Trong khuôn khổ Chương trình "Thực phẩm bền vững từ Chăn nuôi và Thủy sản" (SAAF) của CGIAR, Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Quốc tế (ILRI) phối hợp cùng Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên (TUAF) đã tổ chức Hội thảo Quản lý chăn nuôi động vật hoang dã và bệnh truyền lây giữa động vật và người cho các bên liên quan và người tham gia trong chuỗi giá trị tại tỉnh Thái Nguyên nhằm tăng cường năng lực quản lý động vật hoang dã nuôi nhốt tại Thái Nguyên, giảm nguy cơ dịch bệnh bùng phát.
Hội thảo Quản lý chăn nuôi động vật hoang dã và bệnh truyền lây giữa động vật và người cho các bên liên quan và người tham gia trong chuỗi giá trị tại tỉnh Thái Nguyên. Ảnh: Quang Linh.
Tham gia hội thảo có sự tham gia của gần 40 đại biểu đến từ Viện Thú Y, Viện Chăn nuôi, Chi cục Kiểm lâm Thái Nguyên, Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, các đối tác và đại diện hộ chăn nuôi động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.
Tại hội thảo, các đại biểu đã được thảo luận về các quy định hiện hành, thực hành tốt trong chăn nuôi động vật hoang dã nhằm đảm bảo an toàn sinh học, phòng chống và kiểm soát bệnh truyền lây giữa động vật và người; đồng thời xác định các chuỗi động vật hoang dã và các bệnh ưu tiên, cũng như đánh giá chuỗi giá trị và các điểm nguy cơ cần giám sát.
Thái Nguyên: Gần 40.000 cá thể động vật hoang dã nuôi nhốt
Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thái Nguyên, địa phương này hiện có 475 cơ sở nuôi nhốt động vật hoang dã, chủ yếu là hộ gia đình với tổng số 39.822 cá thể, thuộc 30 loài. Động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm IIB: 338 cơ sở với 31.731 cá thể. Các loài phổ biến: cầy vòi mốc (1.731 con), cầy vòi hương (692 con), rắn nhóm IIB (19.484 con)... Động vật rừng thông thường: 137 cơ sở với 8.091 cá thể. Các loài phổ biến: dúi (2.381 con), rắn ráo (3.287 con), hươu (295 con)...
Tham dự hội thảo, ông Nguyễn Thái Sơn - Phó trưởng phòng Sử dụng và Phát triển rừng, Chi cục Kiểm lâm Thái Nguyên đánh giá, hầu hết các cơ sở gây nuôi đều chấp hành tốt quy định pháp luật về quản lý, truy xuất nguồn gốc, lập sổ theo dõi đầy đủ.
Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại như: Tình trạng nuôi nhỏ lẻ làm cảnh chưa được kiểm soát chặt chẽ, nguy cơ lây lan dịch bệnh cao; Công tác phối hợp giữa các ngành, địa phương đôi khi chưa kịp thời; Một số cơ sở chưa tuân thủ nghiêm ngặt quy định ghi chép sổ sách và khai báo biến động đàn.
Trong năm 2025, thông qua tin tố giác của người dân, cơ quan chức năng đã xử lý 32 vụ vi phạm liên quan đến mua bán, vận chuyển trái phép động vật hoang dã.
Thời gian tới, Chi cục Kiểm lâm Thái Nguyên sẽ tiếp tục tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo các cơ quan chức năng và phối hợp UBND cấp xã, phường tổ chức kiểm tra, truy quét các hành vi vi phạm Luật Lâm nghiệp, đặc biệt là hoạt động săn bắn, buôn bán, vận chuyển, nuôi nhốt, tàng trữ, quảng cáo động vật rừng trái phép.
TS Phan Thị Hồng Phúc - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Quang Linh.
Phòng, chống bệnh truyền lây theo cách tiếp cận liên ngành
TS Phan Thị Hồng Phúc - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên nhận định, chăn nuôi động vật hoang dã có sự khác biệt rất lớn so với các động vật chăn nuôi thông thường. Các cơ sở nuôi động vật hoang dã phải được cấp mã số đối với loài thuộc Nhóm IB, IIB và phụ lục của Công ước CITES.
Việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về các cơ sở gây nuôi trên địa bàn tỉnh, và giám sát, hỗ trợ quản lý dịch bệnh là vô cùng quan trọng. TS Phúc đề nghị các cơ quan chức năng: Rà soát, đề xuất bổ sung quy định, hướng dẫn về kỹ thuật, an toàn sinh học; Giám sát chặt chẽ dịch bệnh đối với hoạt động gây nuôi; Nâng cao năng lực quản lý thông qua tập huấn về quy định hiện hành và phòng chống bệnh truyền lây từ động vật sang người.
Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên sẽ phối hợp chặt chẽ với Viện nghiên cứu Chăn nuôi Quốc tế, dự án SAAF cùng nhau nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm kiểm soát bênh truyền lây, nâng cao ý thức người chăn nuôi, đơn giản hóa quy trình truy xuất góp phần nâng cáo hiệu quả kinh tế và đảm bảo công tác bảo tồn đa dạng sinh học.
Sáng kiến "Một sức khỏe"là cơ hội để thay đổi cách thức tích hợp sức khỏe giữa các lĩnh vực con người, động vật và môi trường. Ảnh: Quang Linh.
Chương trình SAAF và tầm nhìn 2030
TS Nguyễn Việt Hùng - Giám đốc ILRI khu vực châu Á nhấn mạnh việc duy trì hợp tác chặt chẽ, áp dụng cách tiếp cận Một sức khỏe liên ngành giữa các trung tâm trực thuộc CGIAR và các đối tác tại Thái Nguyên thông qua chương trình SAAF đã tạo ra những giá trị thiết thực cho cộng đồng.
Bên cạnh hoạt động hội thảo, trong khuôn khổ Chương trình “Thực phẩm bền vững từ Chăn nuôi và Thủy sản” (SAAF), ILRI và các đối tác sẽ triển khai đánh giá thực trạng chăn nuôi động vật hoang dã trên phạm vi toàn tỉnh Thái Nguyên. Hoạt động nhằm thu thập dữ liệu về quy mô chăn nuôi, điều kiện an toàn sinh học và các nguy cơ bệnh truyền lây giữa động vật và người, làm cơ sở đề xuất các giải pháp quản lý và can thiệp phù hợp trong thời gian tới.
Chương trình SAAF (2025-2030) hướng đến cải thiện cuộc sống và sức khỏe của người dân ở các quốc gia thu nhập thấp và trung bình thông qua việc chuyển đổi bền vững các hệ thống thực phẩm từ động vật và thủy sản theo hướng xây dựng các chuỗi cung ứng thực phẩm lành mạnh, giàu dinh dưỡng, đồng thời thân thiện với môi trường.
