Trồng măng Lục Trúc: Cơ hội làm giàu, nhưng không dễ dàng với mọi nhà nông

Vài năm trở lại đây, nhiều nông hộ ở Thái Nguyên đã chuyển đổi sang trồng măng Lục Trúc (còn gọi là tre Đài Loan) bởi lợi nhuận cao. Mỗi ha trồng tre cho thu nhập từ măng ước lên tới vài trăm triệu đồng mỗi năm. Tuy nhiên, đằng sau con số hấp dẫn ấy là những thách thức kỹ thuật và bài toán đầu ra khiến không ít người phải cân nhắc kỹ trước khi xuống giống đại trà.

Mô hình trồng măng Lục Trúc của anh Lâm Xuân Quang ở xã Nam Hòa (trước là xã Cây Thị) là một trong những điển hình thành công tại tỉnh Thái Nguyên. Anh Quang đưa giống măng này về trồng tại quê nhà từ năm 2015 sau chuyến đi Đài Loan, thấy măng Lục Trúc được đóng gói bán trong siêu thị. Ban đầu anh thử nghiệm gần 300 cây giống nhưng thất bại, toàn bộ cây bị chết. Không bỏ cuộc, anh sang Đài Loan học kỹ thuật ba tháng rồi đưa về 100 cây giống và lần này thành công.

Từ thành công ban đầu, anh mở rộng diện tích. Năm 2017 anh Quang mua gần 2ha đất để mở rộng diện tích trồng măng. Đến tháng 3/2022, anh thành lập Hợp tác xã (HTX) Nông sản Vạn Lộc gồm 12 thành viên, trồng măng trên quy mô lớn.

Anh Quang định hướng tiếp tục mở rộng diện tích măng và liên kết thêm với các thành viên trong thời gian tới, đồng thời áp dụng nhiều kỹ thuật và công nghệ cao vào sản xuất. HTX cam kết canh tác hữu cơ, hiện đã đạt chứng nhận VietGAP và liên kết với các hộ ở 18 tỉnh, thành để bao tiêu đầu ra trên nền tảng giám sát quy trình sản xuất.

Theo thống kê của HTX Vạn Lộc, một ha trồng măng Lục Trúc từ 3 năm trở lên cho sản lượng măng trung bình 15 - 17 tấn/năm, bán tại chỗ khoảng 25.000 đồng/kg. Ngoài măng tươi, mỗi năm HTX còn cung cấp 10 - 15 nghìn cây giống ra thị trường với giá 120.000 đồng/cây. Sản phẩm măng của HTX từng được tôn vinh là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của tỉnh vào năm 2022.

Sức hút lợi nhuận khiến nhiều HTX khác và người dân địa phương muốn chuyển đổi để trồng măng Lục Trúc. Tuy nhiên yêu cầu kỹ thuật không hề đơn giản: Cây giống phải đạt chuẩn, cần xử lý độ pH đất, phối hợp các loại phân bón theo tỷ lệ nhất định để tạo ra một loại phân bón phù hợp, tưới nước hằng ngày... Khi thu hoạch măng phải chế biến ngay và bảo quản trong kho lạnh nếu muốn giữ chất lượng và đáp ứng thị trường cao cấp.

Bên cạnh chi phí và kỹ thuật, bài toán thị trường cũng là trở ngại lớn. Tại địa phương, người tiêu dùng quen dùng măng bản địa nên măng Lục Trúc khó bán nếu chỉ bán tươi ở chợ. Chế biến thành măng khô giúp lưu trữ lâu hơn nhưng giá bán cao và chất lượng chưa cạnh tranh được với một số loại măng khô khác. Do vậy, đường phát triển khả quan nhất vẫn là cung cấp măng tươi cho siêu thị, nhà hàng và đòi hỏi chuỗi logistics, kho lạnh cùng hợp đồng tiêu thụ ổn định.

Do đó, trước khi chuyển đổi sang trồng măng Lục Trúc, người dân cần tìm hiểu kỹ thuật trồng, nguồn giống, chi phí đầu tư cũng như đầu ra sản phẩm.

Mô hình của anh Lâm Xuân Quang cho thấy măng Lục Trúc thực sự có thể mang lại hiệu quả kinh tế nếu được đầu tư bài bản, giống tốt, kỹ thuật đúng, canh tác hữu cơ, có chứng nhận và đặc biệt là có thị trường tiêu thụ ổn định. Ngược lại, trồng đại trà, thiếu chuẩn bị sẽ tiềm ẩn rủi ro lớn, có thể mất vốn và phá vỡ quy hoạch cây trồng, mặt bằng đất canh tác của địa phương.

Với những hộ đang cân nhắc, lời khuyên thiết thực là bắt đầu bằng mô hình nhỏ, kết nối với HTX hoặc doanh nghiệp bao tiêu, học hỏi kỹ thuật và chỉ mở rộng khi đã đảm bảo được chuỗi chế biến đến tiêu thụ. Măng Lục Trúc có thể là cơ hội làm giàu, nhưng không phải là con đường dễ dàng cho mọi nhà nông.

Hiện HTX Nông sản Vạn Lộc có 7 sản phẩm chính được chế biến từ măng tre Lục Trúc gồm măng tươi cả vỏ, măng tươi đã qua sơ chế, măng hấp chín cả vỏ, măng hấp chín đã bóc vỏ, măng chua, măng ớt và măng chua ngọt. Trong đó măng chua ngọt là sản phẩm đặc trưng của HTX, được rất nhiều khách hàng ưa chuộng.