Đây là hội thảo song phương lần đầu tiên được tổ chức giữa Việt Nam và Hoa Kỳ về chủ đề này, trong đó các đại biểu từ các cơ quan chính phủ hai nước trao đổi thông tin về những cách làm tốt trong điều tra và truy tố các vụ khai thác gỗ trái phép và mua bán gỗ và sản phẩm gỗ có nguồn gốc bất hợp pháp.
Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, nạn khai thác gỗ trái phép trên phạm vi toàn cầu hàng năm mang lại lợi nhuận trị giá ít nhất 11 tỷ USD. Hoạt động kinh doanh gỗ và các sản phẩm gỗ bất hợp pháp hủy hoại hệ sinh thái rừng và làm các chính phủ mất đi nguồn thuế từ thương mại hợp pháp.
Các nội dung được thảo luận tại hội thảo gồm Luật Lâm nghiệp và Hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp của Việt Nam, luật pháp của Hoa Kỳ cũng như các quốc gia nhập khẩu gỗ, theo đó các quốc gia này đều cấm kinh doanh gỗ có nguồn gốc bất hợp pháp, ví dụ đạo luật Lacey của Hoa Kỳ. Các đại biểu cũng trao đổi phương pháp xác định gỗ bất hợp pháp và thủ đoạn khai thác gỗ trái phép; phương thức xác định mục tiêu mà cơ quan Hải quan áp dụng để phát hiện gỗ được buôn bán bất hợp pháp; điều tra hành vi kinh doanh trái phép các loại gỗ được bảo vệ và có nguy cơ tuyệt chủng trong công ước CITES; điều tra tội phạm tài chính liên quan đến khai thác gỗ trái phép; và nỗ lực mà các tổ chức quốc tế như Interpol và Văn phòng Liên hợp quốc về ma tuý và tội phạm (UNODC) đang thực hiện để ngăn chặn hoạt động khai thác và buôn bán gỗ trái phép.
Được biết, hiện nay các quy định pháp luật về chống khai thác gỗ trái phép và các hoạt động thương mại liên quan tại Việt Nam khá đầy đủ và chi tiết. Cụ thể, các quy định có nêu mức xử phạt vi phạm hành chính về khai thác vận chuyển, chế biến, mua bán gỗ trái pháp luật (Nghị định số 157/2014/NĐ/CP ngày 11/11/2013); điều tra, khởi tố tội phạm về khai thác bảo vệ rừng và quản lý lâm sản… Do vậy, tội phạm trong lĩnh vực lâm nghiệp đã giảm rất nhiều so với trước. Các vụ vi phạm chủ yếu xảy ra đối với khu vực rừng kinh tế.
Mặc dù vậy, tội phạm về mua bán trái phép gỗ, các sản phẩm chế biến từ lâm sản vẫn tiếp diễn, số vụ tuy có giảm nhưng gia tăng về mức độ tinh vi, đối tượng phạm tội tìm mọi phương thức trong việc khai thác, vận chuyển, chế biến thành sản phẩm… để tránh sự kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng. Vì vậy, để việc thực thi pháp luật chống khai thác gỗ trái phép, cần có sự đầu tư nhiều hơn trong việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ như trang bị thiết bị định vị, quan sát, ghi hình chuyên biệt vào ban đêm cho lực lượng chức năng để có thể xác định được hành vi phạm tội; đầu tư xe chuyên dụng để kịp thời phát hiện, bắt giữ, qua đó thiết lập hồ sơ đúng để chuyển cơ quan điều tra nhằm bảo đảm tính khách quan…
