Đất lúa kém hiệu quả ở An Giang được chuyển đổi sang cây trồng khác. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Đã chuyển đổi hơn 34.000 ha
Ngày 10/6, Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang tổ chức Hội nghị tổng kết công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa giai đoạn 2021-2025 và định hướng xây dựng kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa tại An Giang giai đoạn 2026-2030.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang, kết quả thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng giai đoạn 2021-2025 trên đất trồng lúa kém hiệu quả được chuyển đổi sang trồng rau, màu và cây ăn trái đạt hơn 34.000 ha. Trong đó, nhóm rau dưa các loại hơn 7.100 ha. Nhóm cây màu gần 12.800 ha. Nhóm cây ăn trái 14.200 ha.
Ông Trần Thanh Hiệp, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang, cho biết: Được sự quan tâm của lãnh đạo địa phương nên mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên nền đất lúa tại An Giang bước đầu mang lại hiệu quả, góp phần tăng thu nhập ổn định cho nông dân.
Đặc biệt, An Giang được thiên nhiên ưu đãi điều kiện đất đai, khí hậu và nguồn nước luôn thuận lợi cho việc phát triển đa dạng cây trồng. Việc chuyển đổi từ đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng cây rau màu và cây ăn trái mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với trồng lúa. Hệ số sử dụng đất tăng từ 1,5 đến 2,2 lần. Bên cạnh đó, hình thành các vùng sản xuất tập trung đáp ứng nhu cầu liên kết sản xuất, ổn định nguồn nguyên liệu phục vụ xuất khẩu.
Bên cạnh đó, đã hình thành các vùng chuyên canh cây ăn trái, trong đó xoài với các giống chủ lực ba màu, cát Hòa Lộc, xoài keo. Đồng thời, cũng đã có diện tích chứng nhận VietGAP và mã số vùng trồng được cấp 619 mã số với tổng diện tích vùng trồng gần 22.000 ha, song song đó An Giang mời gọi các công ty, doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm để xuất khẩu sang các thị trường nước ngoài.
Các mô hình trồng rau màu không chỉ giúp các hộ gia đình có việc làm ổn định mà còn giải quyết được việc làm cho lao động nông thôn như thu hái ớt, thu hoạch rau muống, dưa hấu...Trình độ sản xuất người nông dân ngày một nâng cao, cần cù sáng tạo trong sản xuất.
An Giang đang chuyển đổi cây trồng không khá mạnh trên đất lúa kém hiệu quả. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Ông Hiệp còn khẳng định, người tiêu dùng trong và ngoài nước đều có xu hướng lựa chọn những nông sản đạt tiêu chuẩn an toàn VietGAP, GlobalGAP, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Đặc biệt thị trường cho sản phẩm hữu cơ luôn được các nước nhập khẩu ưa chuộng, ngày càng phát triển mạnh, như: Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Đài Loan, Singapore... Trong đó nhu cầu sản phẩm hữu cơ ở Mỹ tăng 20-30% hàng năm, điều này mở ra hướng đi mới cho dòng sản phẩm cao cấp, tạo điều kiện thuận lợi trong việc định hướng phát triển hàng hóa đạt tiêu chuẩn chất lượng.
Chuyển đổi để thích nghi với biến đổi khí hậu
Hiện nay, An Giang đang chuyển đổi cây trồng khá mạnh trên đất lúa kém hiệu quả, đây được xem là giải pháp kinh tế quan trọng và là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt giúp nông dân gia tăng thu nhập.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Ngô Công Thức nhấn mạnh: An Giang hiện là địa phương có diện tích canh tác lúa lớn thứ hai trong vùng ĐBSCL, sản xuất hằng năm hơn 600 nghìn ha lúa, đóng góp đáng kể vào an ninh lương thực quốc gia và xuất khẩu. Tuy nhiên, một số diện tích đất lúa hiệu quả thấp, điều kiện canh tác khó khăn, không chủ động được nước tưới… giờ đây không còn phù hợp để tiếp tục sản xuất lúa nữa.
Trước thực tiễn đó, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch chuyển đổi cây trồng giai đoạn 2021-2025, đạt kết quả đáng khích lệ với hơn 34.000 ha được chuyển đổi. Các mô hình chuyển đổi sang cây ăn trái, rau màu, đặc biệt là theo hướng liên kết sản xuất và tiêu thụ với doanh nghiệp, đã cho hiệu quả kinh tế cao gấp 3-5 lần so với trồng lúa.
Các mô hình trồng rau màu giải quyết việc làm cho lao động nông thôn như thu hái ớt, thu hoạch rau muống, dưa hấu. Ảnh: Lê Hoàng Vũ.
Phó Chủ tịch Ngô Công Thức biểu dương các địa phương trong tỉnh đã đi đầu trong công tác tái cơ cấu nông nghiệp phù hợp, giúp nông dân gia tăng thu nhập như: Long Xuyên, Phú Tân, Châu Thành, Thoại Sơn và An Phú. Đồng thời, ông Thức còn chỉ ra những mặt hạn chế và tồn tại như chuyển đổi còn manh mún, thiếu đồng bộ, hệ thống thủy lợi chưa đáp ứng yêu cầu, liên kết tiêu thụ còn hạn chế… từ đó rút kinh nghiệm thực hiện việc chuyển đổi cây trồng ngày càng tốt hơn.
Để triển khai hiệu quả kế hoạch giai đoạn 2026-2030, ông Thức yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang phối hợp các địa phương rà soát lại hiện trạng, tham mưu ban hành kế hoạch mới, tập trung vào hoàn thiện hạ tầng thủy lợi, giao thông nội đồng, cấp mã vùng trồng và mở rộng liên kết doanh nghiệp. Bên cạnh đó, các sở ngành cần tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, hỗ trợ xây dựng kho bãi, cơ sở chế biến để giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao giá trị sản phẩm.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang cũng đề nghị các địa phương đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về chuyển đổi cây trồng, công khai kế hoạch để người dân chủ động tham gia. Các doanh nghiệp, HTX cần đồng hành cùng nông dân trong tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, chuyển đổi số, áp dụng công nghệ cao, hướng đến nông nghiệp tuần hoàn, bền vững.
