Chủ động phòng bệnh ngay từ đầu vụ
Những năm gần đây, nuôi tôm nước lợ tiếp tục là một trong những ngành thủy sản quan trọng của tỉnh An Giang. Tuy nhiên, dịch bệnh trên tôm nuôi vẫn là thách thức lớn, tác động trực tiếp đến thu nhập của người dân. Thực tế cho thấy, chỉ khi chuyển mạnh từ “chạy theo sản lượng” sang “phòng bệnh chủ động”, người nuôi tôm mới có thể kiểm soát rủi ro và gia tăng hiệu quả.
Cán bộ kỹ thuật cùng người nuôi kiểm tra chất lượng nước và sức khỏe tôm trong ao nuôi, khâu quan trọng giúp phát hiện sớm nguy cơ dịch bệnh và kịp thời điều chỉnh môi trường nuôi. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Theo ngành chuyên môn, các bệnh nguy hiểm như đốm trắng, hoại tử gan tụy cấp vẫn xuất hiện rải rác trên tôm nuôi nước lợ. Tính đến nay, toàn tỉnh ghi nhận hơn 1.130 ha tôm bị thiệt hại, trong đó phần lớn do yếu tố môi trường và dịch bệnh. Trước tình hình đó, công tác giám sát dịch bệnh, kiểm dịch con giống, cấp hóa chất sát trùng và hướng dẫn kỹ thuật được triển khai thường xuyên.
Ông Võ Văn Lên, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang, cho biết: Phòng dịch bệnh trên tôm nuôi phải bắt đầu từ khâu con giống, cải tạo ao nuôi, quản lý môi trường nước và ý thức tuân thủ quy trình kỹ thuật của người dân. Ngành nông nghiệp khuyến cáo hạn chế sử dụng kháng sinh, tăng cường vi sinh, nuôi theo hướng tuần hoàn, hữu cơ để tôm khỏe, giảm thiệt hại.
Là hộ nuôi tôm thẻ chân trắng nhiều năm tại huyện ven biển, ông Nguyễn Văn Tuấn chia sẻ: Trước đây ông hay lo dịch bệnh xuất hiện trên tôm nuôi trong ao nên dùng thuốc kháng sinh nhiều, chi phí đội lên cao mà hiệu quả không ổn định. Cứ nuôi tôm cứ bị bệnh chết từ 40-60% và liên tiếp thua lỗ. Những vài năm nay, ông Tuấn chuyển sang quản lý môi trường nước chặt chẽ, định kỳ đo pH, độ kiềm, oxy hòa tan, bổ sung men vi sinh và khoáng chất, nhờ vậy tôm ít bệnh, tỷ lệ sống cao hơn, lợi nhuận rõ rệt.
Theo nhiều hộ nuôi khác, việc tuân thủ thời điểm sang tôm đúng kỹ thuật trong mô hình nuôi 2–3 giai đoạn giúp hạn chế sốc, giảm hao hụt. Đặc biệt, lựa chọn thời điểm chuyển tôm khi môi trường hai ao tương đồng, tôm khỏe mạnh và thời tiết thuận lợi là yếu tố quyết định thành công của vụ nuôi.
Ở quy mô lớn hơn, các HTX nuôi tôm công nghiệp đang phát huy vai trò liên kết, áp dụng đồng bộ quy trình kỹ thuật. Đại diện một HTX nuôi tôm công nghiệp tại phường Hà Tiên (An Giang) cho biết: Muốn nuôi hiệu quả cao, HTX xác định phải kiểm soát nghiêm môi trường nước, ghi chép nhật ký nuôi, sử dụng thức ăn và chế phẩm sinh học theo khuyến cáo. Giảm kháng sinh không chỉ giảm chi phí mà còn giúp sản phẩm an toàn, dễ tiêu thụ.
HTX cũng chú trọng mô hình nuôi tuần hoàn, xử lý nước thải qua lọc sinh học, tái sử dụng nước, kết hợp hướng hữu cơ. Cách làm này giúp giảm ô nhiễm, hạn chế mầm bệnh và nâng cao năng suất bền vững.
Tôm thẻ chân trắng nuôi theo công nghệ cao, ứng dụng hệ thống tuần hoàn và vi sinh, giúp tăng sức đề kháng, hạn chế dịch bệnh và giảm sử dụng kháng sinh. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Khuyến cáo từ nhà khoa học
Theo GS.TS. Trần Thị Thanh Hiền, Trường Thủy sản (Đại học Cần Thơ), phòng bệnh vẫn là giải pháp căn cơ nhất trong nuôi tôm. Các chuyên gia khuyến cáo người nuôi tại An Giang và toàn ĐBSCL cần chọn giống sạch bệnh, rõ nguồn gốc; không thả nuôi mật độ quá cao; quản lý tốt các chỉ tiêu môi trường như pH 7,5–8,5, độ kiềm 120–150 mg/L, oxy hòa tan ≥6 mg/L.
Bên cạnh đó, cần tăng cường ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số trong quản lý ao nuôi, theo dõi sức khỏe tôm, dự báo rủi ro dịch bệnh. Việc áp dụng hệ thống nuôi tuần hoàn RAS, kết hợp vi sinh và thức ăn tự nhiên được đánh giá là hướng đi phù hợp trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu sản xuất sạch.
Thu hoạch tôm nuôi đạt năng suất cao nhờ áp dụng quy trình nuôi an toàn sinh học, quản lý môi trường nước chặt chẽ và phòng bệnh chủ động. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Thực tiễn cho thấy, phòng dịch bệnh hiệu quả không chỉ giúp giảm thiệt hại mà còn góp phần giảm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng tôm nuôi. Khi người dân, HTX và ngành chuyên môn cùng đồng hành, nuôi tôm An Giang hoàn toàn có thể phát triển theo hướng an toàn sinh học, tuần hoàn – hữu cơ, đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.
Chủ động phòng bệnh, tuân thủ kỹ thuật và đổi mới tư duy sản xuất chính là “chìa khóa vàng” để người nuôi tôm An Giang vững vàng trước rủi ro, hướng tới hiệu quả cao và phát triển bền vững lâu dài.
Đến tháng 10/2025, toàn tỉnh An Giang có tổng diện tích thả nuôi thủy sản khoảng 26.080 ha, trong đó nuôi tôm nước lợ chiếm khoảng 1.674 ha. Những năm gần đây, diện tích nuôi tôm công nghiệp, thâm canh và siêu thâm canh ở An Giang tăng nhanh. Đặc biệt ngành nông nghiệp khuyến cao tăng cường các mô hình nuôi quản canh kết hợp tuần hoàn, hữu cơ được khuyến khích để giảm rủi ro dịch bệnh, hạn chế dùng kháng sinh, tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.
