Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y Vĩnh Long, Cục Chăn nuôi và Thú y vừa ban hành hướng dẫn về việc hướng dẫn tạm thời biện pháp phòng, chống bệnh dịch tả gia súc nhỏ loài nhai lại (PPR).
Theo đó, đây là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm xuyên biên giới do virus Peste des petits ruminants, thuộc chi Morbillivirus, họ Paramyxoviridae (họ hàng gần với virus sởi và dịch tả trâu bò-Rinderpest), bệnh lây lan nhanh trên đàn dê và cừu, gây thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi.
Tỉnh Vĩnh Long có nghề chăn nuôi dê phát triển, đây được xem là gia súc giúp xóa đói giảm nghèo hiệu quả. Ảnh: Minh Đảm.
Tỷ lệ mắc có thể đạt 90-100%, tỷ lệ chết 50-90% nếu không được kiểm soát kịp thời. Bệnh không lây sang người nhưng bắt buộc phải khai báo theo danh mục bệnh động vật trên cạn của Tổ chức Thú y thế giới (WOAH) và được chương trình GF-TADs xếp loại là bệnh ưu tiên cần kiểm soát.
Bệnh có thời gian ủ từ 3-14 ngày, thường biểu hiện rõ sau 4-5 ngày. Dấu hiệu nhận biết là gia súc bệnh sốt cao 40-41°C, bỏ ăn, ủ rũ, khô mũi. Giai đoạn tiến triển ghi nhận chảy dịch mắt, mũi, miệng, dịch ban đầu trong nhưng dần chuyển thành mủ nhầy đặc, kèm loét - hoại tử niêm mạc miệng và chảy nhiều nước dãi. Sau đó xuất hiện tiêu chảy nặng, ho, khó thở, sụt cân nhanh; con bệnh thường chết sau 5–10 ngày nếu không xử lý kịp thời. Dê non và dê mang thai bị ảnh hưởng nặng hơn.
Bệnh tích đặc trưng gồm: xuất huyết - hoại tử đường tiêu hóa, đặc biệt vùng manh tràng - trực tràng có hình ảnh “sọc ngựa vằn (zebra stripes)”. Mảng Peyer hoại tử, hạch lympho sưng, phổi phù - xuất huyết, gan và lách có thể tổn thương. Mô bệnh học có tế bào khổng lồ đa nhân và tổn thương phổi - gan rõ rệt.
Virus lây truyền chủ yếu qua giọt bắn, dịch mũi, miệng, do tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết, phân, nước tiểu và môi trường nhiễm virus. Nguy cơ tăng cao khi vận chuyển, buôn bán tập trung hoặc mùa mưa, hanh khô.
Biện pháp phòng bệnh chủ yếu là tiêm phòng vaccine và chăn nuôi an toàn sinh học. Tổ chức Tổ chức Thú y thế giớ (WOAH) khuyến cáo sử dụng vaccine sống giảm độc lực chủng Nigeria/75/1 hoặc Sungri/96 (WOAH, 2022) để tiêm cho dê, cừu từ 3 tháng tuổi trở lên, lưu ý không tiêm cho con đang sốt hoặc bệnh.
Chỉ cần tiêm 1 liều/động vật theo hướng dẫn nhà sản xuất, tiêm dưới da; hiệu lực bảo hộ từ 3 năm trở lên. Tuy nhiên, cơ quan chuyên môn khuyến nghị, đối với vùng có nguy cơ cao nên tiêm toàn đàn hằng năm; còn vùng an toàn có thể tiêm phòng định kỳ 2-3 năm/lần. Lưu ý bảo quản vaccine ở nhiệt độ 2-8°C, tránh ánh sáng; dung môi pha vô trùng; sử dụng trong 2 giờ sau pha.
Vĩnh Long thực hiện kiểm dịch động vật ra vào tỉnh. Ảnh: Minh Đảm.
Bên cạnh đó, cần thực hiện chăn nuôi an toàn sinh học, thực hành chăn nuôi tốt. Cụ thể, nuôi cách ly dê, cừu 21 ngày trước khi nhập đàn; thường xuyên sát trùng chuồng trại, máng ăn, dụng cụ chăn nuôi; quản lý tốt chất thải, nguồn nước, hạn chế người và phương tiện ra vào khu vực chăn nuôi; định kỳ tổ chức vệ sinh, khử trùng, tiêu độc tại các khu vực chăn nuôi, các chợ, điểm buôn bán, giết mổ dê, cừu và các sản phẩm của dê cừu bằng vôi bột hoặc hóa chất sát trùng dùng trong thú y.
Khi nghi ngờ có gia súc mắc bệnh, người chăn nuôi cần báo ngay cho cơ quan thú y, thực hiện cách ly, khoanh vùng, dừng vận chuyển và tiêu hủy động vật mắc bệnh theo quy định.
Bệnh Dịch tả gia súc nhỏ loài nhai lại (PPR) là mối nguy lớn đối với ngành chăn nuôi dê, cừu nếu không được kiểm soát chặt chẽ. Việc tuân thủ quy trình tiêm phòng, giám sát dịch tễ và khai báo kịp thời là yếu tố quyết định để ngăn ngừa lây lan, bảo vệ sản xuất, ổn định sinh kế và đảm bảo an toàn dịch bệnh trên địa bàn. Người dân, cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương cần phối hợp đồng bộ, chủ động và quyết liệt để giữ vững vùng chăn nuôi an toàn, phát triển bền vững.
