Từ lao đao đến ổn định nhờ vaccine dịch tả lợn Châu Phi

Thử dùng vaccine ASF vì "chẳng còn gì để mất"

Sáng 25/6, chúng tôi có dịp ghé thăm trang trại chăn nuôi quy mô lớn của anh Nguyễn Thanh Tùng tại huyện Thạch Thất, Hà Nội. Bắt đầu nuôi lợn từ năm 2013, đến nay trang trại của anh Tùng có gần 2.000 lợn nái và duy trì khoảng 10.000 con lợn thịt, con số cho thấy quy mô và sự đầu tư bài bản trong chăn nuôi.

Thế nhưng, giai đoạn từ năm 2019 - 2021 đã trở thành ký ức ám ảnh với anh khi ASF liên tục tấn công trại. “Dịch không chỉ xuất hiện một lần mà lặp lại nhiều đợt, với đàn lợn ở các tuần tuổi khác nhau. Mỗi lần như vậy, gần như phải tiêu hủy toàn bộ, thiệt hại kinh tế rất lớn, có lúc tưởng chừng phá sản”, anh Tùng nhớ lại.

Trong lúc mất phương hướng, anh Tùng được một công ty cung cấp thức ăn chăn nuôi uy tín giới thiệu về vaccine phòng ASF do Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam sản xuất. Dù còn nghi ngại, anh vẫn quyết định thử nghiệm, bởi lúc ấy như lời anh nói “chẳng còn gì để mất”.

Từ đầu năm 2024, anh Tùng bắt đầu tiêm vaccine ASF của AVAC. Đến nay, khoảng 5.000 - 6.000 con lợn đã được tiêm phòng, tất cả đều khỏe mạnh và đã xuất bán thành công.

“Hiện trang trại của tôi vẫn duy trì hơn 5.000 con lợn thịt. Từ ngày dùng vaccine, trại không còn phát sinh dịch nữa. Sự ổn định đã trở lại, đó là điều người chăn nuôi nào cũng mong mỏi”, anh khẳng định.

Thực tế, trại của anh Tùng nằm trong khu vực chăn nuôi tập trung, nguy cơ lây lan dịch bệnh rất lớn. “Xung quanh đây có những trại bị tái dịch liên tục. Trong bối cảnh áp lực dịch cao như vậy, nếu tiêm vaccine, hiệu quả bảo hộ sẽ chắc chắn hơn nhiều”, anh Tùng nói.

Tuy nhiên, với kinh nghiệm nhiều năm trong nghề, anh Tùng cho rằng, để phòng chống dịch bệnh hiệu quả, bên cạnh việc tiêm vaccine, điều cốt lõi là phải thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp an toàn sinh học, đặc biệt là cách ly chuồng trại. Khi các giải pháp này được áp dụng đồng bộ, hiệu quả phòng dịch sẽ tăng lên rõ rệt.

Vaccine và an toàn sinh học - "hai lá chắn" bảo vệ đàn lợn

ASF là dịch bệnh nguy hiểm, đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành chăn nuôi lợn Việt Nam kể từ năm 2019 đến nay. Tính đến nửa đầu năm 2025, cả nước ghi nhận 260 ổ dịch tại 63 tỉnh, thành phố, hơn 11.000 con lợn buộc phải tiêu hủy.

Điều khiến ông Nguyễn Văn Điệp, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam trăn trở là nhiều người chăn nuôi vẫn chưa thực sự có đủ thông tin và sự tin tưởng để sử dụng vaccine ASF. Vì vậy, trong thời gian qua, AVAC đã tích cực triển khai các mô hình thực tế, giúp bà con tận mắt chứng kiến hiệu quả và xem đây là một giải pháp phòng bệnh hiệu quả, lâu dài.

Thành công tại trang trại anh Tùng là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của vaccine. Theo ông Điệp, không thể kỳ vọng người chăn nuôi sẽ tin tưởng và sử dụng vaccine ngay lập tức. Tuy nhiên, những mô hình như của anh Tùng sẽ trở thành “hạt nhân lan tỏa” trong cộng đồng.

“Khi người nuôi trực tiếp trải nghiệm và nhận thấy vaccine an toàn, hiệu quả, họ sẽ tự tin chia sẻ và thuyết phục người khác. Đó là con đường bền vững nhất để vaccine được ứng dụng rộng rãi”, ông Điệp nhấn mạnh.

Tuy nhiên, để tạo dựng niềm tin một cách bền vững, ông Điệp cho rằng, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ từ các cơ quan quản lý nhà nước.

“Việc truyền thông chính thống về các loại vaccine ASF đã được cấp phép lưu hành, như vaccine của AVAC, là vô cùng cần thiết. Đây là cơ sở để bà con yên tâm, bởi sản phẩm đã được kiểm định, kiểm nghiệm kỹ càng”.

Ông Điệp cũng nhấn mạnh, bên cạnh vaccine, việc thực hiện nghiêm các biện pháp an toàn sinh học là yếu tố không thể thiếu. Đây chính là "hai lá chắn" vững chắc giúp giảm thiểu tối đa thiệt hại do dịch bệnh gây ra cho đàn vật nuôi.

Ông Điệp lý giải, vaccine không phải là giải pháp hoàn hảo, bởi vẫn tồn tại những hạn chế nhất định trong khả năng bảo hộ. Vaccine không thể bảo hộ 100% các chủng virus đang lưu hành. Bên cạnh đó, cũng cần khoảng 2- 4 tuần sau tiêm để hình thành miễn dịch đầy đủ. Trong khoảng thời gian đó, nếu vật nuôi bị phơi nhiễm, nguy cơ mắc bệnh vẫn có thể xảy ra. Do đó, các biện pháp an toàn sinh học là rất cần thiết.

“Ngoài ra, việc tiêm vaccine đúng kỹ thuật, đúng đối tượng cũng là yếu tố then chốt. Chỉ nên tiêm cho đàn lợn khỏe mạnh. Nếu lợn yếu, có bệnh nền hoặc đang trong giai đoạn mắc bệnh, thì khả năng tạo miễn dịch sẽ rất thấp, thậm chí không có hiệu quả. Đó là lý do tại sao cần phải thực hiện đồng bộ với các biện pháp an toàn sinh học khác và có nhận thức đúng đắn về hiệu quả của vaccine”, ông Điệp nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Văn Điệp, Tổng Giám đốc AVAC thẳng thắn chia sẻ: “Nhiều người thắc mắc vì sao đã có vaccine mà dịch bệnh vẫn xảy ra? Chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng, để ngăn dịch lây lan diện rộng, cần đạt tỷ lệ tiêm phòng đủ cao nhằm tạo miễn dịch cộng đồng, khoảng 74 - 80%. Ngoài việc tăng tỷ lệ tiêm trên lợn thịt, cũng cần có vaccine dành cho lợn nái và lợn giống. Hiện vaccine ASF mới được lưu hành cho lợn thịt. Chúng tôi đang phối hợp với Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) để đánh giá, hy vọng sớm được cấp phép mở rộng sử dụng trên lợn nái và lợn giống”.