Từ khâu giống, cơ giới hóa sản xuất, chế biến đến chuyển đổi số, Tổng Công ty Cao su Đồng Nai đã triển khai công nghệ toàn diện, tạo nên hành trình xanh và nâng tầm thương hiệu trên thị trường quốc tế. Nhiều năm qua, đơn vị vừa giữ vai trò cung ứng nguyên liệu, vừa tiên phong trong ứng dụng tiến bộ khoa học, đặc biệt ở công tác nhân và chọn tạo giống để nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị thương hiệu cao su Việt Nam.
Chuẩn hóa chất lượng cây giống
Tại khu vực vườn giống của Tổng Công ty Cao su Đồng Nai, từng hàng cây được chăm chút kỹ lưỡng ngay từ giai đoạn đầu. Anh Nguyễn Kim Cảnh, phụ trách vườn giống của Tổng Công ty Cao su Đồng Nai cho biết, hiện vườn giống có quy mô 34 ha, nhân các giống RRIV 209, RRIV 106, RRIV 119, RRIV 115 và VM 515. Đây đều là giống đã được Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam khuyến cáo, trải qua quá trình khảo nghiệm kỹ lưỡng và cho năng suất ổn định từ 2,5 - 3 tấn mủ khô/ha/năm, đặc biệt thích hợp với vùng đất đỏ bazan của Đồng Nai.
Cây giống của Tổng Công ty Cao su Đồng Nai được nghiên cứu, chọn tạo, khảo nghiệm kỹ lưỡng, cho năng suất ổn định và phù hợp với vùng đất đỏ bazan. Ảnh: Trần Phi.
Quy trình nhân giống cũng được chuẩn hóa chặt chẽ. Từ khi ươm đến lúc ghép mắt mất khoảng 10 tháng. Hạt được chọn lọc kỹ, ngâm no nước trước khi cho vào bầu. Khi cây đạt tiêu chuẩn, kỹ thuật viên tiến hành ghép mắt từ dòng vô tính chuẩn, cắt ngọn để nuôi chồi. Khi cây có 1 - 2 tầng lá sẽ được đưa đi trồng. Tiêu chuẩn gốc ghép yêu cầu đường kính tối thiểu 12 mm, mắt ghép chọn loại khỏe, nâu bóng, đảm bảo sinh trưởng mạnh.
Anh Cảnh chia sẻ: “Mỗi năm vườn giống cung cấp cây giống cho diện tích trồng mới khoảng 1.200 ha, mật độ 595 cây/ha. Công đoạn nào cũng đòi hỏi sự cẩn trọng, từ khâu ngâm hạt đến chăm sóc cây con, bởi chỉ cần một sai sót nhỏ có thể ảnh hưởng đến cả lứa giống”.
Hiện vườn giống có 89 lao động chính thức, trong đó 44 công nhân, 4 kỹ thuật viên trực tiếp. Công việc được phân theo mùa vụ, lao động nữ phụ trách các khâu nhẹ, nam đảm nhận việc phun thuốc, cắt cỏ, vận hành máy móc. Xu hướng hiện nay là xây dựng đội ngũ công nhân toàn diện, có thể làm được nhiều khâu từ nhân giống đến chăm sóc.
Máy bay không người lái được sử dụng để phun thuốc bảo vệ thực vật cho vườn cao su giúp tiết kiệm nhân công, xử lý nhanh và đồng đều trên diện tích lớn. Ảnh: Trần Phi.
Hiện vườn giống đã đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm nước, đưa nước trực tiếp đến gốc cây, giúp tiết kiệm nhân công và nâng cao hiệu quả chăm sóc. Ngoài ra, thuốc bảo vệ thực vật được phun bằng máy bay không người lái (drone), vừa nhanh, vừa đồng đều, có thể xử lý diện tích lớn trong thời gian ngắn.
Ông Nguyễn Văn Trung, công nhân gắn bó gần 20 năm với Tổng Công ty Cao su Đồng Nai chia sẻ: “Trước đây chúng tôi phải kéo ống tưới thủ công từng hàng cây, rất tốn thời gian và công sức. Nay có hệ thống tưới tự động và máy bay phun thuốc, công việc nhàn hơn nhiều, công nhân cũng bớt vất vả”.
