Thái Nguyên trợ lực cây chè, hướng đến ngành hàng tỷ đô

Hướng tới ngành hàng tỷ USD

Xã Đại Phúc hiện có hơn 1.260 ha chè, là một trong những xã có diện tích chè lớn nhất tỉnh Thái Nguyên. Đảng bộ xã Đại Phúc xác định, phát triển, nâng cao giá trị kinh tế từ cây chè là một trong ba nhiệm vụ đột phá. Địa phương này đặt mục tiêu đến năm 2030, sản lượng chè búp tươi đạt hơn 31.000 tấn, tổng giá trị thu được từ cây chè hơn 1.200 tỷ đồng/năm.

Trên địa bàn xã, hợp tác xã chè Kim Thoa đi vào hoạt động năm 2022, vốn điều lệ 600 triệu đồng, gồm 7 thành viên. Hiện nay, hợp tác xã đang duy trì 5 ha vùng nguyên liệu trồng theo hướng VietGAP. Sản lượng chè búp tươi hàng năm đạt hơn 88 tấn, phần lớn chè búp được hợp tác xã thu mua để chế biến. Sản phẩm của Hợp tác xã chè Kim Thoa được chứng nhận OCOP 4 sao, mỗi năm bán ra thị trường khoảng 6 tấn chè khô, doanh thu khoảng 1 tỷ đồng.

Bà Tống Thị Kim Thoa, Giám đốc Hợp tác xã chè Kim Thoa, cho biết, đơn vị chú trọng sản xuất và chế biến chè sạch, tiêu chuẩn hữu cơ. Quy trình trồng, chăm sóc, thu hái được quản lý cụ thể đến từng hộ tham gia liên kết nên chất lượng chè được đảm bảo.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Thái Nguyên, chè là cây trồng chủ lực của tỉnh, diện tích hơn 23.500 ha, phần lớn tập trung ở các xã phía Nam (tỉnh Thái Nguyên trước khi hợp nhất), sản lượng gần 300.000 tấn/năm.

Năm 2025, dự ước sản lượng chè búp đạt hơn 275.000 tấn, sản lượng chè sau chế biến (trà) đạt 55.000 tấn, giá trị đạt gần 15.000 tỷ đồng. Hiện toàn tỉnh có 207 sản phẩm trà được công nhận OCOP từ 3 sao đến 5 sao, trong đó có 3 sản phẩm OCOP 5 sao.

Chè Thái Nguyên từ lâu đã tạo được thương hiệu trong và ngoài nước, Thái Nguyên cũng trở thành tỉnh có diện tích, năng suất, sản lượng, giá trị thu nhập từ cây chè lớn nhất cả nước.

Tỉnh Thái Nguyên phấn đấu tổng giá trị sản phẩm thu được từ cây chè đến năm 2030 đạt 25.000 tỷ đồng.

Nghị quyết số 11-NQ/TƯ ngày 3/2/2025 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên xác định, hỗ trợ phát triển ngành chè gắn với mục tiêu cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng bền vững, hiện đại, nâng cao chất lượng, giá trị. Đẩy mạnh sản xuất an toàn, hữu cơ gắn với chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm, thu hút đầu tư thúc đẩy sản xuất theo chuỗi. Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, lịch sử góp phần nâng cao thương hiệu chè Thái Nguyên.

Tuy nhiên, theo đánh giá, ngành chè Thái Nguyên vẫn chưa khai thác hết tiềm năng, lợi thế, sản xuất nông hộ vẫn chiếm tỷ trọng lớn, quy mô sản xuất của các hợp tác xã, doanh nghiệp còn nhỏ. Việc liên kết giữa doanh nghiệp, hợp tác xã với các nông hộ chưa chặt chẽ, ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ trong sản xuất và chế biến còn hạn chế.

Tiếp tục hỗ trợ có trọng điểm

Ngày 30/7/2025, Kỳ họp thứ 3, Hội đồng nhân dân tỉnh Thái Nguyên nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ phát triển ngành chè.

