Tưới thông minh cho cây ăn quả: Một nghị quyết thay đổi 765 ha

Bí quyết cho cây trĩu quả

Giữa những triền đồi xanh mướt của tổ 13, phường Đội Cấn, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang, vườn ổi của gia đình chị Long Thị Hằng như một điểm sáng trong phong trào nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Với diện tích 3 ha và gần 2.000 gốc ổi đang vào kỳ thu hoạch, mô hình tưới tiết kiệm nước mà chị Hằng triển khai từ năm 2024 đã mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt và góp phần thay đổi thói quen canh tác truyền thống.

Trước đây, chị Hằng cũng từng lắp đặt hệ thống tưới trụ đơn giản, nhưng phải dùng vòi thủ công tưới từng vùng đồi, mất nhiều thời gian và nhân lực. “Mỗi lần tưới, phải có từ một đến hai người làm liên tục cho 1 ha, mà khoảng cách chỉ đạt hơn 100m, vừa tốn nước lại mất sức”, chị chia sẻ.

Nhận thấy bất cập, năm 2024 chị Hằng mạnh dạn đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt tự động với tổng giá trị trên 200 triệu đồng, được tỉnh hỗ trợ theo chính sách khuyến khích tưới tiết kiệm. Hệ thống gồm máy bơm, giàn lọc, đồng hồ, dây ống và van chia tuyến rõ ràng theo từng khu đồi, cho phép điều khiển linh hoạt từ xa.

Khi cần, chỉ với thao tác đơn giản, nước sẽ được dẫn đến đúng vùng cần tưới mà không cần có người trực tiếp vận hành. Điều đặc biệt là hệ thống này có thể hoạt động cả ban đêm, hoàn toàn không bị ràng buộc bởi thời gian lao động.

Từ khi ứng dụng mô hình tưới tiết kiệm, vườn ổi nhà chị Hằng không chỉ xanh tốt quanh năm mà còn cho quả đều, ngọt, năng suất cao. Những ngày cao điểm, mỗi ngày chị thu về khoảng 1 tấn ổi. Giá bán có thời điểm đạt tới 25.000 đồng/kg, mức giá cao và ổn định cho loại cây ăn quả phổ biến này. Nhờ vậy, gia đình chị có nguồn thu nhập vững vàng.

Tại thôn 5 Thống Nhất, xã Yên Phú, huyện Hàm Yên, mô hình trồng thanh long với hơn 1.300 trụ của gia đình anh Hà Văn Sơ cũng đang trở thành điểm sáng trong ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước vào sản xuất nông nghiệp. Với hệ thống điều khiển từ xa thông minh, toàn bộ khu đồi thanh long giờ đây được tưới nước một cách đồng đều, kịp thời mà không phụ thuộc vào nhân công hay điều kiện thời tiết.

Anh Sơ chia sẻ, nhờ được Nhà nước hỗ trợ 24 triệu đồng từ chính sách lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm, gia đình anh mạnh dạn đầu tư và thay đổi phương thức canh tác. Từ khi có hệ thống tưới tự động, thanh long phát triển khỏe, quả đều, mọng, năng suất tăng gấp 3 lần.

Mỗi vụ, gia đình anh thu từ 4 đến 4,5 tấn quả, mỗi năm có thể thu chính 6 lứa. Nhờ vậy, tổng sản lượng đạt trên 24 tấn/năm, mang lại nguồn thu từ 220 đến 250 triệu đồng, sau khi trừ chi phí còn lãi trên 150 triệu đồng, một con số đáng mơ ước đối với nhiều nông hộ miền núi.

Câu chuyện của chị Long Thị Hằng và anh Hà Văn Sơ không chỉ là minh chứng sinh động cho hiệu quả của mô hình tưới tiết kiệm nước mà còn thể hiện sự chủ động, linh hoạt và tư duy tiến bộ của người nông dân Tuyên Quang. Những chuyển biến tích cực từ những mô hình nhỏ đang góp phần hình thành nền nông nghiệp hiện đại, thân thiện với môi trường và có khả năng thích ứng bền vững trong tương lai.

Hiệu quả từ chính sách đến nhà vườn

Là một trong những tỉnh miền núi phía Bắc có thế mạnh phát triển cây ăn quả, Tuyên Quang đang ngày càng khẳng định vai trò là vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa trọng điểm. Với diện tích khoảng 5.000 ha cam, 5.000 ha bưởi, 2.000 ha chanh và khoảng 4.000 ha các cây ăn quả khác, tỉnh đã và đang triển khai nhiều giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất, trong đó việc ứng dụng hệ thống tưới tiết kiệm nước trở thành xu hướng tất yếu và mang lại hiệu quả rõ rệt.

Để thúc đẩy ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, HĐND tỉnh Tuyên Quang đã ban hành Nghị quyết số 03/2021/NQ-HĐND ngày 16/7/2021. Theo đó, các tổ chức, cá nhân được hỗ trợ một lần 50% chi phí vật liệu, máy thi công và thiết bị để đầu tư xây dựng hệ thống tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng cạn, với mức hỗ trợ tối đa không quá 40 triệu đồng/ha.

Ông Bùi Chí Thanh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Tuyên Quang cho biết, điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ khá rõ ràng: với cá nhân là diện tích tưới tối thiểu 0,1 ha; tổ chức là 1 ha trở lên và phải có hợp đồng liên kết sản xuất. Việc hỗ trợ được triển khai sau khi công trình hoàn thành, nghiệm thu theo quy định, đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả.

Kết quả thực hiện chính sách đang mang lại những con số ấn tượng: riêng năm 2024 và đầu năm 2025, tỉnh đã hỗ trợ 82 tổ chức, cá nhân triển khai hệ thống tưới hiện đại trên diện tích 168 ha, với tổng kinh phí hỗ trợ hơn 6,4 tỷ đồng. Tính lũy kế từ khi triển khai nghị quyết đến nay, toàn tỉnh đã có 282 tổ chức, cá nhân được hỗ trợ, tổng diện tích gần 765 ha, kinh phí gần 16 tỷ đồng.

Gia đình anh Nguyễn Văn Vĩnh, thôn Cây Nhãn, xã Tứ Quận, huyện Yên Sơn áp dụng mô tưới tiết kiệm cho diện tích cam và bưởi của gia đình rộng cả ha. Áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm giúp gia đình anh vừa đỡ tốn nước, nhân công lại giúp cây khỏe bền vững.

Anh Vĩnh chia sẻ: “Mưa nắng giờ thất thường, có khi nắng cả tháng trời, có khi lại mưa đột ngột. Cây không chỉ cần phân bón mà nước là điều kiện tiên quyết để phát triển. Là người trồng cây, nếu mình biết yêu đất, quý cây, thì đất và cây chắc chắn sẽ không phụ công mình”, anh nói với nụ cười đầy tự hào.

Từ một chính sách đúng đắn, Nghị quyết số 03 đã và đang tiếp thêm động lực cho người dân Tuyên Quang mạnh dạn đổi mới phương thức canh tác, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, từng bước nâng tầm giá trị sản phẩm nông nghiệp địa phương. Đây cũng là nền tảng quan trọng để xây dựng nền nông nghiệp thông minh, hiệu quả và bền vững cho tương lai.