực để chúng tôi tiếp tục chọn tạo nhiều giống cây trồng phù hợp, góp phần nâng cao thu nhập, ổn định đời sống cho nông dân vùng đất cực Nam Tổ quốc”.

Bên cạnh BL9, Trung tâm Giống nông nghiệp Cà Mau cũng đang nghiên cứu, khảo nghiệm các giống lúa mới như BL10 và Camau3, được giới chuyên môn đánh giá cao về năng suất và phẩm chất gạo.

Hằng năm, Trung tâm tiếp tục lai tạo và chọn lọc các tổ hợp giống mới, hướng đến đa dạng cơ cấu giống lúa, thích ứng biến đổi khí hậu, thay thế các giống đã thoái hóa, góp phần phát triển nền nông nghiệp bền vững của tỉnh nhà.

Thạc sĩ Nguyễn Kim Thúy cho biết, hiện đơn vị đang chọn lọc các thế hệ F7 của tổ hợp Ba Bông Mẳn/BL9, F6 của Jasmine85/BLR214, F6 của Jasmine85/BLR105 và F5 của TBR39/BL10, mỗi tổ hợp hướng đến giống lúa ngắn ngày, năng suất khá, gạo thơm, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, kháng sâu bệnh và thích nghi vùng sản xuất tôm - lúa.

“Cùng với đó, đơn vị vẫn tiếp tục nghiên cứu các tổ hợp lai mới, đáp ứng nhu cầu sản xuất ở các vùng sinh thái khác nhau, phù hợp thị hiếu tiêu dùng trong và ngoài nước”, bà Thúy cho biết.

Từ ý tưởng trong phòng thí nghiệm đến những cánh đồng vàng óng, BL9 không chỉ là thành tựu khoa học mà còn là biểu tượng của niềm tin, trí tuệ và ý chí của người làm nông nghiệp Cà Mau trên hành trình hướng tới nền nông nghiệp tự chủ, hiện đại và bền vững nơi cực Nam Tổ quốc.