Vừa qua, tại xã Đầm Hà (Quảng Ninh), Trung tâm Khuyến nông và Quản lý Bảo vệ phát triển rừng tỉnh Quảng Ninh đã tổ chức tọa đàm "Phát triển vùng sản xuất na bền vững tại Quảng Ninh". Sự kiện là diễn đàn quan trọng để các nhà quản lý, chuyên gia và nông dân cùng nhận diện thách thức, tìm giải pháp đưa cây na trở thành mặt hàng nông sản mũi nhọn của địa phương.
Tọa đàm "Phát triển vùng sản xuất na bền vững tại Quảng Ninh". Ảnh: Văn Phú.
Quảng Ninh hiện là một trong năm địa phương sản xuất na trọng điểm của cả nước. Với diện tích trên 1.000ha, năng suất bình quân đạt hơn 12 tấn/ha và sản lượng hằng năm xấp xỉ 14.000 tấn, na không chỉ là cây ăn quả chủ lực mà còn làm giàu cho hàng nghìn hộ dân.
Từ những vùng trồng truyền thống tại Đông Triều, Quảng Yên, Hạ Long, cây na đang dần khẳng định vị thế tại các địa phương miền đông Quảng Ninh như Đầm Hà, Hải Hà, Tiên Yên, góp phần quan trọng vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn.
Dù tiềm năng lớn, song tại tọa đàm, các đại biểu cũng thẳng thắn chỉ ra những hạn chế đang kìm hãm sức cạnh tranh của sản phẩm. Thực trạng sản xuất vẫn còn manh mún, diện tích trồng phân tán khiến việc đầu tư hạ tầng đồng bộ gặp khó khăn. Đặc biệt, chất lượng giống chưa đồng đều, mức độ ứng dụng khoa học - công nghệ vào canh tác, xử lý sau thu hoạch còn hạn chế.
Chất lượng quả na Đông Triều được nâng dần từng năm. Ảnh: Lê Đại.
Đáng chú ý, vấn đề thị trường vẫn là nỗi lo thường trực của nông dân. Thời gian bảo quản trái na ngắn, trong khi chuỗi liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ chưa chặt chẽ khiến sản phẩm phụ thuộc lớn vào thương lái. Điều này dẫn đến rủi ro được mùa, mất giá luôn hiện hữu, thu nhập của người sản xuất thiếu ổn định.
Để khắc phục những tồn tại trên, tọa đàm đã thống nhất các nhóm giải pháp trọng tâm mang tính chiến lược.
Thứ nhất, chuẩn hóa quy trình canh tác. Tập trung trẻ hóa vườn na, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và mở rộng diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ. Việc đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm và cơ giới hóa được coi là chìa khóa để nâng cao năng suất và chất lượng trái thương phẩm.
Thứ hai, xây dựng thương hiệu và mã vùng trồng. Đây là yêu cầu bắt buộc để nâng cao giá trị và tính minh bạch của sản phẩm. Việc đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc không chỉ giúp bảo vệ thương hiệu na Quảng Ninh mà còn là "tấm vé" để nông sản tiến sâu vào các hệ thống siêu thị và thị trường xuất khẩu.
Các đại biểu tham quan mô hình sản xuất na tại xã Đầm Hà. Ảnh: Văn Phú.
Thứ ba, thắt chặt chuỗi liên kết. Phát triển mạnh các mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác để làm đầu mối kết nối với doanh nghiệp. Đồng thời cần đa dạng hóa kênh phân phối thông qua thương mại điện tử và kết hợp sản xuất nông nghiệp với du lịch trải nghiệm - hướng đi mới đầy tiềm năng tại các vùng nông thôn hiện nay.
Kết luận buổi tọa đàm, lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông và Quản lý Bảo vệ, phát triển rừng tỉnh Quảng Ninh khẳng định: Phát triển vùng na bền vững là nhiệm vụ tất yếu. Thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục rà soát quy hoạch, triển khai các chính sách hỗ trợ thiết thực về vốn, công nghệ và xúc tiến thương mại.
Sự đồng lòng giữa chính quyền, doanh nghiệp và sự thay đổi tư duy sản xuất của nông dân từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp sẽ là động lực để thương hiệu na Quảng Ninh vươn xa, mang lại giá trị kinh tế cao và bền vững.
