Buổi sáng ở Song Phú (tỉnh Vĩnh Long), sương còn vương trên những bông lúa tím biếc. Cả cánh đồng như khoác lên mình tấm áo vừa lạ vừa thân quen giữa miền Tây yên bình. Giữa cánh đồng ấy, kỹ sư Võ Thị Ngọc, Giám đốc Công ty TNHH MS Thiên Ngọc tỉ mẩn kiểm tra từng bông lúa như người mẹ chăm con. Mỗi hạt lúa tím than hàm chứa công sức, khát vọng làm nông nghiệp sạch, đưa hạt gạo Việt vươn xa bằng chính giá trị dinh dưỡng và tấm lòng của người trồng.
Kỹ sư Võ Thị Ngọc thăm đồng. Ảnh: Kiều Nhi.
Dưỡng chất quý từ hạt gạo tím
Màu tím đặc trưng của hạt lúa không chỉ lạ mắt mà còn là dấu hiệu của một cuộc chuyển mình trong sản xuất nông nghiệp, nơi khoa học, tâm huyết và triết lý vì sức khỏe cộng đồng gặp nhau.
Giống lúa MS tím than là kết quả nghiên cứu, chọn lọc kiên trì nhiều năm của kỹ sư Võ Thị Ngọc, Giám đốc Công ty TNHH MS Thiên Ngọc. Từ ý tưởng ban đầu về một giống lúa có giá trị dinh dưỡng cao, phù hợp canh tác hữu cơ, chị Ngọc cùng cộng sự đã miệt mài lai tạo, trồng thử nghiệm và cải tiến qua từng vụ. Đến nay, giống lúa này đã được Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cấp chứng nhận bảo hộ, mở ra cơ hội nhân rộng trên nhiều vùng sinh thái.
Không chỉ dừng lại ở năng suất ổn định, trung bình đạt trên 7 tấn/ha (vụ đông xuân 2021 - 2022 đạt tới 8,5 tấn/ha), MS tím than còn nổi bật ở khả năng kháng bệnh đạo ôn, cháy bìa lá - những “kẻ thù truyền kiếp” của cây lúa. Đây là nền tảng quan trọng giúp mô hình sản xuất lúa hữu cơ sinh học của Công ty TNHH MS Thiên Ngọc cho hiệu quả cao mà không phải phụ thuộc vào thuốc bảo vệ thực vật hóa học.
Gạo MS tím than có nhiều giá trị dinh dưỡng. Ảnh: Kiều Nhi.
Bà Nguyễn Thị Thúy Kiều, hộ vừa thu hoạch 2 ha lúa MS tím than vụ thu đông 2025 tại xã Song Phú cho biết: “Lúa đạt năng suất khá cao (6 tấn/ha), ít sâu bệnh nên chi phí sản xuất thấp. Với giá thu mua 8.000 đồng/kg - cao hơn lúa thường 2.000 đồng/kg, lợi nhuận tăng 15 - 20%”.
Theo kết quả phân tích của Chi nhánh Cần Thơ - Trung tâm Dịch vụ Phân tích Thí nghiệm TP.HCM (thuộc Sở KH-CN TP.HCM), gạo MS tím than có hàm lượng amyloza chỉ 2,2%, giúp cơm dẻo, mềm và dễ tiêu hóa. Bên trong hạt gạo còn chứa nhiều dưỡng chất quý: vitamin B1 (3,3 mg/kg), canxi (81,7 mg/kg), sắt (6,15 mg/kg) cùng các axit béo có lợi cho sức khỏe như Omega-3 (44,8 mg/100g), Omega-6 (1.168 mg/100g) và Omega-9 (1.318 mg/100g).
Đặc biệt, gạo chứa hàm lượng anthocyanin lên đến 787 mg/kg. Đây là hợp chất thiên nhiên nổi tiếng trong y học nhờ khả năng chống oxy hóa, tăng cường miễn dịch, bảo vệ tim mạch và thị lực. Vì giàu anthocyanin nên hạt cơm có vị đặc trưng hiếm có, hơi “nhẫn nhẫn”. Hàm lượng chất béo thô đạt 3,56% và không phát hiện tồn dư chất 2,4-D - chứng minh cho quy trình sản xuất an toàn, không hóa chất độc hại.