Giống tốt, cây khỏe, vườn bền
Theo ông Phan Quang Bá, Phó Tổng Giám đốc kiêm Trưởng phòng Kỹ thuật Tổng Công ty Cao su Đồng Nai, nếu như trước đây năng suất mủ cao su bình quân chỉ đạt 1,5 - 1,7 tấn mủ khô/ha/năm thì nay nhờ giống mới và quy trình kỹ thuật đồng bộ, nhiều vườn đã đạt và vượt 2 tấn/ha/năm, thậm chí cao hơn. “Đây là con số mang tính bứt phá, cho thấy sự đầu tư bài bản về khoa học công nghệ đã đem lại hiệu quả rõ rệt”, ông Bá khẳng định.
Công nhân chăm sóc vườn giống cao su bằng hệ thống tưới tiết kiệm nước giúp cây phát triển đồng đều và giảm công lao động. Ảnh: Trần Phi.
Những giống cao su như RRIV 209, RRIV 114, RRIV 1 được đưa vào trồng đại trà tại Đồng Nai những năm gần đây đã chứng minh hiệu quả vượt trội. Đây là các giống do Viện Nghiên cứu Cao su Việt Nam nghiên cứu chọn tạo với ưu điểm sinh trưởng nhanh, chống chịu sâu bệnh, thích ứng tốt với biến đổi khí hậu và duy trì năng suất mủ ổn định, lâu dài. Ông Bá nhấn mạnh: “Giống tốt giúp giảm chi phí chăm sóc, kéo dài tuổi thọ vườn cây. Cây khỏe mạnh, ít bệnh, mang lại hiệu quả kinh tế bền vững hơn cho doanh nghiệp và người lao động”.
Công tác nhân giống bằng phương pháp ghép mắt được xem là khâu quyết định chất lượng vườn cây. Từng gốc ghép, từng mắt ghép đều được tuyển chọn, giám sát chặt chẽ để đảm bảo tính đồng đều. Nhờ đó, rủi ro trong quá trình trồng mới giảm đáng kể, tỷ lệ cây sống cao, sinh trưởng mạnh.
Song song đó, Tổng Công ty tổ chức tập huấn thường xuyên cho công nhân và kỹ thuật viên. “Giống tốt chỉ là khởi đầu. Quan trọng hơn là quản lý và chăm sóc đúng kỹ thuật. Đó là lý do chúng tôi chú trọng công tác chuyển giao kiến thức, để mỗi công nhân trở thành người làm chủ kỹ thuật ngay tại vườn cây”, ông Bá nói.
Thành công trong nghiên cứu, chọn tạo và nhân giống đã tạo đột phá về năng suất, chất lượng mủ. Ảnh: Trần Phi.
Theo TS Trần Đình Minh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cao su Việt Nam, xu thế chuyển dịch sang các giống cao su mới là tất yếu: “Các giống RRIV 209, RRIV 114 không chỉ cho năng suất cao mà còn thích ứng tốt với sự thay đổi khí hậu. Đây là chìa khóa để ngành cao su Việt Nam duy trì sức cạnh tranh bền vững”.
Ông Minh cho rằng, khi nền tảng giống và kỹ thuật được chuẩn hóa, chuỗi giá trị sản phẩm cao su sẽ được nâng lên. Điều này không chỉ giúp tăng năng suất mà còn tạo ra nguồn nguyên liệu chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường quốc tế, đặc biệt là Châu Âu và Mỹ.
Bước đi chiến lược từ khâu nghiên cứu chọn tạo giống mới, nhân giống và chăm sóc vườn cây đã tạo tiền đề vững chắc cho ngành cao su Đồng Nai. Đó không chỉ là giải pháp trước mắt để tăng năng suất mà còn là sự đầu tư dài hạn nhằm xây dựng thương hiệu cao su bền vững. Với sự đồng hành của khoa học công nghệ cùng quyết tâm đổi mới từ quản lý đến sản xuất, cao su Đồng Nai đang khẳng định vị thế tiên phong, góp phần đưa ngành cao su Việt Nam hội nhập sâu rộng và nâng cao giá trị trên thị trường toàn cầu.
