Từ 1/72026, Trung Quốc sẽ áp dụng Nghị định 280 về quản lý đăng ký doanh nghiệp sản xuất, chế biến và bảo quản thực phẩm nhập khẩu, thay thế Nghị định 248 (Lệnh 248). Mặc dù không ảnh hưởng đến mã số vùng trồng của trái cây tươi, nghị định mới lại đặt ra yêu cầu cao hơn về truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm, đặc biệt với nhóm sản phẩm chế biến.
Trước sự thay đổi này, Hưng Yên - một trong những địa phương có thế mạnh về nông sản xuất khẩu, đang chủ động chuẩn hóa vùng trồng, giám sát chất lượng và hỗ trợ doanh nghiệp cập nhật quy định mới của thị trường Trung Quốc.
Phóng viên đã có cuộc trao đổi với bà Trịnh Kim Uyên, Chi cục trưởng Chi cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường về định hướng thích ứng của ngành nông nghiệp Hưng Yên trong giai đoạn chuyển tiếp này.
Bà Trịnh Kim Uyên, Chi cục trưởng Chi cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường Hưng Yên. Ảnh: Bảo Thắng.
PV: Thưa bà, Nghị định 280 của Trung Quốc có nhiều thay đổi trong quy định nhập khẩu thực phẩm. Trước bối cảnh đó, Chi cục đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Môi trường, cũng như UBND tỉnh Hưng Yên như thế nào để giúp nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp thích ứng?
Bà Trịnh Kim Uyên: Với chúng tôi, việc phối hợp với Văn phòng SPS Việt Nam tổ chức tuyên truyền, phổ biến quy định của thị trường Trung Quốc là bước đi đầu tiên rất quan trọng. Qua đó, các doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân hiểu rõ yêu cầu về quy trình sản xuất, lựa chọn giống, sử dụng vật tư đầu vào, đảm bảo chất lượng sản phẩm ngay từ đầu.
Cùng với đó, Chi cục đã tham mưu cho Sở tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ thủ tục đăng ký mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, cập nhật thông tin giữa hai bên để hạn chế rủi ro, chẳng hạn như sai lệch về mã số doanh nghiệp, thay đổi địa chỉ, hay vi phạm các chỉ tiêu dư lượng. Đây là những yêu cầu bắt buộc để sản phẩm của Hưng Yên được chấp nhận khi xuất khẩu chính ngạch.
PV: Một trong những yêu cầu mới của phía Trung Quốc là phân loại quản lý theo rủi ro. Để thích ứng, rõ ràng nền sản xuất phải quản lý được chất lượng trong toàn chuỗi, trong đó vùng trồng là khâu khởi đầu. Chi cục có định hướng nào để giúp địa phương chuẩn hóa khâu này?
Bà Trịnh Kim Uyên: Hưng Yên xác định chuẩn hóa vùng trồng là điều kiện tiên quyết. Chi cục chúng tôi thường xuyên giám sát chất lượng nông sản ngay tại cơ sở, phối hợp chặt chẽ với Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật để xác định và đăng ký vùng trồng đáp ứng yêu cầu của thị trường.
Bên cạnh đó, chúng tôi cũng liên kết với Văn phòng SPS Việt Nam - cơ quan đầu mối về thông tin thị trường của quốc gia nhập khẩu - để cập nhật quy định mới, chuẩn hóa tiêu chí về mã số, vùng trồng, cơ sở đóng gói và các điều kiện an toàn thực phẩm. Điều này không chỉ giúp sản phẩm đủ điều kiện xuất khẩu, mà còn nâng cao uy tín và khả năng truy xuất của nông sản Hưng Yên.
PV: Bà nhắc nhiều đến an toàn thực phẩm. Vậy trong bối cảnh yêu cầu của các thị trường nhập khẩu ngày càng được nâng cao, Chi cục định hướng thế nào để giúp doanh nghiệp và nông dân nâng cao hơn nữa tiêu chuẩn này?
Bà Trịnh Kim Uyên: Theo quy định trong nước, mọi cơ sở sản xuất, sơ chế, đóng gói đều phải được chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Đây là yêu cầu bắt buộc, không phụ thuộc vào việc doanh nghiệp đã đạt HACCP hay ISO. Với các cơ sở có năng lực tốt hơn, chúng tôi khuyến khích áp dụng thêm tiêu chuẩn quốc tế để đáp ứng hàng rào kỹ thuật của các nước nhập khẩu.
Quan trọng hơn, người nông dân và doanh nghiệp cần thay đổi tư duy. Quản lý cây trồng, dịch hại, vật tư đầu vào, trang thiết bị sau thu hoạch đều phải đồng bộ và hướng tới mục tiêu chất lượng. Chỉ khi đó, nông sản Hưng Yên mới có thể đứng vững và mở rộng thị trường.
Để đảm bảo chất lượng nông sản cần giám sát chặt chẽ ngay từ vùng trồng. Ảnh: Bảo Thắng.
PV: Theo bà, vai trò của mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói có ý nghĩa thế nào trong việc nâng cao trách nhiệm và tính minh bạch của chuỗi giá trị nông sản?
Bà Trịnh Kim Uyên: Mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói là công cụ quản lý minh bạch và ràng buộc trách nhiệm pháp lý của từng tổ chức, cá nhân tham gia chuỗi sản xuất. Nó không chỉ giúp truy xuất nguồn gốc, mà còn bảo đảm an toàn thực phẩm và bảo vệ uy tín của địa phương.
Đây là yêu cầu bắt buộc phải thực hiện, bởi ngoài việc tạo niềm tin với thị trường xuất khẩu, mã số còn là nền tảng pháp lý để cơ quan quản lý giám sát, hỗ trợ doanh nghiệp, đồng thời là điều kiện tiên quyết cho phát triển thị trường lâu dài.
PV: Hưng Yên là địa phương có nhiều đặc sản nổi tiếng như nhãn lồng, vải trứng, cam và chuối... Tỉnh có định hướng gì trong việc đa dạng hóa thị trường và nâng cao giá trị nông sản trong thời gian tới?
Bà Trịnh Kim Uyên: Hưng Yên có điều kiện tự nhiên thuận lợi, sản xuất đa dạng từ cây ăn quả đến thủy sản. Định hướng của chúng tôi là ổn định vùng sản xuất, nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu gắn với chỉ dẫn địa lý để tăng giá trị.
Bên cạnh việc khai thác hiệu quả thị trường trong nước hơn 100 triệu dân, tỉnh cũng đang đẩy mạnh chế biến sau thu hoạch để giảm áp lực tiêu thụ mùa vụ và nâng cao giá trị nông sản. Chúng tôi mong tiếp tục nhận được sự đồng hành của các cơ quan trung ương và doanh nghiệp trong việc mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt với các sản phẩm chế biến, nông sản an toàn và có truy xuất rõ ràng.