“Chúng tôi hướng tới giá trị thực sự cho sức khỏe người tiêu dùng. Mỗi hạt gạo không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà còn là kết tinh của quá trình nghiên cứu khoa học về giống và trách nhiệm xã hội”, kỹ sư Võ Thị Ngọc chia sẻ.
Kỹ sư Võ Thị Ngọc và ông Nguyễn Phước Giàu ký kết hợp tác thương mại hóa sản phẩm gạo MS tím than (lứt đen). Ảnh: Kiều Nhi.
Hợp tác mở rộng vùng nguyên liệu sạch
Hiện Công ty TNHH MS Thiên Ngọc đang hợp tác với Công ty TNHH Việt Thái Organic (TP.HCM) phát triển và thương mại hóa sản phẩm gạo hữu cơ MS tím than. Hai doanh nghiệp đang xây dựng vùng nguyên liệu lúa hữu cơ sinh học bền vững tại xã Hồng Dân, tỉnh Cà Mau (huyện Hồng Dân, tỉnh Bạc Liêu cũ), đây là nơi canh tác lúa - tôm đặc trưng của vùng ven biển ĐBSCL.
Ở đây, lúa được trồng luân canh với tôm càng xanh, tận dụng nguồn nước sạch và phù sa tự nhiên từ ao nuôi. Tôm giúp cải thiện môi trường đất, hạn chế sâu bệnh; ngược lại, lúa hấp thu dinh dưỡng từ nước ao nuôi, tạo ra hạt gạo sạch, không tồn dư hóa chất. Nhờ vậy, sản phẩm chất lượng cao, mang lại thu nhập kép cho người dân địa phương.
Ông Nguyễn Văn Thanh (xã Hồng Dân, tỉnh Cà Mau) đại diện tổ hợp tác sản xuất lúa - tôm với 20 thành viên liên kết chia sẻ: “Vụ thu đông 2025, chúng tôi sản xuất 25 ha lúa MS tím than, thấy lúa đạt năng suất 6,5 tấn/ha, chất lượng cao. Lúa được doanh nghiệp bao tiêu theo giá thị trường, tiêu thụ ổn định. Vụ đông xuân tới, chúng tôi tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất theo đặt hàng của doanh nghiệp”.
Sản phẩm gạo MS tím than (gạo lứt đen) đang có mặt trên các giỏ hàng của các sàn thương mại điện tử như Shopee, Tiktok, Facebook. Ảnh: Kiều Nhi.
“Mô hình lúa - tôm giúp nông dân giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường sinh thái. Đây là hướng đi bền vững để mở rộng vùng nguyên liệu hữu cơ cho gạo MS tím than (gạo lứt đen)”, ông Nguyễn Phước Giàu - Giám đốc Công ty TNHH Việt Thái Organic cho biết. Hiện sản phẩm gạo lứt MS tím than đang có mặt trên các giỏ hàng của các sàn thương mại điện tử như Shopee, Tiktok, Facebook.
Từ những cánh đồng tím ngắt ở Song Phú đến vùng lúa - tôm hữu cơ ở Hồng Dân, câu chuyện về gạo MS tím than (gạo lứt đen) không chỉ là hành trình khẳng định chất lượng mà còn là minh chứng cho tinh thần đổi mới, sáng tạo và niềm tin vào con đường nông nghiệp xanh Việt Nam.
Sản phẩm gạo MS tím than (gạo lứt đen) hiện đã có mặt trên các kênh thương mại điện tử như Lazada, Tiktok, Shopee. Hạt gạo có màu tím tự nhiên, mùi thơm dịu, khi nấu cho cơm dẻo, vị ngọt thanh và giữ nguyên dưỡng chất. Bước đầu Công ty TNHH Việt Thái sẽ bao tiêu sản lượng ổn định từ 50 - 70 tấn gạo/tháng.