Theo đó, tỉnh Thái Nguyên sẽ hỗ trợ 100% kinh phí mua giống chè để trồng mới và trồng thay thế, hỗ trợ một lần 70% kinh phí mua phân bón hữu cơ, hữu cơ vi sinh để trồng mới trong năm thứ nhất.

Hỗ trợ chứng nhận đạt tiêu chuẩn thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP) đối với cơ sở sản xuất, chế biến, tiêu thụ chè quy mô tối thiểu 5 ha, mức hỗ trợ 100% kinh phí chứng nhận lần đầu nhưng không quá 6 triệu đồng/ha. Hỗ trợ 100% kinh phí cấp lại chứng nhận nhưng không quá 4 triệu đồng/ha.

Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh Thái Nguyên cũng quy định, hỗ trợ cơ sở sản xuất, chế biến, tiêu thụ chè có quy mô từ 5 ha trở lên 100% kinh phí cấp chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ lần đầu nhưng không quá 60 triệu đồng/ha; 100% kinh phí cấp lại nhưng không quá 40 triệu đồng/ha. Hỗ trợ 70% kinh phí mua phân bón hữu cơ, phân bón hữu cơ vi sinh, thuốc trừ sâu sinh học, chế phẩm sinh học trong thời gian thực hiện chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ (tối đa 3 năm).

Cá nhân, tổ chức trồng chè áp dụng hệ thống tưới nước tiết kiệm, thông minh trong sản xuất, quy mô tối thiểu 2 ha trở lên, mức hỗ trợ 70% kinh phí đầu tư (không quá 60 triệu/ha), tổng kinh phí hỗ trợ không quá 300 triệu đồng/cơ sở.

Bên cạnh đó, nghị quyết cũng quy định hỗ trợ mua sắm máy móc, thiết bị trong sản xuất, chế biến chè, mức hỗ trợ 50% kinh phí mua máy móc nhưng không quá 500 triệu đồng/máy móc và không quá 2 tỷ đồng/cơ sở.

Sản phẩm chè đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao được hỗ trợ 30 triệu đồng/sản phẩm; sản phẩm đạt OCOP 4 sao được hỗ trợ 40 triệu đồng/sản phẩm; hỗ trợ 60 triệu đồng/sản phẩm đạt OCOP 5 sao.

Theo khái toán ngân sách của Sở Nông nghiệp và Môi trường Thái Nguyên, nguồn lực để thực hiện nghị quyết này trong giai đoạn 2025-2030 khoảng 523 tỷ đồng.

Nghị quyết của HĐND tỉnh Thái Nguyên cũng quy định hỗ trợ 100% kinh phí mua tem truy xuất nguồn gốc, bao bì, nhãn mác sản phẩm đạt OCOP (không quá 20 triệu đồng/cơ sở); 50% kinh phí tham gia hội trợ, triển lãm trong nước và nước ngoài; hỗ trợ kinh phí quảng cáo trên các nền tảng số của các chủ thể sản phẩm OCOP tham gia sàn thương mại điện tử trong thời gian 2 năm, mức hỗ trợ không quá 2 triệu đồng/sản phẩm/năm, không quá 12 triệu đồng/chủ thể/năm.

Ngoài ra, tỉnh Thái Nguyên cũng sẽ hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái gắn với vùng sản xuất chè. Điều kiện để được hỗ trợ là các điểm du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái gắn với vùng sản xuất chè được cấp có thẩm quyền công nhận, vùng sản xuất chè nằm trong quy hoạch phát triển du lịch hoặc có tiềm năng phát triển du lịch. Mức hỗ trợ 100% kinh phí tư vấn lập dự án (không quá 200 triệu đồng/điểm/dự án).

Hỗ trợ 70% kinh phí xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp đường giao thông nội bộ và xây dựng hạ tầng, điểm đón tiếp, trưng bày, xây dựng mới cơ sở lưu trú du lịch cộng đồng. Hỗ trợ xây dựng mới nhà hàng ẩm thực truyền thống kết hợp trưng bày giới thiệu sản phẩm OCOP địa phương, mua sắm trang thiết bị thiết yếu cho cơ sở lưu trú du lịch cộng đồng, tổng kinh phí không quá 10 tỷ đồng/điểm/dự án.