
Nhiều nông dân Trà Vinh đã thoát nghèo nhờ chăn nuôi dê lai. Ảnh: Hồ Thảo.
Dê lớn nhanh, tỷ lệ thịt xẻ trên 50%
Vài năm trở lại đây, nuôi dê thịt đã dần trở thành mô hình sinh kế chính của hàng chục hộ dân vùng ven biển tỉnh Trà Vinh nhờ đặc tính dễ nuôi, vốn đầu tư ban đầu không quá lớn, trong khi đầu ra tương đối ổn định.
Tuy nhiên, bà con chủ yếu nuôi giống dê cỏ vốn nhỏ con, lớn chậm, thịt ít, sữa không nhiều, khó đáp ứng nhu cầu thị trường hiện nay. Thêm vào đó, trong điều kiện nuôi thả, dê dễ mắc bệnh, làm thất thoát không ít.
Trước những hạn chế đó, ông Lâm Thái Hùng, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Trà Vinh cho biết Sở đã thực hiện mô hình lai tạo giống giữa dê Boer (giống dê chuyên thịt nổi tiếng của nước ngoài) với giống dê Bách Thảo (giống dê sữa thuần Việt). Mục tiêu là tạo ra giống mới phù hợp với điều kiện chăn nuôi của bà con.
Kết quả bước đầu rất đáng mừng. Dê cái lai F1 và F2 đẻ khỏe, mỗi lứa trung bình được từ 1,3 - 1,6 con, con non sau 3 tháng đã nặng từ 12 – 15kg. Dê thịt lớn nhanh, mỗi ngày tăng 100 – 150g, khi giết mổ tỷ lệ thịt xẻ chiếm hơn 50% trọng lượng. Đặc biệt, dê lai ham ăn, bà con có thể tận dụng các loại rau cỏ, phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn, giúp giảm nhiều chi phí chăn nuôi.

Đàn dê của ông Trì Trịnh Văn Trì (ấp Tân Thành, xã Long Khánh, huyện Duyên Hải) phát triển khỏe mạnh, tăng trọng nhanh. Ảnh: Hồ Thảo.
Theo ông Hùng, các hộ tham gia mô hình đều là những người yêu nghề, chịu khó học hỏi, mạnh dạn làm theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật. Nhờ vậy, đàn dê phát triển tốt, mô hình bước đầu mang lại hiệu quả rõ rệt, tạo động lực để bà con tiếp tục gắn bó với nghề.
Điển hình như gia đình ông Trịnh Văn Trì ở ấp Tân Thành, xã Long Khánh (huyện Duyên Hải). Ban đầu, ông thử nghiệm nuôi 5 con dê cái giống Boer lai. Sau gần 10 năm, đàn dê của gia đình ông đã tăng lên 35 con, gồm cả dê giống và dê thịt. Mỗi năm ông Trì xuất bán từ 3 đến 4 lứa dê, thu về khoảng 100 - 200 triệu đồng - mức thu nhập đáng mơ ước so với trước kia. Nhờ chăm chỉ, cẩn thận và luôn chủ động học hỏi kỹ thuật chăm sóc, vệ sinh chuồng trại và phòng bệnh, mô hình nuôi dê của ông ngày càng phát triển.
“Trước đây tôi chủ yếu cho dê ăn cỏ tự nhiên cắt ngoài đồng nên khi xuất chuồng dê không đạt trọng lượng như mong muốn. Sau này nhờ được cán bộ kỹ thuật hướng dẫn cách phối trộn khẩu phần ăn, tôi bổ sung thêm nhiều loại thức ăn nên hiệu quả cải thiện rõ rệt. Với dê nái thì chỉ cần cho ăn đơn giản là được, nhưng đối với dê vỗ béo phải bổ sung thêm cám, gạo, bắp, cám dừa, bột đậu nành, men tiêu hóa, muối... thì mới tăng ký nhanh”, ông Trì tiết lộ.
Không dừng lại ở việc phát triển kinh tế cho riêng mình, ông Trì còn tích cực chia sẻ kinh nghiệm chăn nuôi với các hộ xung quanh. Nhờ đó, nhiều hộ dân trong ấp cũng mạnh dạn đầu tư nuôi dê, hình thành mô hình kinh tế cộng đồng, cùng nhau phát triển. Như tại xã Hiệp Mỹ Tây (huyện Cầu Ngang), trang trại dê của ông Nguyễn Văn Nước hiện nay đã trở thành điểm đến quen thuộc của nhiều hộ dân trong vùng để tham quan, học hỏi. Cách đây vài năm, ông Nước bắt đầu khởi nghiệp với 1 cặp dê giống, nay đã phát triển lên 17 con.
