Triển vọng giống ổi xá lị ở Hải Dương

Ổi không hạt xá lị có kiểu dạng quả dài, da màu xanh sáng, thịt màu trắng ngà, chắc, giòn, có vị chua, có hàm lượng vitamin C cao.

Giống ổi xá lị phát triển tốt trên đất Hải Dương

Ổi là loại cây ăn quả nhiệt đới dễ trồng, nhân giống và có tính chống chịu tốt, có giá trị hàng hóa khá cao. Ổi xá lị không hạt là giống có nguồn gốc từ Thái Lan, được nhập nội và lai tạo ở ĐBSCL từ năm 2003.

Tại An Giang, Ninh Thuận... ổi xá lị không hạt được trồng rộng rãi, ưu điểm vượt trội về năng suất (20- 60 tấn/ha/năm đối với cây 3- 4 năm). Hiện nay ở miền Bắc nước ta, giống ổi xá lị đã được trồng ở một số tỉnh như Hà Tây (cũ), Bắc Ninh, Quảng Ninh.

Cây ổi xá lị không hạt có đặc điểm hình thái giống các giống ổi khác nhưng đặc biệt đường kính lá (rộng 5- 7 cm, dài 8- 12 cm) thường to hơn các giống ổi khác. Ổi không hạt xá lị có kiểu dạng quả dài, da màu xanh sáng, thịt màu trắng ngà, chắc, giòn, có vị chua, có hàm lượng vitamin C cao.

Trung bình một trái ổi không hạt nặng khoảng 350- 400g, đặc ruột, không hạt nên tỷ lệ sử dụng đạt trên 98%. Ổi không hạt có tốc độ tăng trưởng khá nhanh, có thể ra hoa sau 6 tháng trồng, sau đó ra hoa liên tục quanh năm, tuỳ vào sự chăm sóc (bấm đọt, bón phân...). Thời gian thu hoạch là 120 ngày kể từ lúc ra hoa. Đồng thời so sánh hiệu quả kinh tế với những ổi khác cùng thời điểm thì giá thành của ổi không hạt (15.000- 20.000 đ/kg) cao hơn hẳn ổi có hạt (8.000- 10.000 đ/kg).

Tại Hải Dương, cây ổi được phát triển mạnh trong khoảng 5 năm trở lại đây, được bà con nông dân, nhà vườn, trang trại ưa chuộng. Diện tích trồng ổi tại Hải Dương năm 2010 ước đạt 800 ha, lớn nhất là huyện Thanh Hà (gần 500 ha). Các huyện khác có diện tích ổi tương đối lớn như Chí Linh, Ninh Giang, Nam Sách, Kinh Môn (từ 20- 35 ha). Các giống ổi ở Hải Dương rất đa dạng như ổi mỡ, ổi Bo... Các giống ổi mới như ổi trắng số 1 (Viện CLT& CTP), ổi Đài Loan...

Năm 2011, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học Hải Dương phối hợp với Viện Nghiên cứu rau quả đã tổ chức 2 buổi tập huấn cho các hộ nông dân, cán bộ kỹ thuật các xã Hiệp Cát (huyện Nam Sách), xã Hiệp Lực (huyện Ninh Giang), Xí nghiệp cây ăn quả Cầu Xe (huyện Tứ Kỳ). Thông qua các lớp tập huấn các hộ nông dân, cán bộ địa phương đã nắm vững được quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc cây ổi không hạt xá lị.

Ở Việt Nam, ổi được trồng ở khắp mọi nơi trừ những vùng núi cao, diện tích, năng suất và sản lượng ổi đã được tăng lên và trở thành một trong số những loại cây ăn quả quan trọng trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Đặc biệt ổi là loại cây trồng xen tốt, hạn chế sâu bệnh cho cây trồng khác nhất là họ cam quýt (bệnh greening)...

Trung tâm đã tiến hành trồng 1.600 cây, trong đó xã Hiệp Cát 0,5 ha (800 cây), xã Hiệp Lực 0,5 ha (800 cây). Tỷ lệ sống của cây ổi xá lị không hạt đạt từ 90- 95%. Hiện tại cây ổi không hạt xá lị giống đầu dòng tại Tứ Kỳ sinh trưởng, phát triển tốt. Chiều cao cây đạt 1,7- 1,8m, đường kính gốc 6- 8 cm, đường kính tán 1,8- 2 m. Các chỉ tiêu đường kính gốc, chiều cao cây, chiều dài và chiều rộng lá của 2 xã là tương đương nhau do các hộ tuân thủ theo đúng quy trình kỹ thuật do Viện Nghiên cứu rau quả chuyển giao.

Cây ổi trồng năm thứ nhất nhỏ, lá thưa, đồng thời các hộ gia đình tham gia mô hình thường xuyên quan tâm, theo dõi tình hình sâu bệnh và phòng trừ sớm nên tỷ lệ một số sâu hại chính như bọ nẹt, sâu đục thân, rệp sáp không đáng kể (đạt điểm 1). Chủ yếu cây ổi bị sâu bọ nẹt hay rệp sáp tấn công hại lá. Cán bộ kỹ thuật chỉ đạo phun Suppracide 40ND, Confidor 100SL, Admire 50EC nồng độ 0,1- 0,2% nên kết hợp với chất kết dính 0,1%...

Qua một năm trồng thử nghiệm giống ổi xá lị không hạt tại xã Hiệp Cát, Hiệp Lực và trồng 10 cây đầu dòng để làm nguyên vật liệu cho mô hình nhân giống năm 2012 tại Xí nghiệp cây quả và dược liệu Cầu Xe cho thấy cây giống ổi không hạt xá lị sinh trưởng, phát triển tốt, phù hợp với điều kiện đất đai của Hải Dương, ít sâu bệnh. Bước đầu hoàn thiện quy trình kỹ thuật trồng giống ổi xá lị không hạt tại Hải Dương.

Phạm Ninh Hải