Khoai lang Phú Cường bùi, thơm, bở

Xã Phú Cường, Tân Lạc (Hoà Bình) vừa kết thúc thu hoạch 191ha khoai lang vụ thu đông được mùa, được giá nhất từ trước tới nay, sản lượng đạt 1.470 tẩn, tăng 80 tấn so với cùng kỳ năm 2022, hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra cả về diện tích, năng suất và giá trị sản lượng.

Các giống đưa vào trồng chính gồm khoai làng ruột vàng, ruột trắng, sản xuất tập trung chủ yếu ở các xóm Khiềng, Sung, Mùi, Vó, Vìn Bái và Tằm Bắc. Trong đó xóm Khiềng trồng nhiều nhất với gần 100ha, năng suất khoai cũng đạt cao nhất, khoảng 80 tạ củ/ha.   

Ông Bùi Văn Minh ở xóm Khiềng trồng 1ha khoai lang ruột vàng và ruột trắng, thu được 79 tạ củ các loại, trừ hết chi phí phân bón, thuê mượn máy làm đất.... còn dư ra được 79 triệu đồng. Ông Minh cho biết, cây khoai lang bén duyên ở đồng đất xóm Khiềng từ năm 2010. Ban đầu mới chỉ có 4 - 5 hộ mạnh dạn chuyển đổi một phần diện tích lúa mùa năng suất thấp sang trồng cây khoai lang, thấy hiệu quả sản xuất cao gấp 3 - 4 lần so với canh tác lúa nên phong trào chuyển lúa sang trồng khoai bắt đầu lan ra khắp xóm, rồi toả ra khắp các xóm khác trong xã.

"Khoai lang Phú Cường luôn bán được giá cao vì chất lượng củ ngon, luộc ăn bùi, thơm, bở và không xơ, thường được thương lái mua đưa xuống bán ở Hà Nội. Mặt khác, địa bàn xã nằm ven với Quốc lộ 6, mạng lưới giao thông trong xã cũng từng bước được tỉnh quan tâm đầu tư mở rộng  kiên cố hóa nên rất thuận tiện cho nhiều phương tiện cơ giới ra vào thu mua khoai lang chuyển đi cung ứng cho khắp các địa phương trong nước", ông Minh chia sẻ.

Bà Định Thị Ái (cùng xóm Khiềng) vui mừng cho hay, vụ này bà trồng trồng 0,7ha khoai lang ruột trắng và ruột tím, sản lượng củ đạt 56 tạ, thu được 56 triệu đồng, cao nhất từ trước đến nay. Theo bà Ái, khoai trồng ở đây ngon hơn khoai lang trồng các nơi khác vì đất ruộng giàu dinh dưỡng, ít bón phân hoá học, chủ yếu bón các loại phân gia súc ủ mục sẵn có tại địa phương và cũng ít dùng thuốc bảo vệ thực vật hoá học phun trừ sâu bệnh hại. Đặc biệt, hầu như không cần bơm tưới nước do khoai trồng trong mùa mưa, đủ ẩm thường xuyên.

Ông Bùi Văn Tiểu vụ vừa qua trồng 0,8ha khoai lang nhưng mất khoảng 3% diện tích bị nhiễm bệnh xoăn lá nên năng suất củ chỉ đạt 73 tạ/ha. Dù vậy ông Tiểu vẫn thu được trên 58 triệu đồng từ sản xuất khoai lang, cao gấp 4 lần canh tác lúa cùng chân ruộng.

Nguyên nhân khoai bị bệnh xoăn lá do ông Tiếu sử dụng giống cũ lưu cữu liên tục trong nhiều năm, bệnh thường xuất hiện trên cây khoai sau trồng gần 1 tháng, ban đầu các lá ngọn bị xoăn tím, sau lan ra khắp cây gây chết lụi cả khóm.  Nhân đây, ông Tiếu mong muốn các cơ quan nghiên cứu khoa học sớm vào cuộc giúp bà con phục tráng giống hoặc xây dựng quy trình phòng trừ bệnh trên cây khoai lang nói chung, bệnh xoăn lá nói riêng. Bệnh này mới xuất hiện trong phạm vi hẹp nhưng không thể phun trừ bằng các thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục.

Ông Đinh Đăng Khoa, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Cường cũng đồng ý với phản ánh từ các hộ dân và nhấn mạnh: Là địa phương miền núi đặc biệt khó khăn, khoai lang được coi là cây trồng tiềm năng, lợi thế của địa phương, giúp xoá đói, giảm nghèo bền vững cho nhiều nông hộ. Những năm qua, bà con trên địa bàn luôn được Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Tân Lạc tới tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp; Phòng NN-PTNT huyện cũng quan tâm, chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi theo hướng năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng cao. Đồng thời tham mưu với UBND huyện tháo gỡ kịp thời nhiều khó khăn, vướng mắc phát sinh.

Ông Khoa cho biết địa phương mới được Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ KH-CN) chứng nhận nhãn hiệu tập thể "Khoai lang Phú Cường". Đây là những nền tảng vững chắc giúp nghề trồng khoai lang của địa phương ngày càng phát triển bền vững.

Tuy nhiên, bệnh xoăn lá trên cây khoai lang có thể vượt quá khả năng phòng trị của cán bộ kỹ thuật sở tại, rất mong các nhà khoa học sớm phối hợp cùng địa phương nghiên cứu, có giải pháp khắc phục hiệu quả, triệt để căn bệnh này.

Thời vụ trồng khoai lang ở Phú Cường bắt đầu vào tháng 7, 8 và 9, thu hoạch liên tục từ tháng 10 tới tháng 12. Để chủ động nguồn giống trồng cho năm sau, nhà nông thường chọn những củ khoai có đường kính chừng 2cm, thu hoạch vào tháng 12, đem bảo quản trong bóng tối, kín gió và độ ẩm không khí thấp, sao cho củ khoai không thể mọc mầm. Sang tháng 2 - 3 đưa củ ra trồng giâm ngoài ruộng cho vươn cây và cành nhánh. Tới thời vụ, cắt lấy từng đoạn thân dài 4 - 5 đốt lá trồng ra ruộng sản xuất khoai lang thương phẩm.

"Củ khoai lang có tác dụng ổn định huyết áp, cải thiện độ nhạy insulin ở bệnh tiểu đường, giảm nguy cơ ung thư, bảo vệ mắt, đặc biệt là rất nhuận tràng", theo y học hiện đại.