Ông Nước chia sẻ, ban đầu do thiếu kinh nghiệm, kỹ thuật chăm sóc chưa bài bản, nguồn thức ăn không ổn định khiến đàn dê tăng trưởng chậm. Ông đã chủ động tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật do địa phương tổ chức, đồng thời tích cực trao đổi kinh nghiệm với người nuôi đi trước, lựa chọn nuôi giống dê lai. Chỉ sau một thời gian ngắn, đàn dê của ông phát triển ổn định, sinh sản đều và tỷ lệ sống cao.
“Nuôi dê không chỉ có thu nhập từ bán dê thịt và dê giống mà phân dê cũng tận dụng được, tôi ủ lại rồi bón cho cây trồng, đỡ tốn tiền phân bón. Nhờ vậy kinh tế gia đình khá lên. Tôi cảm ơn bên Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh rất nhiều vì đã hỗ trợ giống, hướng dẫn kỹ thuật tận tình”, ông Nước nói.

Người dân được hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi và cách cho dê ăn theo khẩu phần hợp lý. Ảnh: Hồ Thảo.
Xây dựng thương hiệu dê thịt Trà Vinh
Không chỉ dừng lại ở mô hình hộ, nhiều nơi ở Trà Vinh đã mạnh dạn liên kết thành HTX chăn nuôi dê theo hướng bền vững và an toàn sinh học. Tiêu biểu là HTX chăn nuôi Thuận Phát (ấp Nhà Dựa, xã Thanh Mỹ, huyện Châu Thành). Với 30 hộ xã viên, tổng nguồn vốn 254 triệu đồng, HTX hiện đang có tổng đàn gần 1.000 con dê, chủ yếu là giống Boer lai nổi tiếng vì năng suất cao và dễ thích nghi với khí hậu địa phương.
Anh Nguyễn Hữu Ý – Giám đốc HTX chăn nuôi Thuận Phát chia sẻ: “Bà con mình trước đây chủ yếu nuôi bò, chi phí cao, rủi ro dịch bệnh nhiều, nuôi lâu mà giá lại bấp bênh. Còn con dê nhỏ vậy chứ lợi ích to, chi phí thấp, vòng đời nhanh, dễ nuôi, thị trường tiêu thụ rộng.
Tôi với mấy hộ rủ nhau lập HTX, vừa nuôi vừa tiêu thụ theo chuỗi, nhờ vậy ổn định hơn. Hiện giá dê hơi tầm 140 ngàn/kg, cao hơn nhiều so với vài năm trước. Dê HTX nuôi cung cấp chủ yếu cho các tỉnh miền Tây, mạnh nhất là Bến Tre, Sóc Trăng, Cần Thơ. Năm rồi HTX có bán giống cho bà con ở Bình Dương, ai cũng khen giống tốt".
Đến nay, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Trà Vinh đã phối hợp với các đơn vị nghiên cứu và chính quyền địa phương chuyển giao quy trình kỹ thuật chăn nuôi dê Boer lai và dê Bách Thảo cho 19 hộ dân tại hai huyện Duyên Hải và Cầu Ngang. Mỗi hộ được hỗ trợ 10 con dê giống để nuôi theo quy trình kỹ thuật mới. Tổng số dê con được các hộ dân hai huyện nhân giống và nghiệm thu lên đến hơn 800 con. Các giống dê lai này có tốc độ tăng trọng nhanh hơn so với giống dê cỏ địa phương, đồng thời thích nghi tốt với điều kiện khí hậu và cho năng suất thịt cao.
TS Lâm Thái Hùng, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Trà Vinh cho biết, dựa trên kết quả hiện có, Sở sẽ tiếp tục theo dõi các thế hệ dê lai để lựa chọn giống dê ổn định, cho năng suất và hiệu quả kinh tế cao nhất. Bên cạnh đó, đơn vị còn hỗ trợ người dân về cỏ giống, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, phòng bệnh, xây dựng chuồng trại hợp vệ sinh, xử lý phân chuồng, sử dụng thức ăn ủ chua và ghi chép sổ sách theo dõi tăng trưởng đàn dê.
Thời gian tới, Sở Khoa học Công nghệ Trà Vinh sẽ tiếp tục triển khai đề tài nghiên cứu nhằm đánh giá lại chất lượng các thế hệ dê lai, tiến tới xây dựng thương hiệu riêng cho đàn dê thịt Trà Vinh, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và phát triển chăn nuôi dê một cách bền vững.