Công nghệ là chìa khóa tái cơ cấu nông nghiệp hiệu quả

Nông sản nâng tầm nhờ công nghệ và đổi mới sáng tạo

Đồng Tháp vùng đất được mệnh danh là “thủ phủ nông sản” của miền Tây đang từng ngày thay đổi diện mạo nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững. Từ cây lúa, con cá tra cho đến xoài, sầu riêng, sen, khóm, hoa kiểng… tất cả đều đang được nâng tầm giá trị nhờ công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Ông Lê Hà Luân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Tháp, cho biết: Thời gian qua, địa phương kiên trì thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, tập trung đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong toàn bộ chuỗi sản xuất, nhất là khâu sau thu hoạch, vốn là điểm yếu lâu nay. Chính nhờ đổi mới công nghệ, nông sản Đồng Tháp không chỉ dừng ở bán nguyên liệu thô mà đã tiến tới chế biến sâu, gia tăng giá trị nhằm để phục vụ xuất khẩu.

Thực tế cho thấy, các công nghệ tiên tiến như cấp đông nhanh IQF, bao gói khí điều chỉnh (MAP), chiếu xạ, tạo màng sinh học bảo quản trái cây, hay chiết xuất phụ phẩm cá tra để sản xuất collagen, dầu cá tinh luyện… đã tạo nên một chuỗi giá trị tuần hoàn, hạn chế lãng phí và mở ra nhiều sản phẩm mới.

Với cá tra, ngành hàng chủ lực, ngoài sản phẩm phi lê đông lạnh, các doanh nghiệp đã tung ra hàng loạt sản phẩm tiện lợi như chả giò, cá viên, fish burger, cháo cá, xiên que… Nhiều phụ phẩm như mỡ cá, da cá được “hóa thân” thành sản phẩm giá trị cao, phục vụ cả dược phẩm, mỹ phẩm và thức ăn chăn nuôi.

Đối với lúa gạo, Đồng Tháp đã cơ giới hóa 90-100% khâu làm đất, thu hoạch, đồng thời ứng dụng máy bay không người lái phun thuốc, hệ thống GIS dự báo sâu bệnh. Hạt gạo sau chế biến được nâng tầm với công nghệ tách màu, sấy lạnh, bảo quản CAS. Đặc biệt, sản phẩm sáng tạo như ống hút gạo đã xuất khẩu sang châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản.

Hướng tới kinh tế nông nghiệp bền vững

Không chỉ dừng lại ở tầm vĩ mô, nhiều địa phương trong tỉnh cũng đang khẳng định hướng đi đúng và phát triển mạnh mẽ cho ngành nông nghiệp. Bà Võ Thị Bình, Chủ tịch UBND xã Phú Hựu, tỉnh Đồng Tháp, cho biết: Xã tập trung vào ba ngành hàng thế mạnh như: cây ăn trái, cá tra và lúa gạo.

Hiện nay địa phương đang ứng dụng mạnh mẽ khoa học kỹ thuật, chuyển đổi số, xây dựng mã vùng trồng, truy xuất nguồn gốc. Nhờ đó, nông sản Phú Hựu đáp ứng tốt yêu cầu thị trường hiện đại, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân.

Cùng với đó, xã Phú Hựu còn phát triển 12 sản phẩm OCOP, trong đó có 1 sản phẩm đạt chuẩn 4 sao. Các hợp tác xã, hội quán hoạt động hiệu quả, giúp nông dân liên kết tiêu thụ, giảm rủi ro và ổn định đầu ra.

Chị Lê Thị Trinh, kỹ sư nông nghiệp ở xã biên giới Thường Phước, tỉnh Đồng Tháp cũng cho thấy tinh thần đổi mới trong tái cơ cấu nông nghiệp của tỉnh Đồng Tháp đưa ra. Chị từ bỏ công việc nơi phố thị để về quê trồng sen trắng và nấm mối đen. Mỗi ngày, chị cung ứng ra thị trường hàng trăm bông sen với giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần trồng lúa. Nhờ tiếp thị qua mạng xã hội, sản phẩm của chị dần chinh phục khách hàng xa gần. “Khởi nghiệp nông nghiệp không dễ, nhưng nếu biết áp dụng công nghệ, gắn sản phẩm với nhu cầu thị trường, chắc chắn sẽ thành công”, chị Trinh tâm sự.

Trong khi đó, ông Nguyễn Đức Trung ở phường An Bình, tỉnh Đồng Tháp lại chọn mô hình kết hợp nuôi cá rô phi gia công với trồng lúa mùa nổi. Tận dụng bùn ao sau nuôi cá, ông gieo lúa sạch, cho ra đời sản phẩm “gạo lúa mùa nổi” an toàn, được hợp tác xã hỗ trợ đóng gói, gắn thương hiệu. Vụ đầu tiên, ông đạt năng suất 8,5 tấn/1,3 ha, giá bán 15.000 đồng/kg, lợi nhuận vượt xa trồng lúa truyền thống.

Nhiều mô hình như sen, xoài, rau củ quả cũng đang tận dụng công nghệ để vượt qua tính mùa vụ. Xoài sấy dẻo, nước ép xoài, bột xoài hay trà tim sen, snack củ sen, lụa tơ sen… không chỉ làm phong phú thị trường mà còn nâng cao giá trị văn hóa, du lịch gắn với nông sản.

Theo ông Lê Hà Luân, để tiếp tục phát huy lợi thế, Đồng Tháp khuyến nghị doanh nghiệp, HTX và người dân cần mạnh dạn đầu tư vào chế biến sâu, nghiên cứu sản phẩm mới, tận dụng tối đa phụ phẩm để phát triển kinh tế tuần hoàn. Song song đó là tăng cường liên kết sản xuất – tiêu thụ, chuẩn hóa quy trình theo tiêu chuẩn quốc tế, đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc.

Nhìn từ thực tế, có thể thấy tái cơ cấu ngành nông nghiệp ở Đồng Tháp không còn là khẩu hiệu, mà đã trở thành hành động cụ thể. Những bước đi bài bản từ sản xuất đến chế biến, từ thị trường đến thương hiệu đang giúp Đồng Tháp giữ vững vị thế “thủ phủ nông sản” và hướng tới mục tiêu phát triển nông nghiệp hiện đại, xanh và bền vững.