Ở một số nước châu Á có thói quen uống chè xanh, nhưng hầu hết dân các nước châu Âu, châu Mỹ, châu Phi, châu Úc lại ưa dùng chè đen dưới dạng rời và túi lọc. Đây là cơ hội cho nhiều doanh nghiệp sản xuất chè đen của Việt Nam xuất khẩu ra thị trường thế giới.
Tuy nhiên, chúng ta mới chú trọng đến vấn đề khối lượng, chưa chú ý đến chất lượng nên sản phẩm chè đen của Việt Nam có giá trị thấp hơn so với một số nước xuất khẩu chè đen khác. Vấn đề ở đây là công nghệ chế biến.
Chè đen chủ yếu được chế biến theo 2 công nghệ chính đó là chè đen OTD (công nghệ truyền thống) và chè đen CTC (công nghệ hiện đại). Khâu tinh chế chè đen OTD khá phức tạp, cần phải thực hiện qua nhiều công đoạn và sử dụng nhiều thiết bị khác nhau gồm cắt, cán, sàng, quạt, tách xơ cẫng và vụn, bụi, tạp chất. Quá trình này sinh nhiều bụi và chè dễ bị hút ẩm, bạc cánh do gia công cắt, cán, sáng, quạt nhiều lần.
Khâu khó xử lý nhất là tách các cẫng, cuộng và những tạp chất có cùng trọng lượng riêng với cánh chè, không tách ra được bằng phương pháp sàng, quạt. Công đoạn thủ công đó đã khiến năng suất và chất lượng chè giảm rất nhiều. Chè đen xuất khẩu của Việt Nam không giữ được nhãn mác và bị thua thiệt do giá chè đã thấp hơn 20%.
Gần đây, một số nước trên thế giới như Anh, Nhật, Hàn Quốc… đã chế tạo ra máy phân loại nông sản dạng hạt dựa trên nguyên lý phân biệt về màu sắc. Thiết bị này đã được ứng dụng vào phân loại chè để tách cẫng, cuộng, tạp chất rất hiệu quả, khắc phục hoàn toàn được những nhược điểm của phương pháp phân tách cẫng, cuộng, tạp chất bằng cơ học và thủ công trước đó.
Ở Việt Nam, hiện nay mới chỉ có một số doanh nghiệp chè lớn có khả năng đầu tư trang bị máy phân loại chè màu điện tử như Công ty TNHH Ngọc Hải, Công ty TNHH chè Đại Đồng, Công ty chè Á Châu, Công ty TNHH Đại Lộc… Giá của mỗi chiếc máy phân loại chè màu từ 80 đến 120 ngàn USD. Việc nhập khẩu nguyên chiếc từ nước ngoài còn đòi hỏi doanh nghiệp phải có vốn đầu tư lớn.
Mặt khác, khi có sự cố, hỏng hóc rất khó mua phụ tùng thay thế và không được bảo hành. Xuất phát từ thực tế đó, Công ty TNHH chè Hưng Hà (huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ) đã mạnh dạn đề xuất thực hiện đề tài “Nghiên cứu cải tiến máy phân loại chè theo màu sắc nhằm nâng cao chất lượng, giá trị chè xuất khẩu tại Công ty TNHH chè Hưng Hà”, tạo mẫu máy phù hợp với thực tiễn sản xuất chè, tăng năng suất và chất lượng, hạ giá thành sản phẩm và tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Từ nghiên cứu cải tiến cấu trúc khung, sườn, giá đỡ máy và lắp ráp các linh kiện một cách có chọn lọc từ các hãng sản xuất khác nhau trên thế giới, công ty đã từng bước tiếp cận được với tiến bộ kỹ thuật trong chế tạo thiết bị công nghệ cao để tiến tới chủ động chế tạo được toàn bộ thiết bị máy phân loại màu điện tử trong nước.
Cùng với sự liên kết hợp tác sản xuất của Công ty Cổ phần Hệ thống thông tin ZENO – Công ty chuyên sản xuất máy móc thiết bị tự động của Hàn Quốc - máy phân loại màu điện tử do Công ty TNHH chè Hưng Hà đề xuất cải tiến, lắp ráp có thể nhận biết và tách theo màu sắc cho chè xanh, chè đen các loại với nhiều màu, hình dáng, kích cỡ khác nhau, tách hoàn toàn cuống chè ngay lần đầu tiên, giúp giảm thiểu tổn thất về kinh tế, hạ giá thành sản phẩm.
Máy phân loại màu điện tử được thiết kế, lắp ráp với 2 hệ thống máy tính được kết nối mạng LAN, mỗi hệ thống gồm 3 chiếc camera, 3 đèn LED và 150 súng hơi điện tử. Điều khiển máy qua hệ thống máy tính: dùng 1 màn hình cảm ứng của máy tính được gắn trên khung máy, thao tác trực tiếp bằng tay trên màn hình cảm ứng để vận hành máy và điều chỉnh tốc độ, thông số kỹ thuật và thông tin phân tích, xử lý màu. Hệ thống súng hơi tốc độ cao này có thể loại bỏ tất cả những sản phẩm khác với chè mẫu.
Máy tiêu thụ ít năng lượng nhờ có ổn áp tiết kiệm điện, sẽ thông báo lỗi ngay trên màn hình. Hầu hết các bộ phận được làm từ thép không gỉ. Thân máy được kết cấu gọn, giúp việc vệ sinh máy được dễ dàng, khung máy chắc chắn, có sức chịu lực cao. Máy do Công ty TNHH Hưng Hà lắp ráp giảm khoảng 600 triệu đồng so với nhập khẩu từ nước ngoài. Năng suất phân loại của máy cao gấp 1,5 đến 2 lần so với máy cùng loại nhập khẩu. Vì vậy đã góp phần tăng năng suất lao động, giảm giá thành sản phẩm chè, nâng cao hiệu quả kinh tế của sản xuất chè tại các công ty.
Sau một thời gian ngắn tập trung nghiên cứu, ngày 18/9/2008, Công ty TNHH chè Hưng Hà đã tổ chức lễ ra mắt sản phẩm máy tách chè màu tại KCN Quang Minh - Mê Linh - Hà Nội. Lễ ra mắt đã thu hút sự quan tâm của rất nhiều công ty sản xuất và chế biến chè. Đó là kết quả nghiên cứu đầy tâm huyết của ông Nguyễn Văn Vinh – Giám đốc Công ty TNHH Hưng Hà và các cộng sự của mình. Sự ra đời của máy tách chè màu cải tiến sẽ giúp cho các doanh nghiệp chè ở Việt Nam mở rộng hơn nữa cơ hội phát triển thị trường xuất khẩu chè trên thế giới, đưa ngành sản xuất chè ở Việt Nam trở thành ngành kinh tế xuất khẩu mũi nhọn.
