Cây ăn quả - 'ngôi sao' trong nông nghiệp Bảo Thắng

Thu nhập hàng trăm triệu đồng nhờ cây ăn quả

Bài liên quan

Những biểu tượng làm giàu bền vững giữa núi rừng Tây Bắc

Nhớ lại những năm trước, anh Giàng Văn Thức, một nông dân ở xã Phong Niên (huyện Bảo Thắng, Lào Cai) kể: Khi xưa có đất nhưng người nông dân không biết phải canh tác thế nào, nhiều diện tích đất đồi bị bỏ hoang nên bạc màu, thiếu nước... Bà con không mặn mà với nông nghiệp mà bỏ đi làm thuê. Nhưng giờ đây, những mảnh đất ấy đã được đánh thức bằng những luống chè xanh mướt, những vườn cây ăn quả trĩu cành và cả những ruộng rau xanh mướt.

“Đất không phụ công người. Năm nay, gia đình tôi thu về khoảng hơn 300 triệu đồng tiền na, trừ chi phí cũng lãi gần 200 triệu” anh Thức nói khi giới thiệu về vườn na rộng hơn 1,5 ha đang vào mùa thu hoạch. 

Ông Đỗ Văn Nghiệp, thôn Cánh Địa, xã Sơn Hải (huyện Bảo Thắng) cho biết, gia đình hiện có khoảng 200 gốc bưởi da xanh. Nhờ hợp thổ nhưỡng, chăm sóc đúng kỹ thuật nên cây bưởi da xanh phát triển tốt, chống chịu sâu bệnh, quả to, mọng nước. Hiện mỗi cây bưởi da xanh cho thu hoạch khoảng 30 quả mỗi vụ, giá bán ra thị trường từ 30.000 đồng/quả trở lên. Mỗi năm trừ chi phí, vườn bưởi da xanh mang lại cho ông Nghiệp hơn 150 triệu đồng.

Năm 2023, anh Lê Mạnh Cường (thôn An Tiến, xã Sơn Hải) mạnh dạn chuyển đổi 3 ha đất sản xuất nông nghiệp kém hiệu quả sang trồng quất lấy quả. Sau 2 năm trồng và chăm sóc, vườn quất phát triển tốt, có cây cao tới 3 m.

Hiện mỗi năm vườn quất của gia đình anh Cường cho thu hoạch 2 vụ quả, mỗi vụ kéo dài 2 tháng. Với giá bán dao động 15.000 - 20.000 đồng/kg, mỗi vụ thu hoạch quả trừ mọi chi phí anh Cường lãi khoảng hơn 50 triệu đồng, mỗi năm thu nhập hơn 100 triệu đồng từ mô hình trồng quất lấy quả.

Không dừng lại ở mô hình nhỏ lẻ, anh Cường còn học cách chiết cành, nhân giống để mở rộng quy mô vườn quất. Ngoài trồng quất lấy quả, anh còn chế biến các sản phẩm từ quất như mứt quất, siro quất... để bán ra thị trường. Anh Cường cho biết, ban đầu do chưa nắm được kỹ thuật chăm sóc và cách phòng trừ sâu bệnh nên gặp nhiều khó khăn. Từ năm 2024, khi tham gia các lớp tập huấn do khuyến nông, các cấp hội nông dân tổ chức, anh đã có thêm nhiều kinh nghiệm để chăm sóc quất lấy quả.

"Lắng nghe đất" để phát huy thế mạnh mỗi vùng

Huyện Bảo Thắng hiện có hơn 12.000 ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó trên 65% đã được chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý. Chính sự chuyển đổi này đã giúp bà con địa phương tăng gấp nhiều lần thu nhập trên cùng đơn vị diện tích.

Nói về chiến lược phát huy vai trò của đất trong sản xuất, một lãnh đạo Phòng  Nông nghiệp và Môi trường huyện Bảo Thắng chia sẻ: “Muốn làm nông nghiệp hiệu quả thì phải biết lắng nghe đất. Mỗi vùng đất có đặc điểm riêng, thích hợp với một cây trồng nhất định. Bảo Thắng không làm theo phong trào, mà quy hoạch từng vùng cụ thể".

Cụ thể, vùng thấp như xã Xuân Quang, Sơn Hà, Phố Lu được quy hoạch trồng na, trồng rau màu; vùng cao như Bản Cầm, Phong Niên, Thái Niên trồng chè, cây dược liệu. Một số xã giáp Mường Khương triển khai trồng dứa rải vụ, bước đầu mang lại kết quả tích cực.

