Chè - đòn bẩy giúp người dân thoát nghèo
Cây chè từ lâu đã gắn bó với người dân xã Bảo Yên, tỉnh Lào Cai, nhưng chỉ vài năm trở lại đây, khi được đầu tư đúng hướng, cây trồng này này mới thực sự trở thành “cây thoát nghèo”, mang lại sinh kế bền vững cho nhiều hộ gia đình.
Cây chè tạo sinh kế bền vững cho nông dân Bảo Yên. Ảnh: Sơn Tinh.
Tổng diện tích chè toàn xã Bảo Yên hiện đạt gần 145ha, trong đó có 134,7ha chè kinh doanh và 10,2ha chè kiến thiết cơ bản. Sản lượng chè từ đầu năm đến hết tháng 9/2025 đạt 907 tấn, bằng gần 88% kế hoạch cả năm, năng suất bình quân ước đạt khoảng 7 tấn/ha. Đây là con số khá tích cực trong bối cảnh sản xuất nông nghiệp còn chịu nhiều tác động của thời tiết và thị trường.
Tại thôn Vành 1, xã Bảo Yên, gia đình ông Đặng Văn Minh là một trong những hộ tiêu biểu vươn lên thoát nghèo nhờ cây chè. Trước đây gia đình ông Minh chủ yếu trồng ngô, sắn, thu nhập bấp bênh, có năm còn thiếu ăn vào giáp hạt. Từ khi chuyển sang chăm sóc hơn 1ha chè theo hướng thâm canh, cuộc sống dần ổn định.
Ông Minh chia sẻ: “Trước kia trồng chè theo thói quen cũ, năng suất thấp, bán cũng không được giá. Mấy năm gần đây, được cán bộ khuyến nông hướng dẫn bón phân hữu cơ, tỉa cành đúng kỹ thuật, chè cho búp đều, năng suất tăng rõ rệt. Bình quân mỗi năm gia đình tôi thu vài chục triệu đồng từ chè, đủ trang trải chi phí sinh hoạt và nuôi con ăn học”.
Cũng tại thôn Vành 1, ông Giàng A Vảng là hộ đồng bào dân tộc thiểu số từng nằm trong diện hộ nghèo nhiều năm. Nhờ tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật và liên kết bán chè cho doanh nghiệp, gia đình ông Vảng đã có nguồn thu ổn định hơn.
Ông Vảng cho biết: “Trồng chè tuy vất vả nhưng nếu chăm sóc đúng cách thì cho thu hoạch đều quanh năm. Trước đây bán chè hay bị ép giá, nay có doanh nghiệp thu mua, giá ổn định hơn. Nhờ cây chè, gia đình tôi đã thoát nghèo, có điều kiện sửa lại nhà và đầu tư sản xuất”.
Chè đang là cây trồng chủ lực trong phát triển kinh tế, giúp giảm nghèo của xã Bảo Yên. Ảnh: Bích Hợp.
Để cây chè thực sự trở thành cây phát triển kinh tế, giảm nghèo cho người dân, xã Bảo Yên đã xác định song hành giữa mở rộng, giữ vững diện tích với nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Xã đã chỉ đạo cán bộ nông - lâm nghiệp, khuyến nông viên và các trưởng thôn tăng cường tuyên truyền, vận động người dân khôi phục diện tích chè cũ bị mất khoảng, hạn chế tình trạng trồng xen cây khác làm ảnh hưởng đến vùng nguyên liệu.
Ông Trần Trọng Thông - Chủ tịch UBND xã Bảo Yên cho biết: “Xã xác định chè là cây trồng chủ lực trong giảm nghèo và phát triển kinh tế nông thôn. Chúng tôi tập trung duy trì diện tích hiện có, đồng thời thâm canh, sử dụng phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học để nâng cao chất lượng chè búp tươi. Mục tiêu thời gian tới là nâng năng suất chè lên 8 - 9 tấn/ha, tăng 15 - 20% so với hiện nay”.
Bên cạnh đó, xã Bảo Yên cũng phối hợp với các cơ quan chuyên môn đồng hành cùng Công ty TNHH Chè Đại Hưng trong xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường tiêu thụ mới. Việc ổn định đầu ra được coi là chìa khóa giúp người trồng chè yên tâm đầu tư, tránh tình trạng doanh nghiệp tồn kho kéo dài, chậm thanh toán, gây tâm lý chán nản cho người dân.
Phát triển chè theo chuỗi giá trị
Theo ông Hoàng Thanh Sơn, cán bộ khuyến nông xã Bảo Yên, trước đây nhiều hộ trồng chè chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, ít chú trọng đến kỹ thuật canh tác bền vững. Thông qua các lớp tập huấn, mô hình trình diễn, người dân dần thay đổi tư duy, chuyển sang sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, vừa bảo vệ môi trường vừa nâng cao chất lượng sản phẩm.
Nhờ vùng chè khởi sắc, đời sống người dân Bảo Yên nâng lên, nhiều hộ đã thoát nghèo. Ảnh: Sơn Tinh.
Ông Sơn chia sẻ: “Chúng tôi hướng dẫn người dân quy trình chăm sóc chè theo hướng an toàn, giảm chi phí đầu vào, tăng giá trị sản phẩm. Khi chất lượng chè được nâng lên, doanh nghiệp thu mua cũng thuận lợi hơn trong chế biến và tiêu thụ”.
Một trong những giải pháp quan trọng được xã Bảo Yên triển khai là thành lập các hợp tác xã, tổ hợp tác trồng chè làm cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp. Thông qua liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, quyền lợi của người trồng chè được bảo đảm, đồng thời tạo sự ổn định, bền vững trong thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.
Việc phát triển chè theo chuỗi giá trị không chỉ giúp tăng thu nhập cho người trồng mà còn tạo thêm nhiều việc làm tại chỗ, nhất là trong khâu thu hái, sơ chế. Đây cũng là hướng đi phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo bền vững của địa phương.
Cây chè tạo đòn bẩy kinh tế, giảm nghèo bền vững cho người dân Bảo Yên. Ảnh: Bích Hợp.
Từ một cây trồng truyền thống, chè đã và đang trở thành nền tảng quan trọng trong chiến lược giảm nghèo của xã Bảo Yên. Khi năng suất, chất lượng được nâng cao, thị trường tiêu thụ được mở rộng và mối liên kết giữa nông dân - doanh nghiệp ngày càng chặt chẽ, cây chè không chỉ giúp người dân thoát nghèo mà còn mở ra cơ hội làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.
Với những định hướng và giải pháp đồng bộ, Bảo Yên đang từng bước xây dựng vùng chè bền vững, góp phần ổn định đời sống, nâng cao thu nhập cho người dân và tạo động lực phát triển kinh tế nông thôn trong những năm tới.
Một trong bốn đột phá của xã Bảo Yên trong giai đoạn 2025 - 2030 là phát triển nông nghiệp hàng hoá, hữu cơ, trong đó cây chè được xã định là một trong những cây trồng chủ lực. Bảo Yên đặt mục tiêu cơ bản không còn hộ nghèo theo chuẩn mới, thu nhập bình quân đầu người trên 68 triệu đồng/năm, giá trị sản xuất đạt hơn 85 triệu đồng/ha.