Huyện đã quy hoạch được trên 1.600 ha cây ăn quả, 814 ha rau màu vụ đông, gần 600 ha chè chất lượng cao. Mỗi vùng sản xuất đều được đầu tư hạ tầng thủy lợi, đường nội đồng và hỗ trợ kỹ thuật, giống, vật tư đầu vào.

Một trong những “ngôi sao” trong bức tranh nông nghiệp Bảo Thắng là cây na. Từ cây trồng truyền thống ít ai chú ý, đến nay, na Bảo Thắng đã trở thành sản phẩm OCOP 3 sao, được tiêu thụ tại nhiều tỉnh thành lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh...

Ông Phạm Văn Hòa, Chủ nhiệm HTX Sản xuất và Tiêu thụ na Xuân Quang cho biết: “Năm 2024, HTX thu hoạch gần 1.500 tấn na, với giá bán trung bình 30.000 đồng/kg, tổng doanh thu hơn 44 tỷ đồng. Đó là kết quả của việc canh tác đúng kỹ thuật, áp dụng VietGAP và quan trọng nhất là đất đã được chăm sóc, bồi bổ đúng cách".

Không để đất nghỉ, mô hình trồng rau màu vụ đông cũng giúp nông dân “ăn thêm một vụ” mà không ảnh hưởng đến vụ chính. Xã Phú Nhuận là địa phương đi đầu với hơn 100 ha rau các loại, trong đó phần lớn là cà chua, su hào, cải bắp và mướp đắng.

Chị Nguyễn Thị Mai, một hộ dân tại đây cho biết: “Chỉ với 3 sào ruộng, mỗi vụ đông gia đình tôi lãi khoảng 25 – 30 triệu đồng. Nhờ có hệ thống tưới nước nhỏ giọt và kỹ thuật chăm sóc, rau đạt chất lượng, bán rất được giá". Việc trồng rau màu không chỉ nâng cao hiệu quả sử dụng đất mà còn tạo việc làm thời vụ cho hàng trăm lao động tại chỗ, đặc biệt là phụ nữ và người lớn tuổi.

Canh tác bền vững, liên kết sản xuất

Trong sản xuất nông nghiệp, đầu ra là yếu tố sống còn. Huyện Bảo Thắng đã và đang xây dựng mô hình liên kết chuỗi giữa nông dân – hợp tác xã – doanh nghiệp để đảm bảo đầu ra ổn định, tránh tình trạng được mùa, mất giá.

Điển hình như mô hình trồng dứa rải vụ tại xã Bản Phiệt do HTX Thịnh Phong phối hợp cùng doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm. Với năng suất trung bình 25 tấn/ha, mỗi hộ thu về trên 90 triệu đồng/ha/vụ.

Ngoài ra, huyện cũng hỗ trợ các HTX, tổ hợp tác xây dựng thương hiệu, tem truy xuất nguồn gốc, chứng nhận VietGAP để tăng tính cạnh tranh cho nông sản địa phương.

Để đất không bạc màu, huyện Bảo Thắng đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật trong canh tác. Cán bộ khuyến nông thường xuyên tổ chức tập huấn, hướng dẫn nông dân cách sử dụng phân hữu cơ, kỹ thuật luân canh, xen canh hợp lý nhằm bảo vệ tầng canh tác và tăng độ phì cho đất.

Nhiều mô hình sử dụng chế phẩm sinh học, phân hữu cơ vi sinh đã được áp dụng và nhân rộng, giúp tăng năng suất, hạn chế sâu bệnh và giảm chi phí đầu vào.

Tuy nhiên, hành trình phát huy hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp tại Bảo Thắng vẫn còn không ít thách thức: Một bộ phận nông dân còn tâm lý ỷ lại, thiếu vốn đầu tư, thiếu liên kết sản xuất; một số vùng đất đai bị thoái hóa do canh tác lạm dụng phân hóa học; biến đổi khí hậu đang khiến mùa vụ ngày càng bất ổn...

Huyện Bảo Thắng đã xây dựng kế hoạch đến năm 2030 phấn đấu 90% diện tích đất nông nghiệp sử dụng hiệu quả, tăng giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân đạt 130 triệu đồng/ha, đẩy mạnh nông nghiệp hữu cơ, sinh thái và số hóa quản lý đất nông nghiệp.

Chuyển biến tích cực của Bảo Thắng trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp không chỉ đến từ chiến lược phát triển kinh tế nông nghiệp, mà còn là minh chứng cho tư duy đổi mới, cách làm bài bản và sự đồng lòng từ chính quyền đến người dân.